Karaköy

Karaköy
Karaköy
Semt
	; Beyoğlu
Ülke	Türkiye
Bölge	Marmara
İl	İstanbul
İlçe	Beyoğlu
Zaman dilimi	UTC+03.00 (UDAS)
Alan kodu	(+90) 212
Plaka kodu	34

Karaköy, İstanbul ilinin Beyoğlu ilçesine bağlı semt. Bankaları ve iş hanlarıyla ünlü en eski ticaret merkezlerinden biridir. Eski Galata semtinin modern adıdır. Tarih boyunca bir liman ve ticaret merkezi olma özelliğiyle ön plana çıkmıştır. Boğaziçi'nin Avrupa tarafında Haliç'in ağzında yer alır. Karaköy, şehrin çok tarihsel bölgelerinden ve en eskilerinden biridir. 19. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı Devleti'nin finans merkezi haline gelmişti. Bugün ise, önemli bir ticaret ve ulaşım merkezidir.

Karaköy İskelesi'nden çekilmiş bir fotoğraf.

Bölge Karaköy Meydanı'ndan kendisini çevreleyen semtlere bağlanır. Güneybatıda Galata Köprüsü Karaköy'ü Eminönü'ne bağlar. Tersane Caddesi batıda Azapkapı'ya, Voyvoda Caddesi kuzeybatıda Şişhane'ye, Yüksek Kaldırım Caddesi kuzeyde Beyoğlu'na, Kemeraltı ve Necatibey Caddesi kuzeydoğuda Tophane'ye açılır. Karaköy bölgesi 19. yüzyılda, bankaların ve sigorta şirketlerinin toplanma yeriydi. Ayrıca günümüzde mekanik, elektrik, elektronik ve su tesisatı ekipmanlarının kolaylıkla bulunabileceği yerlerden biridir.

Tarihçe

Karaköy, Bizans zamanından beri bir liman alanına sahipti. Haliç'in kuzey sahili yerleşim için ayrıydı. Yaklaşık 1000 yılı civarında, Bizans İmparatoru Cenovalı tüccarlara bu bölgede yerleşme ve iş yapma iznini vermiş ve garantilemişti. Cenovalılar kendilerini ve ambarlarını korumak için dayanıklı istihkamlar yaptılar. Ceneviz duvar kalıntıları hâlâ görülebilir. Fakat Galata Kulesi onların içinde görülebilen duvarlardaki en yüksek ve en kuvvetli noktadır. 15. yüzyılda Galata bir İtalyan şehrine benziyordu.

Karaköy ve Galata Kulesi

1453'te İstanbul'un Fethi'nden sonra, bölge üç yerleşim kategorisine sahipti; Ceneviz, Venedik ve Katalan tüccarları; Ceneviz ve Osmanlı vatandaşları ile Rum, Ermeni, Gürcü ve Yahudiler. Nüfus kompozisyonu kısa zaman içinde değişti. 1478 nüfus sayımı'na göre bölgenin hemen hemen yarısı Müslüman idi.

1500 yılından itibaren, daha çok İspanyol engizisyonundan kaçan Sefarad Yahudileri buraya yerleşti. Karaköy, 1854-1856 Kırım Savaşı için savaşmaya gelen Avrupalıların ikinci akınına maruz kaldı. Savaş için gelen Büyük Britanyalı, Fransız ve İtalyan birleşik güçlerinin akınıydı. Rıhtım eksikliği, ordunun ve askeri ekipmanlarının boşaltılmasını zorlaştırdı. Bir Fransız şirketi 1879'da Karaköy'e bir iskele yapmak istedi, ancak 1895 yılında bitirilecekti.

19. yüzyılın son on yılında Karaköy kendini bankacılık bölgesi olarak geliştirdi. Osmanlı Bankası buraya merkezini kurdu. İtalyan ve Avusturya sigorta şirketleri şube ofislerini açtılar.

20. yüzyılda ticaret aktivitelerinin artması ile liman gümrük binaları, yolcu terminali ve deniz antreposu ile genişledi. Karaköy ayrıca, iskele boyunca yer alan Yunan tavernaları ile meşhur hale geldi. Ekim Devrimi (1917) sonrası Rusya'dan kaçan binlerce Beyaz Rus bu alana geldi ve yerleşti.

Ulaşım

Galata köprüsü ve Galata Kulesi

Karaköy, bugün uluslararası ve şehir içi yolcu trafiğinde büyük taşımacılık merkezidir. Galata Köprüsü Karaköy ile tarihî yarımadayı birbirine bağlar, köprünün üzerinden geçen T1 tramvay hattının Karaköy istasyonu bulunmaktadır. Yeraltı füniküler hattı (Tünel) 1875 yılından beri insanları Karaköy'ün alt ucundan İstiklal Caddesi'ne taşır.

İstanbul'un tek yüzen iskelesi olan Karaköy İskelesi'nden vapurlarla Boğaziçi'nin Anadolu Yakasındaki Haydarpaşa Garı ile Kadıköy'e ulaşım sağlanır.

Karaköy Limanı'ndan feribotlar, Karadeniz limanları; Odessa, Yalta, Sivastopol, Kırım, Kezlev, Herson, Novorossisk, Köstence çalışır. Büyük lüks seyahat gemileri Akdeniz limanlarından Atina, Dubrovnik, Civitavecchia ve Venedik limanlarına seyrederler.

Karaköy İskelesi, arkada Galata Kulesi, solda Galata Köprüsü (Şubat 2013)

Karaköy vapur iskelesi (Şubat 2013)

Ticaret

Yüzyıllardır aktif bir iş merkezi olan Karaköy, İstanbul'un en önemli ticaret merkezidir. Tersane Caddesi etrafındaki Perşembe Pazarı'nda bütün çeşitli makine parçaları ve aletler satışa sunulur. Elektrik parçaları satan dükkânlar Voyvoda Caddesi'nde yer alır. Kemeraltı Caddesi'nde çeşitli tesisat malzemeleri bulunabilir. Selanik Pasajı, Karaköy alanının alışveriş merkezidir. Dükkânlar elektronik parçalar üzerinde ihtisaslaşmışlardır. Üzerinden yoğun trafiğin geçtiği bir yeraltı çarşısı olan Karaköy Alt Geçidi, Karaköy İskelesi'ne alttan ulaşımda emniyetli bir geçiş sağlar. Karaköy, ayrıca deniz ürünleri, börek, muhallebi ve baklava yemek için popüler bir yerdir. Çeşitli küçük balık restoranları, pub ve kafeler Galata Köprüsü'nün Karaköy tarafında yer alır. Yolcu terminal binasında yer alan Liman Lokantası akşam yemeği ile meşhurdur. İstanbul'un genelevleri de Karaköy'dedir.

İlgili yerler

Karaköy'de, çeşitli eğitimsel ve dinsel yerler Latin-Katolik, Rum-Ortodoks, Ermeni ve Bulgar kiliseleri, zamanında Gürcüler tarafından da kullanılan sinagog ve Yunan, Yahudi, Fransız, İtalyan ve Avusturya okulları var olup kendi tarihsel kozmopolit karakterlerini yansıtırlar. Karaköy'de Avrupalı toplulukların bıraktığı zengin büyük tarihsel anıtlar bulunur. Bu eserler, Osmanlı döneminden beri zenginleşmektedir.

Galata Kulesi
Kamondo Merdivenleri, zengin bir Sefarad Yahudisi banker Abraham Camondo (1785-1873) tarafından yaptırılmış olup Barok stilinde yapılmıştır. Voyvoda Caddesi'nden tepeye, şık, 19. yüzyıl mahallelerine tırmanılır.

Müzeler

İstanbul Modern Türkiye'nin 2004 yılından beri çağdaş sanatlara adanan ilk ve tek özel müzesi, yenilenen eski deniz antreposu No.4 de ev sahipliği yapar.
Osmanlı Bankası
Türkiye Yahudi Müzesi

Kiliseler

San Petro ve Paolo Kilise'si, 1604 yılında inşa edildi.
Sankt Georg Kilisesi, 1675-1677 de Fransız rahipleri tarafından inşa edildi ve 1908'de Avusturyalı Lazaristler tarafından restore edildi.
Saint Michael Kilisesi
San Francesco Kilisesi
Santa Anna Kilisesi
Santa Maria Kilisesi
San Domenica Kilisesi
San Zoni Kilisesi
Surp Sarkis Kilisesi; 1360 civarında inşa edildi. İstanbul'daki en eski Ermeni kilisesidir.
Surp Hisus Pırgiç Kilisesi, bir Ermeni Katolik kilisesi. 1834'te inşa edildii. 1850'den 1928 yılına kadar patrikliğe ait bir yer olarak hizmet veriyordu. (Patrikliğin Beyrut'a taşınmasına kadar.)
Saint Benoit Kilisesi ve manastırı, okul ve dispanser. İstanbul'un en önemli ve köklü Latin Katolik kurumlarından biridir.
Galata Bulgar Kilisesi. Erken 20. yüzyılda küçük bir kilise olarak Katolik Bulgar cemaatinin ihtiyaçları için inşa edildi.
Haghios Nikolas Türk Ortodoks Kilisesi
Haghios Ioannis Süryani Kilisesi

Sinagoglar

Neve Şalom Sinagogu, 1938 yılında Yahudi okul binasından topluluğun genişlemesi üzerine dönüştürüldü.
Tofre Begadim Sinagogu (Bugün bir sanat merkezi olarak kullanılıyor.)
İtalyan Sinagogu
Zülfaris Sinagogu, bugün 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi
Or Hodeş Sinagogu, 1897 de Polonyalı Aşkenaz Yahudilerince yapılan Sinagog Gürcü Yahudileri tarafından kullanıldı.
Yüksekkaldırım Aşkenaz Sinagogu, 1900 yılında mimar Gabriel Tedeschi tarafından yapıldı.

Camiler

Arap Camii, (Arap Mosque), kare formlu minareye sahip olup İstanbul'da kiliseden camiye çevrilen en eski kilisedir. İspanyol Engizisyon'undan kaçan Arap göçmenler tarafından kullanılıyordu.
İbrahim Paşa Camii, 16. yüzyılda Pargalı İbrahim Paşa tarafından yaptırılmıştır.
Sokollu Camii, 1577 yılında, büyük Mimar Sinan tarafından baş vezir Sokollu Mehmet Paşa için yapılmıştır.
Yeraltı Camii, 17. yüzyılda inşa edildi.

Eğitim

Özel Galileo Galilei İtalyan Lisesi
Avusturya Lisesi
İstanbul Özel Alman Lisesi
İtalyan Lisesi
Saint Benoit Fransız Lisesi
Karaköy Rum Lisesi
Getronagan Ermeni Lisesi
Bahçeşehir Üniversitesi İletişim Fakültesi

Dikkate değer kişiler

Kaynakça

Yelkenci (Türkçe)^{[ölü/kırık bağlantı]}
Lets Go Istanbul27 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Turkey travel Planners^{[ölü/kırık bağlantı]}
Great Istanbul Museum 22 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Karaköy ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.