Mustafa Şekip Birgöl
Mustafa Şekip Birgöl (1903, Üsküdar - 11 Kasım 2008[1] Üsküdar), Türk Kurtuluş Savaşı'nda mülazım rütbesiyle savaşmış asker, emekli albay ve İstiklal Savaşı'nın son gazisi.[2] Birgöl, Yakup Satar'ın ölümünden sonra hayatta kalan son İstiklal Savaşı gazisiydi.[2] 105 yaşında ölümüyle birlikte, yaşayan İstiklal Savaşı gazisi kalmamıştır.
| Mustafa Şekip Birgöl | |
|---|---|
 İstiklal Gazisi Mustafa Şekip Birgöl | |
| Doğum | 1903 Üsküdar, İstanbul, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 11 Kasım 2008 (105 yaşında) Üsküdar, İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul |
| Bağlılığı |  Türkiye |
| Hizmet yılları | 1921–1952 |
| Rütbesi | Albay |
| Çatışma/savaşları | Türk Kurtuluş Savaşı |
| Ödülleri |  |
Hayatı
değiştirİstanbul Üsküdar'da 1903 yılında doğan Birgöl'ün babası ve dedesi de deniz subayıydı.[2] İlkokulu İstanbul Hasanpaşa, ortaokulu Bursa Işıklar Askeri Okulu, liseyi ise Edirne Askeri İdadisi'nde[2] okuyan Mustafa Şekip Birgöl, daha sonra Harp Okulu'na girdi.[2] Eğitim hayatının ardından asteğmen rütbesi ile orduya katıldı. 1921 yılında 18 yaşındayken İstanbul'dan Afyon'a geçerek[kaynak belirtilmeli] burada 15. Fırka 45. Alay'dan Piyade Mülazım (asteğmen) rütbesi ile Milli Mücadele hareketine katıldı. Afyon Cephesi'nde[3][kaynak belirtilmeli][2] Kurtuluş Savaşı'nda cephe görevlerine katılan Birgöl,[4] ardından Büyük Taarruz'da görev aldı ve savaşın sonuna kadar cephede kaldıktan sonra 9 Ekim 1922'de İzmir'in Kurtuluşu sonrasında Samsun'daki birliğine döndü.[2] Savaşın ardından 1928'e kadar Samsun'daki kıtasında görev yapan Birgöl, ardından Sarıkamış, Bayburt ve Muğla'da görev yaparak Kurtuluş Savaşı'ndan sonra çıkan bazı ayaklanmaların bastırılmasında fiilen çalıştı.[2] Bu görevlerinin ardından Çanakkale Eğitim Alayı, Ezine Dağ Tugayı ve Gelibolu 4. Tümen'de bulunan Birgöl, 13 Eylül 1952 yılında Albay rütbesiyle emekli olarak ordudan ayrıldı.[2]
Mustafa Şekip Birgöl'ün 1988 yılında vefat eden ilk eşi Pakize Birgöl'den Tamay, İnci ve İpek adında 3 kızı oldu. Birgöl'ün kızları Tamay Gökçetin ve İnci Tokel de Birgöl'den birkaç yıl önce vefat etmişlerdir. Mustafa Şekip Birgöl'ün biri kız, ikisi erkek üç torunu ve bir de torununun çocuğu bulunuyordu.[4][5]
İstiklal Madalyası
değiştirMustafa Şekip Birgöl, TBMM tarafından kabul edilen İstiklal Madalyası Kanunu gereğince, Milli Ordu'da vazife alması nedeniyle muhariplere verilen kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile onurlandırıldı.
Birgöl'ün yaşayan gaziler arasında olduğunu, 3 yıl önce 1. Ordu Komutanı olduğu dönemde Orgeneral İlker Başbuğ ortaya çıkarmıştır. Kayıtlardan ismini bulan Orgeneral Başbuğ, Birgöl'ün yaşadığını öğrendikten sonra İstanbul'daki evinde ziyarette bulunarak yanında 3,5 saat kalmış ve böylece hayatta kalan son Kurtuluş Savaşı gazilerinden biri olduğunu öğrenmişti.[4]
Son günleri ve vefatı
değiştirMustafa Şekip Birgöl, hayatının son dönemini üç kızından hayatta kalan İpek ve damadı Bekir Artunç ile birlikte geçirdi. Savaşla ilgili konuşmayı sevmediği için, Kurtuluş Savaşı'na ilişkin hatıralarını yazmadı.
Son zamanlarında sağlık problemleri ciddiyetini artırdı. Heyecanlanmaması için ailesi, fotoğraf ve kamera görüntüsü alınmasına izin vermiyordu. Yürüyemiyor, kulakları ağır işitiyor ve bir gözü hiç görmüyordu. Damarlarının da işlevini görememesi sebebiyle sıvıyla besleniyordu. Bağırsak düğümlenmesi nedeniyle geçirdiği ameliyatı atlattı ve 15 gün yoğun bakımda kaldı. Bu arada tüm organları iflas etti.
Birgöl, 11 Kasım 2008'de sabah saat 03.00 sıralarında tedavi gördüğü GATA Haydarpaşa Askeri Hastanesi'nde, 105 yaşında öldü.[6] Vefat ettiğinde bilinci yerindeydi.
Cenazesi
değiştirBirgöl'ün naaşı, 12 Kasım'da Ankara'ya getirildi. Düzenlenen devlet törenine Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Köksal Toptan, Türkiye Cumhuriyeti Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcıları Cemil Çiçek, Hayati Yazıcı ve Nazım Ekren, CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, kabine üyeleri, Yargıtay Başkanı Hasan Gerçeker, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Işık Koşaner, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Aydoğan Babaoğlu, Jandarma Genel Komutanı Atila Işık, DSP Genel Başkanı Zeki Sezer, BBP Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu, eski Meclis Başkanları ve bakanlar ile milletvekilleri katıldı. Törende Kıbrıs ve Kore gazileri de hazır bulundu.[7]
Ertesi gün 1. Ordu Komutanlığı'na bağlı İstanbul Selimiye Kışlası'nda bir tören daha düzenlendi. Düzenlenen törene son gazinin kızı İpek ve eşi Mehmet Artunç, Cumhurbaşkanı Vekili Köksal Toptan ve eşi Saime Toptan, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Hayati Yazıcı, Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ, MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural, İstanbul Valisi Muammer Güler, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Aykut Cengiz Engin, Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah, eski Genelkurmay Başkanları, askeri ve sivil erkan, gaziler ile öğrenciler katıldı.[8]
Mustafa Şekip Birgöl'ün Türk Bayrağı'na sarılı cenazesi, törenin ardından İstanbul Karacaahmet Mezarlığı'nda saygı atışı eşliğinde ilk eşi Pakiye Birgöl'ün kabri yakınında toprağa verildi. Mezarın üstü çelenklerle süslendi. Mustafa Şekip Birgöl'ün tabutuna sarılan Türk bayrağını, 23. Piyade Tümen Komutanı Tümgeneral Bülent Dağsalı, Birgöl'ün ikinci eşi Ayşe Birgöl'e teslim etti.[8]
Kaynakça
değiştir- ^ TRT Haber, Erişim: 14 Kasım 2008]
- ^ a b c d e f g h i Anadolu Ajansı (11 Kasım 2008). "Onun SON GAZİ olduğunu İlker Başbuğ ortaya çıkartmıştı". nethaber.com. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2008.
- ^ Afyon Cephesi, Temmuz 1921'de gerçekleşen Kütahya-Eskişehir Muharebeleri ve Ağustos 1922'de gerçekleşen Büyük Taarruz'u tanımlamak için kullanılır. Mustafa Şekip Birgöl'ün Afyon bölgesinde hangi savaşa katıldığı hakkında henüz yazılı kaynak bulunmamaktadır.
- ^ a b c "Son gazi olduğunu Başbuğ ortaya çıkarttı". İhlas Haber Ajansı. 12 Kasım 2008. Erişim tarihi: 13 Kasım 2008.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Balta, İbrahim (4 Nisan 2008). "İŞTE SON GAZİ". zaman.com.tr. 9 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2008.
- ^ "Son İstiklal gazisi Mustafa Şekip Birgöl vefat etti". yildizhaber.org. 12 Kasım 2008. Erişim tarihi: 13 Kasım 2008.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Çakmak, Zafer (13 Kasım 2008). "Son gaziyi uğurladık". İhlas Haber Ajansı. Erişim tarihi: 13 Kasım 2008.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b "Hürriyet: "Çılgın Türkler biter mi" , 14 Kasım 2008". 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2008.