Nujol

Nujol, kızılötesi (infrared) spektroskopisinde kullanılan önemli bir materyaldir. Ağır ve yoğun bir parafin yağı olmakla birlikte, inert bir maddedir. Buna bağlı olarak da; bu yöntemde elde edilen pikleri 2950-2800, 1465-1450, 1380–1370 cm⁻¹ olan spektrumlar(analiz sırasında elde edilen grafikler) verir. Çok karışık bir spektrumu yoktur.

Bir parafin içerisinde sodyum

Bir katının, kızılötesi spektrumunu almak için bir takım ön hazırlıklar yapmak gerekir. Mull yöntemi olarak bilinen örnek hazırlama tekniğinde nujol kullanılır. Bu yöntemde, katı örnekler nujol ile karıştırılarak yoğun bir süspansiyon elde edilir. Bu süspansiyon genellikle, potasyum klorür ve sodyum klorür diskerle sıkıştırılır ve sonrasında, analizde kullanılacak olan infrared cihazına konur. Çok reaktif olan maddelerde de nujol koruyucu bir tabaka gibi maddeyi sararak reaksiyona girmesine izin vermez. Örneğin, hava ile kolay oksitlenebilen maddelerde nujol çok işe yarar. Sonuçta bu da örneğin spektrumuna etki eder.

Nujol katımı yapılan maddelerle oluşturulan süspansiyonlarda, derişimin iyi ayarlanması çok önemlidir. Aksi takdirde nujol bileşiğinin pikleri, analizi yapılması istenen örneğin piklerine girişim yaparak, istenilen pikleri domine edebilir. Bunu sonucunda da nujol kullanılarak hazırlanan pellet yanılgıya neden olur.

Nujol'den başka aynı görevi yapan başka maddeler de vardır. Kerosin, hegzakloro-1,3-bütadien gibi bileşikler bunlara örnek olarak gösterilebilir. Bu maddeler ve nujol kullanılarak hazırlanan karışımlarda, karışımın sodyum klorür veya potasyum klorür üzerine yayılması esnasında hava kabarcığı kalmamasına ve dışarıdan safsızlık girmemesine, analizin verimi açısından dikkat edilmelidir. Aynı şekilde bu etkenler, elde edilmesi gereken piklere girişim yaparak hataya neden olurlar.

Nujol ve benzeri parafin yağları,sodyum ve potasyum gibi havaya aşırı duyarlı maddelerin saklanmasında da kullanılırlar. Inert, yani tepkimeye girmemeleri özellikleri nedeniyle, barındırdığı maddeye zarar vermedikleri gibi bu tür maddelerin hava ile temasını keserek; maddeleri uzun süre koruyabilirler.

Kaynakça

• İngilizce Wikipedia 3 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Almanca Wikipedia Paraffin maddesi 3 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Ege Üniversitesi Enstrümental Analiz II Laboratuvar Föyü
• Graham Solomons-Craig Fryhle Organik Kimya 7. Basımın Çevirisi, ISBN 975-8431-87-30