Oechsle ölçeği
Oechsle ölçeği, üzüm şırasının yoğunluğunu ölçen bir hidrometre ölçeğidir[1] ve şarap yapımında kullanılan üzümün olgunluğunu ve şeker içeriğini gösterir. Adını Ferdinand Oechsle'den (1774–1852) alır ve Alman, İsviçre ve Lüksemburg şarap yapım endüstrilerinde yaygın olarak kullanılır. Oechsle ölçeğinde, bir derece Oechsle (°Oe), 20 °C'de bir litre şıranın kütlesi ile 1 kg (1 litre suyun kütlesi) arasındaki kütle farkına bir gram karşılık gelir. Örneğin, litre başına 1084 gram özgül kütleye sahip şıranın kütlesi 84 °Oe'dir.
Ferdinand Oechsle
değiştirChristian Ferdinand Oechsle (26 Aralık 1774 - 17 Mart 1852) Alman bir makine atölyesi sahibi, kuyumcu ve mucitti.[2]
Oechsle, Kara Orman bölgesinin kuzeyindeki Baiersbronn'daki Buhlbach'ta, usta bir cam üfleyici olan Israel Oechsle ve Christina Juditha Lieb'in oğlu olarak doğdu.[2]
1820'lerde Oechsle, dereceli bir ölçekle şıra terazisinin (hidrometre) ilk tek kopyalarını üretti. Şıranın şeker içeriğini ölçmek mümkünse, ortaya çıkan şarabın gelişimini daha iyi tahmin etmenin mümkün olabileceğini fark etti. 1830'lardan itibaren Oechsle şıra terazileri (hidrometre) seri olarak üretildi.[3]
Oechsle aslında tam teraziyi icat etmedi; farklı üreticiler tarafından farklı versiyonları 250 yıldan daha uzun bir süre önce mevcuttu. Yaptığı şey, teraziye pratik olarak kullanışlı bir ölçek getirmek ve teraziyi seri üretime sokmaktı.[3]
Oechsle'nin hidrometreleri genellikle nikel gümüşü olan metalden yapılırdı; şamandıranın içi boş gövdesi genellikle yaldızlıydı.[4]
Oechsle hidrometrelerini seri üretmeye başladığında, çok olgun üzümlerden elde edilen tatlı şaraplar birkaç on yıldır Alman şaraplarının en üst kademesi olarak kabul ediliyordu. Bu gelişme, 1775'te ilk Spätlese[5] şarabının tesadüfen keşfedilmesi ve 1787'de Auslese[5] tanımının getirilmesinin ardından gerçekleşti. Bu nedenle şarap üreticileri için üzüm şıralarının şeker içeriğini kolayca ölçebilmek ve sınıflandırabilmek cazipti.
Genel bakış
değiştirEşdeğer hacimlerdeki şıra ve su arasındaki kütle farkı neredeyse tamamen şıradaki çözünmüş şekerden kaynaklanır.[6] Şaraptaki alkol şekerin fermantasyonu ile üretildiğinden, bitmiş şarabın mümkün olan maksimum alkol içeriğini tahmin etmek için Oechsle ölçeği kullanılır. Bu ölçüm genellikle üzümlerin ne zaman hasat edileceğini seçmek için kullanılır. Bağda, şıra yoğunluğu genellikle birkaç üzümü parmaklar arasında ezerek ve şıranın refraktometrenin cam prizmasına damlamasına izin vererek bir refraktometre kullanılarak ölçülür. Oechsle ölçeğini kullanan ülkelerde, refraktometre Oechsle derecelerine göre kalibre edilir, ancak bu dolaylı bir okumadır, çünkü refraktometre aslında üzüm şırasının kırılma indisini ölçer ve kırılma indisiyle ilişkilerine göre Oechsle veya farklı şarap şırası ölçeklerine çevirir.
Şarap sınıflandırması
değiştirOechsle ölçeği, Alman şarap sınıflandırmasının çoğunun temelini oluşturur. En yüksek kalite kategorisinde, Prädikatswein'da (eskiden Qualitätswein mit Prädikat, QmP olarak bilinir), şaraba, şıranın Oechsle okumasına göre bir Prädikat atanır. Yönetmelikler, her Prädikat için, şarap yetiştirme bölgelerine ve üzüm çeşidine bağlı olan asgari Oechsle okumalarını belirler:[7]
- Kabinett – 70–85 °Oe
- Spätlese – 76–95 °Oe
- Auslese – 83–105 °Oe
- Beerenauslese ve Eiswein – 110–128° Oe (Eiswein, asmada donduktan sonra geç hasat edilen üzümlerden yapılır ve Beerenauslese'de olduğu gibi asil çürüme, botrytis'ten mutlaka etkilenmez)
- Trockenbeerenauslese – 150–154 °Oe (botrytis'ten etkilenen)
Oechsle ölçeğinde belirtilen şeker oranı yalnızca fermente edilmemiş üzüm şırasını ifade eder, asla bitmiş şarabı ifade etmez.
Diğer ölçekler
değiştirAvusturya'da Klosterneuburger Mostwaage (KMW) ölçeği kullanılır. Ölçek Klosterneuburger Zuckergrade (°KMW) olarak ikiye ayrılır ve Oechsle ölçeğine (1° KMW =~ 5° Oe) çok benzer. Ancak KMW, şıranın tam şeker içeriğini ölçer.[8]
Baumé ölçeği[9] zaman zaman Fransa'da[10] ve ABD'li bira üreticileri tarafından kullanılır ve Yeni Dünya'da Brix ölçeği, belirli bir numunenin şeker içeriğini ölçerken bir refraktometrenin okumalarını tanımlamak için kullanılır.[11]
Bir refraktometre aslında üzüm şırasının kırılma indisini ölçtüğünden, kırılma indisine olan korelasyonlarına göre birçok farklı ölçeğe (hem şarapla ilgili hem de şarapla ilgisi olmayan) çevrilebilir. Bu nedenle, bu yöntemlerin hepsi benzerdir ve farklar önemli olmaktan çok kültüreldir, ancak hepsi üzüm şırasının ve diğer şeker bazlı sıvıların yoğunluğunu ölçmenin eşit derecede geçerli yollarıdır.
Normalizovaný Moštomer (°NM), 100 L şıradaki kg şeker miktarını ölçer ve Çek Cumhuriyeti ve Slovakya'da kullanılır.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Terminolojinin yanlış kullanımıyla Almanca'da şıranın yoğunluğu yerine Mostgewicht'in (Şıra ağırlığı) ölçüldüğü söylenir.
- ^ a b "Gesellschaft für Geschichte des Weines e.V." www.geschichte-des-weines.de. Erişim tarihi: 1 Ekim 2024.
- ^ a b "Oechsle, Christian Ferdinand (1774-1852)". www.geschichte-des-weines.de. Erişim tarihi: 1 Ekim 2024.
- ^ "Dieter Oechsle - Mostwaage (2)". web.archive.org. 3 Mart 2016. Erişim tarihi: 1 Ekim 2024.
- ^ a b "Deutsches Weininstitut (German Wine Institute): Quality categories". German Wine Institute.
- ^ "Dieter Oechsle - Mostwaage (1)". web.archive.org. 3 Mart 2016. Erişim tarihi: 1 Ekim 2024.
- ^ "Deutsche Weine | Must weights". web.archive.org. 26 Temmuz 2011. Erişim tarihi: 1 Ekim 2024.
- ^ "RIS - Weingesetz 2009 § 2 - Bundesrecht konsolidiert, tagesaktuelle Fassung". www.ris.bka.gv.at. Erişim tarihi: 1 Ekim 2024.
- ^ "Degré de Baumé". Site Officiel Bordeaux.com (Fransızca). Erişim tarihi: 1 Ekim 2024.
- ^ Fransa'da 3 Mayıs 1961 tarihli ve 61-501 sayılı, ölçü birimleri ve ölçü aletlerinin kontrolüne ilişkin Kararname ile Baumé ölçeğinin yasal birimlerden çıkarılmasından bu yana, Fransız düzenlemesi litre başına gram olarak ifade edilen şeker içeriğine atıfta bulunmaktadır.
- ^ "The Oxford companion to wine | WorldCat.org". search.worldcat.org (İngilizce). Erişim tarihi: 1 Ekim 2024.