Melkor

Melkor, ya da diğer adıyla Morgoth, J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evrenindeki başlıca kötü varlık ve tanrısal Valar'dan biridir. Sauron'un efendisi olan Melkor, orklar, troller ve ejderhalar başta olmak üzere Orta Dünya'daki çoğu kötücül varlığın yaratıcısıdır. Ondan Silmarillion, Húrin'in Çocukları, Beren ile Lúthien ve Gondolin'in Düşüşü kitaplarında bahsedilir.

Melkor
J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde karakter
Unvanı/Diğer adı	Morgoth, Bauglir, Belegurth, Karanlıklar Efendisi, Kara Düşman
Irkı	Ainur
Silahı	Grond, uzun kılıç, kara mızrak
Doğum tarihi	Başlangıç
Ölüm tarihi	Ölümsüz (Öfke Savaşı'nı kaybettikten sonra Valar tarafından boşluğa hapsedilir.)
Ülkesi	Utumno, Angband

Melkor, Valar'ın en güçlüsüydü fakat sonrasında kötülüğe döndü ve ona elfler tarafından Morgoth, yani Dünyanın Kara Düşmanı adı verildi. Orta Dünya'daki tüm kötülüğün kökeni nihayetinde ona dayanır. Aulë'ye bağlı bir Maiar'dan biri halkına ihanet etti ve Melkor'un başlıca hizmetkarı ve halefi Sauron oldu.

Başlangıçta Melkor hem iyi hem de kötü biçimlerde ortaya çıkabiliyordu fakat Valinor'un İki Ağacı'nı yok ettikten sonra yalnızca Elfler tarafından Morgoth olarak adlandırılan kötü biçimini kullandı. Bu isim, ona Silmarilleri çalmasından dolayı Fëanor tarafından verilmişti. Bir kule kadar uzun boylu olan Morgoth, demir bir taç ile kara bir zırh giyiyordu. Grond ya da Ölüler diyarının çekici adı verilen bir gürz ve kocaman kara bir kalkan taşıyordu. Gözlerinde kötülüğünün ateşi vardı, yüzü biçimsiz ve yaralıydı ve elleri Silmarillerin ateşi ile sürekli yanıyordu. Fakat Öfke Savaşı'nda Melkor'un tüm güçleri yok edildi ve Valar arasından yalnızca o, Dünya kürelerinden sürülerek sonsuza dek boşlukta dolaşmaya mahkûm edildi. Dagor Dagorath, yani Son Savaş'ta Túrin Turambar tarafından öldürüleceği rivayet edilir.

İsim

Melkor, Quenya dilinde (Tolkien'in yarattığı elf dillerinden biri) "Güç içinde yükselen" anlamına gelir. Bu ismin Sindarin formu Belegûr idir fakat Melkor bu isimle hiç anılmazdı; bunun yerine "Büyük Ölüm" anlamındaki Belegurth kullanılırdı. Orta Dünya evreninin erken versiyonlarında bu ismin bir diğer formu, "Güçlü kimse" anlamına gelen Melko idi.

Morgoth, Sindarin dilinde "Kara Düşman" demektir. Bu isim ona, Valinor'un İki Ağacı'nı yok edip, Noldor'un Yüce Kralı Finwë'yi öldürüp Silmarilleri çaldıktan sonra verildi.

Bauglir, Sindarin dilinde "Zalim" ve "Baskıcı" anlamlarına gelir; çoğu zaman Morgoth adıyla birleştirilerek "Morgoth Bauglir" sıfatında kullanılır.

Sauron gibi, Melkor da birden fazla unvanla anılırdı: Karanlığın Efendisi, Büyük Düşman, Kara El, Kuzey'deki Karanlık Güç. İnsanlar ona Karanlık Kral ve Karanlık Güç derlerdi; Sauron'un etkisi altındaki Númenor'lu insanlar ona Alemin Efendisi ve Özgürlük Getiren derlerdi. Amlach adındaki insan ise ona "Yalanların Efendisi" ismini vermişti.

Kurgusal Tarihi

Ayrıca bakınız: Silmarillion

Ainulindalë ve Valaquenta'da

Bir Vala olan Melkor, Karanlıkların Efendisidir. Ainur ruhlarından biridir ve en büyük güç ve bilgi ona verilmiştir. Tüm Valaların kudretlerinden bir parçaya sahiptir. İsmi "güç içinde yükselen" anlamına gelen Melkor, kibir doluydu ve Büyük Müzik ve Görüntünün (Birinci Tema ve İkinci Tema) armonisini bozmuştu. Bir süre herkesi Iluvatar'ın Çocuklarının iyiliğini istediğine kandırdı ama içten içe lluvatar'ın Elflere ve insanlara bahşetmeye söz verdiği ihsanları kıskanmıştı. Elfleri ve insanları boyun eğdirmeyi ve diğer güçlerin üzerinde bir güç olmayı diledi. Arda üzerinde Melkor, hükmettiği konular olarak karanlık ve soğuğu seçti. Arda'nın Yaradılışında işleri bozarak, Dünya'nın bozuk ve kusurlu olmasına neden oldu. Melkor Valar'a burasının kendi krallığı olacağını ve burayı kendine aldığını söyledi. İçtenlikle Iluvatar'ın çocukları için çalışan kardeşi Manwe ona karşı çıkarak haksızlık etmeyeceğini ve burada herkesin çalıştığını söyledi. Melkor ve Valar arasında çekişme vardı ve Melkor çekilip başka bölgelere gitti ve kötülükler yaptı ama gene de Arda Krallığına duyduğu arzuyu kalbinden uzaklaştıramadı. Ve Valar, Almaren'de krallıklarını kurmaya başladıklarında, Melkor Maiar ruhlarından pek çoğunu kötülüğe çekti. Bu ruhlar arasında en korkunç olanları ateşin kırbaçlarıydı, Orta Dünya'da onlara dehşetin ifritleri, Balrog denir. Onları yanına alarak Orta Dünyanın kuzeyine gitti ve rakip krallıkları Utumno ve Angband'ı kurdu. Onun hizmetkarlarından en bilineni Eldar'ın Sauron dediği Zalim Gorthaur'dur. Arda'da Melkor, Valar'a karşı beş büyük savaş çıkararak, Almaren'i yakıp yıktı ve hem Lambalar çağını hem de Valar Ağaçları'nı yok etti.

Quenta Silmarillion'da

Melkor, lambaların Çağı'ndan Üçüncü Çağ'a kadar tutsak kalmasından dolayı intikam almayı arzuladı. Ungoliant'la bir pazarlık yaptı. Valar'ın Ağaçları'nı karartmak karşılığında Melkor iki eliyle onu besleyecekti. Valinor'a Aman'a vardılar. O sırada herkes şölene katılmıştı. Melkor ağaçların üstüne atlayıp karınlarını deldi, Ungoliant ise ikisini birden aynı anda içiyordu. Melkor'u tiksindiren Ungoliant susuzluğunu gidermeyip, Aman'ın nehirlerini kurutana kadar içerken Morgoth'u bile korkutacak şekilde büyüdü. Kara dumanlar çıkardı. Daha sonra Morgoth Finwe'nin evine gidip Silmarilleri istedi. Ama Noldor Kralı Finwe vermeyince Morgoth Finwe'yi öldürüp Silmarilleri zorla aldı. Şölen haberleri duyunca Tulkas ve atlılar onun peşine düştü. Ancak Ungoliant karanlığını kullanıp atlıları kör etti. Orta Dünya'ya kadar vardıklarında Ungoliant Melkor'dan onu beslemesini istedi. Ancak Melkor gönülsüz olduğu halde sağ eliyle besledi onu. Ungoliant bütün mücevherleri yedi. Sol elini açmasını isteyince Melkor bunu reddetti. Çünkü sol elinde Silmaril vardı. Ungoliant kızıp Morgoth'u ağlarıyla sardı. Melkor'un çığlığı Angband'ın derinliklerine kadar yankılandı ve Balrog'ları uyandırdı. Balroglar Angband'dan çıkıp gelerek kırbaçlarıyla Ungoliant'ı kaçırdılar.

Dördüncü savaş, Angband'ın Kuşatmalarında Noldor ordusu çok uzaklara püskürtüldü. Fingolfin bunu nihai yenilgi olarak nitelendirdi ve tek başına Angband'ın kapılarına gidip Morgoth'la teke tek dövüş yapmak istedi. Morgoth derinliklerden ağır ağır yukarı çıktı. Kapıya geldi ve dövüş başladı. Morgoth Grond'u her yere vuruşunda yerde bir krater açılıyordu. Fingolfin Morgoth'u yedi kez yaraladı. Fingolfin yorgun düşünce Morgoth onu yere serdi ve sol ayağını onun boynuna koydu. Fingolfin son bir darbeyle ayağı yardı.Morgoth'un ayağından çıkan siyah kan çukurları doldurdu. Ve böylece Fingolfin öldü. Morgoth bedeni ikiye büküp kurtlarına yem atmak için götürdü. Ancak Thorondor gelip Fingolfin'i kaptı ve Morgoth'un yüzünü bereledi. Bu savaş Morgoth'un son savaşı oldu. Ayağı savaştan sonra her zaman aksadı. Yüzündeki izler de hiç silinmedi.

Nírnaeth Arnoediad savaşından önce, İnsan Beren ve Elf Lúthien Angband'a girerek, Lúthien'in şarkısıyla onu uykuya daldırmasından sonra Morgoth'un tacından bir Silmarili kurtardılar. Bunu daha sonra torunları Elwing miras aldı ve o da Sirion Ağızları'ndaki Elf sığınağına yerleşti. Kocası Eärendil, alnında Silmaril'i taşıyarak denizi aşıp Valinor'a gitti ve Orta Dünya'yı Morgoth'tan kurtarmaları için Valar'a yalvardı.

Húrin'in Çocukları'nda

Ayrıca bakınız: Húrin'in Çocukları

Quenta Silmarillion'da özetlenen hikâyenin daha kapsamlı bu versiyonunda, Húrin ve kardeşi Huor, üç elf-dostu insan soyundan biri olan Hador Hanesi'nin beyleridir. Nírnaeth Arnoediad'da ordularını ve kendilerini feda ederek Turgon'un Gondolin'e kaçmasına yardım ederler. Huor öldürülür fakat Húrin, Morgoth'a esir düşer. Turgon'a yardımının ve meydan okumasının intikamı olarak Morgoth, Húrin'i ve çocuklarını lanetler ve onu Thangorodrim'deki tahtına oturtarak sonraki yıllarda çocuklarının başlarına gelenleri (Morgoth'un keskin gözlerinden görerek) izlemeye zorlar. Morgoth'un Húrin'le karşılaşması, Silmarillion'dan daha ayrıntılı olarak ve Bitmemiş Öyküler'deki kadar kopuk olmayan bir anlatımla sunulmuştur. Burada, İnsanların uyanışlarından kısa bir süre sonra Morgoth tarafından yozlaştırılmalarından ilk defa bahsedilir ve Morgoth, "niyetinin gölgesi" aracılığıyla gücünün tüm dünyaya yayıldığını ifade eder.

Yüzüklerin Efendisi'nde

Yüzüklerin Efendisi'nin "Karanlıkta Bir Bıçak" bölümünde Melkor'dan kısaca bahsedilir: Aragorn, Tinúviel'in hikâyesinin şarkısını söyledikten sonra Melkor'un ("Büyük Düşman") Silmarillerin tarihindeki rolünü kısaca anlatır.

Kaynakça

Dış Bağlantılar

• Wikipedia contributors. (2024, September 26). Morgoth. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved 19:35, November 1, 2024, from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Morgoth&oldid=1247923163
• Orta Dünya ressamı Ted Nasmith'ten bir Melkor tasviri: Melkor ve Yüksek Noldor Kralı