Vikingler

Vikingler ya da Norslar,^[1]^[2] İskandinavyalı korsan ve tüccar kavimlerdir. Aslında "Viking" veya "Nors" bir millet adı değildir; Danlara, Norveçlilere, İsveçlilere ve diğer İskandinavlara (Kuzey Cermenleri) kim olduklarına bakmaksızın verilen isimdir. Bu adlandırma Eski Norsçadaki Vikingr (yağmacı) sözcüğünden gelir ve Viking Çağı boyunca tüm Kuzey Cermenleri bu adla anılmıştır. Vikinglerin ataları antik Cermen halkları, konuştukları dil(ler) ise Cermen dil ailesine bağlı İskandinav dilleridir. Vikingler ömürlerinin büyük bir kısmını denizlerde geçirmiş olan savaşçı bir halktır. 8 - 11. yüzyıllar arasında kuzeybatı Avrupa'da birçok yeri ele geçirmişlerdir.^[3] Viking akınları ile birlikte birçok manastır yok olmuştur. Olaya tanıklık eden ve hayatta kalarak Avrupa'nın çeşitli bölgelerine dağılan keşişlerin dramatik ve trajik anlatımları, yüzyıllarca sürecek bir Viking korkusu ve düşmanlığı yaratmıştır. Vikingleri kaba, ilkel, medeniyetten uzak bir kavim olarak betimlemişlerdir. Bu anlatımların etkisiyle, Avrupalıların Viking kültürüne uzun süre kayıtsız kaldıkları anlaşılmaktadır. Göçebe ve savaşçı bir kavim olan Vikinglerin yazılı geleneği olmayışı, kültür izlerinin sürülmesini güçleştirmektedir. Yazılı kaynakların zayıflığına ve Batılı kaynaklardaki olumsuz Viking imajına karşılık, arkeolojik veriler, incelikli bir Viking maddi kültürünün varlığına işaret etmektedir.

Danimarkalı denizciler (12. yüzyıl ortalarındaki çizim)

Köken bilimi

Viking adı muhtemelen Eski Norsça vik (dere) sözcüğünden ya da Eski İngilizce wic (kamp) sözcüğünden türemiştir.^[3] Nors ise Eski Norsça noord (kuzey) sözcüğünden türemiştir.^[4] Erken dönem İskandinav dillerinde "vikingr" [sic] sözcüğü "korsan" anlamına gelir.^[5]

Varyaglar

İsveçli olan Varyaglar doğuya doğru yayılmış, 11. yüzyılda Karadeniz'e, hatta İran'a kadar uzanmışlardı. Bunların çoğu Rusya'da Novgorod ve Ukrayna'da ise Kiev'e yerleştiler, barışçı ticaret erbabı olarak ipek karşılığında kürk ve köle alışverişi yaptılar. Bunların içinden prens Ryurik Hanedanı, Rusya'da 16. yüzyıla kadar hüküm sürdü.

Normanlar

Normanlar, Danimarka ve Norveç Vikinglerinin Fransa'nın Normandiya bölgesine yerleşmiş ve Fransızca dilini benimsemiş olan kısmıdır.

Danimarkalı ve Norveçli olan Normanlar («kuzey adamları») batıya doğru denizleri ele geçirmeye giriştiler. Usta gemici ve korkunç savaşçı olan bu insanlar; İzlanda ile Grönland'ı ve Kanada kıyılarını sömürgeleştirdiler. Pruvası ejderha başı biçiminde olan, yelkenle ve kürekle yol alan, dibi hemen hemen düz inşa ettikleri uzun teknelerin üstünde Büyük Britanya'ya çıktılar; zengin manastırları yağmalayıp ağır fidyeler alarak her yere korku ve dehşet saldılar. Aynı hızlı akın tekniği, anakarada da uygulandı.

Sen Nehri boyunca denizden yukarı çıkan Normanlar; 845 ve 885 senelerinde iki kez Paris'e saldırdılar. Luvar vadisi, Bordeaux, Toulouse, Lizbon, Sevilla, hatta İtalya bile onların saldırısına uğradı (Robert Guiscard, 11. yüzyılda Sicilya'yı ele geçirecektir). Ragnar ve 911 yılında Rollo, sonraları Normandiya adını alan bölgeye yerleşti ve yüz yıl kadar sonra buradan yola çıkan I. William İngiltere'yi işgalle girişti.

İşgaller

Viking fetihleri

Vikinglerin büyük bir kısmı batıya doğru ilerlerken, Bizans'ın batısını koruyan Vareg Vikingleri de doğuya doğru ilerlemişlerdir. Vikinglerin İstanbul'a geldiğine dair çok ciddi araştırmalar yapılmaktadır.^[6] 8. ve 11. yüzyıllar arasında Avrupa'da yaşanan bu döneme, tarihte Viking Devri denir.

Şu anki İsveç, Norveç, Danimarka, İzlanda ve Faroe Adaları Viking kökenlidir.

Viking soyundan gelen Normanlar; 11. yüzyılda Büyük Britanya'yı ele geçirmiş ve İngiltere'nin en güçlü hanedanı olmuşlardır. Norman işgali, Britanya'nın son uğradığı son işgaldir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Kültür

Vikingler cenaze törenlerini, ölülerini tahtadan ve içi toprakla doldurulmuş bir kayığa koyup yakarak gerçekleştirirlerdi.

Sanılanın aksine Vikingler başlarına boynuzlu ya da kanatlı kasklar takmamışlardır. Aslında Vikinglerin hemen hemen yarısı savaş meydanlarında kask bile takmamışlardır ve başları korumasız savaşmışlardır. Kask kullanan Vikingler ise muhtemelen rütbeli ve zengin olanlarıdır ve taktıkları kasklar herhangi bir ayırt edici özelliği olmayan kubbeli ve konik kasklardır. Bunların sayısı da oldukça sınırlı olduğundandır ki günümüze kadar ulaşabilen Viking kasklarının sayısı bir hayli azdır.

Kaynakça

^ "Viking." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2012.
^ "Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu ve Türkçe". 10 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2013.
^ ^a ^b "Viking." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
^ "Norse." 10 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Online Etymology Dictionary
^ "Viking." 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Britannica.com. Erişim: 10 Kasım 2013.
^ "İstanbul'da Viking İzleri". Selçuk Eracun. İst Dergi. 23 Şubat 2023. 5 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Ayrıca bakınız

İlgili yapımlar

Ancient Warriors - The Viking (2003)
Vikings (2013)
The Last Kingdom (dizi)
Assassin's Creed Valhalla

İlgili filmler

'The Vikings', (1958) Fragman23 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Vikingler (Çizgi Dizi) 'Chiisana Viking Vikke (小さなバイキングビッケ) (İngilizce: Vicky the Viking, Almanca: Wickie und die starken Männer, Fransızca: Vic le Viking, İspanyolca: Wickie el Vikingo)', (Anime, 1974-75) Japonca Op.5 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Almanca Ep.110 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Fransızca Op.10 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İspanyolca Op.10 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
13. Savaşçı (The 13th Warrior), (1999)
Vikingler (Animasyon dizisi,yeniden çevirim)
Tarkan Viking Kanı
Vikings 2013 yılı yapımı Kanada-İrlanda ortak dizisi

Dış bağlantılar

[1] "Viking." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2012.

[2] "Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu ve Türkçe". 10 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2013.

[Oxford-3] "Viking." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.

[4] "Norse." 10 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Online Etymology Dictionary

[Britannica.com-5] "Viking." 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Britannica.com. Erişim: 10 Kasım 2013.

[6] "İstanbul'da Viking İzleri". Selçuk Eracun. İst Dergi. 23 Şubat 2023. 5 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]