Okladnikov Mağarası
Okladnikov Mağarası (Rusça: пещера Окладникова),güney Sibirya, Rusya'daki Altay Krayı'nda, Soloneshensky Rayonu'ndaki Altay Dağları'nın eteklerinde bulunan bir paleoantropolojik sit alanıdır. Mağara güneye bakar ve aşağıdaki Anuy Nehri'nin bir kolu olan Sibiryachikha Nehri vadisinin sol kıyısından yaklaşık 14 metre (46 ft) yukarıda yer alan Devoniyen bir karstik yamaçta bulunur.[2][3]
Пещера Окладникова | |
 Mağaranın girişi | |
  Mağaranın Rusya'daki konumu | |
| Diğer adı | Sibiryachikha |
|---|---|
| Konum | Soloneshensky Rayonu, Altai Krayı, Rusya |
| Bölge | Anuy Havzası, Altay-Sayan bölgesi |
| Koordinatlar | 51°40′K 84°20′D / 51.667°K 84.333°D |
| Rakım | 350 m (1.148 ft)[1][2] |
| Tür | kireç taşı mağara |
| Uzunluk | 35 metre (115 ft) |
| Tarihçe | |
| Kuruluş | y. 45,000 BP |
| Terk ediliş | y. 38,000 BP |
| Devir(ler) | Paleolitik |
| Kültür(ler) | Musteryen |
| İlgili kişi(ler) | Neandertaller |
| Kazı tarihleri | 1984-1987 |
Okladnikov Mağarası, Altay-Sayan bölgesindeki en kapsamlı şekilde incelenen Paleolitik alanlardan biridir. Mağarada, 33.000 ila 44.000 yıl öncesine dayanan zengin bir Musteryen taş endüstrisinin yanı sıra çok sayıda parçalanmış hominin fosili keşfedildi. Altay-Sayan bölgesindeki diğer birkaç Neandertal bölgesi ile birlikte Okladnikov Mağarası, teyit edilmiş, en doğudaki Neandertal kalıntısına ev sahipliği yapmaktadır
Arka plan
değiştir
Mağara adını aslen 1 kilometre (0,62 mi) yakınında bulunan Sibiryachikha köyünden almıştır. Mağara, Alexey Okladnikov'un onuruna Anatoly P. Derevianko tarafından yeniden adlandırıldı.[2] Okladnikov Mağarası'ndaki kazılar ilk olarak 1984 yılında gerçekleştirilmiştir.[2] Mağara, Denisova Mağarası, Ust-Karakol, Kamminaya Mağarası, Isrkra Mağarası, Karama ve Anuy I-III ile birlikte Anuy Havzası'nda bulunan birkaç Paleolitik bölgeden biridir.[4]
Palinolojik kanıtlar, günümüzde olduğu gibi, Paleolitik hominin buluntularıyla ilişkili zaman boyunca çevredeki alanın, biraz daha soğuk ve daha nemli bir bağlamda olsa da, temel olarak kuru orman bozkırlarından[3] oluştuğunu göstermektedir.[5]
Açıklama
değiştirDenisova Mağarası'nın yaklaşık 50 km (31 mil) kuzeyinde yer alan Okladnikov Mağarası aslında birbirine bağlı boşluklardan oluşan bir komplekstir: mağara bir çıkıntıdan, 8 m (26 ft) genişliğinde, 2 m (6,6 ft) yüksekliğinde ve 4,2 m (13,78 ft) derinliğinde bir giriş alanından ve beş galeriden oluşmaktadır. Dar mağara, tepenin içine doğru yaklaşık 35 metre (115 ft) boyunca uzanır. Girişi güneye bakmaktadır ve nehir seviyesinden 14 metre (46 ft) yüksekte yer alır. Sadece yüz metre ötesinde, 1985 yılında henüz sınıflandırılmamış bir çocuğun humerusunun bulunduğu Sibiryachikha VI adlı bir hayvan mağarası bulunmaktadır. Araştırmacılar, insan yerleşimine dair hiçbir iz bulamamalarına rağmen, bu mağaranın gerçek Okladnikov Mağarası'ndan insan yerleşimine daha iyi hizmet etmiş olabileceğini öne sürmüşlerdir.[2]
Arkeoloji
değiştirStratigrafi
değiştirArkeologlar Okladnikov Mağarası'nda yedi arkeolojik katman tespit ettiler.[2]
Eserler
değiştirOkladnikov Mağarası'ndan yaklaşık 4000 taş alet çıkarılmıştır.[2] Musteryen eserler yedi katmanın tamamında görülmektedir.[3] Bulunan eserler çoğunlukla kazıyıcılar ve kazıyıcı-bıçaklardan oluşmaktaydı.[5] Okladnikov Mağarası'ndaki aletlerin yaklaşık dörtte biri jasperoidlerden, yaklaşık %5'i ise boynuztaşlarından yapılmıştır.[5]
Okladnikov Mağarası'ndaki taş endüstrisi, Altay-Sayan bölgesindeki başka bir yer olan Chagyrskaya Mağarası ile benzerlik göstermektedir ve diğer Altay sit alanlarından oldukça farklıdır.[5] Bununla birlikte, Chagyrskaya Mağarası'ndan farklı olarak, Levallois tipi aletler, Okladnikov Mağarası'nda da bulunmaktadır.[5] Her iki sit de çok sayıda Neandertal/Musteryen taş alet içermektedir.[6] Litik kültür başlangıçta Altay Musteryen olarak adlandırıldı; günümüzde, kültür daha yaygın olarak Sibiryachikha kültürü[5][6] veya Sibiryachikha varyantı olarak anılır.[4]
Fauna
değiştirMağarada en az 20 farklı türü temsil eden 6000'den fazla hayvan fosili parçası keşfedildi. Dağ sıçanı, boz kurt, kızıl tilki, ayı, at, mağara sırtlanı, yünlü gergedan, ren geyiği, bozkır bizonu, kızıl geyik, Sibirya dağ keçisi ve argali koyunu, mağara sırtlanı gergedan kalıntıları ortaya çıkarıldı.[2][3] Buluntular arasında kunduz, Panthera spelaea ve kızıl kurt kalıntıları da keşfedildi.[2]
Mağara sırtlanı kalıntılarının yoğun varlığı, mağaranın büyük olasılıkla aralıklı olarak mağara sırtlanları ve homininler arasında paylaşıldığını göstermektedir.[2]
Diyet
değiştirDiyetle ilgili karşılaştırmalı araştırmalar, Altay-Sayan bölgesinden Neandertallerin, Avrupa'nın son dönem Neandertallerine benzer bir şekilde yaşadıklarını göstermektedir. Her ikisi de, büyük otçulları avlamaya muhtemelen bağımlı olan uzman avcılar olma belirtileri göstermektedir.[7]
Hominin fosilleri
değiştirMağarada, çoğunluğu yetişkinlerden gelen 168 hominin fosili parçası ortaya çıkarıldı.[2] Hominin kalıntıları, büyük olasılıkla en az dört farklı bireyi temsil eden beş diş ve dokuz kafatası parçası içermekteydi.[6] Arkeologlar uzun süredir fosil hominin kalıntılarının Neandertallere ait olduğunu varsaymaktaydılar; bununla birlikte, bazıları kalıntıların karma Homo erectus özelliklerine sahip insanlara ait olduğu da iddialar arsındaydı.[8] Oldukça parçalı ve dolayısıyla sınıflandırılması zor olan Neandertallerle yapılan morfolojik karşılaştırmalar, kesin olarak ikna edici sonuçlar vermedi.[8] DNA testinin bazı hominin fosil kalıntılarına başarılı bir şekilde uygulanmasıyla bu sorun ortadan kalktı.[8]
Örnekler
değiştirTarihlendirme bilgileri, Okladnikov Mağarası'ndaki birkaç hominin fosil parçasından doğrudan elde edildi (Kaynak:[9]).
| Laboratuvar numarası | Buluntu | Normalleştirilmiş Yaş | Yer |
|---|---|---|---|
| KIA-27010 10 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | Neandertal yetişkin humerusu | 24260 ± 180 | Sibiryachikha |
| RIDDL-719 25 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | Neandertal yetişkin humerusu | 37750 ± 750 | Sibiryachikha |
| RIDDL-721 25 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ergen neandertal | 32400 ± 500 | Sibiryachikha |
| RIDDL-722 10 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ergen neandertal | 43300 ± 1500 | Sibiryachikha |
| RIDDL-720 25 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ergen neandertal | 40700 ± 1100 | Sibiryachikha |
| SOAN-2459 25 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ergen neandertal | 28470 ± 1250 | Sibiryachikha |
| SOAN-2458 10 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ergen neandertal | 16210 ± 0 | Sibiryachikha |
| RIDDL-718 25 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | kemik | 33500 ± 700 | Sibiryachikha |
Arkeogenetik
değiştir2007 yılında, Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü'nden araştırmacılar, Okladnikov Mağarası'ndaki iki fosil hominin parçasından DNA çıkarmayı başardılar: bir bebeğin humerus diyafizi ve ayrı bir uyluk kemiği parçası.[8][6] mtDNA dizilimi, her iki parçanın da büyük olasılıkla Okladnikov 2 olarak adlandırılan aynı kişiye ait olduğu doğrulandı.[6][8][10] Okladnikov 2'den elde edilen HVR I'in (hiperdeğişken bölge I) mtDNA dizileri, bireyin Neandertal olduğunu doğruladı.[6][8] mtDNA analizi temelinde, Okladnikov 2'nin daha çok Avrupa ve Batı Asya Neandertalleri ile ilişkili olduğu ortaya çıkarıldı.[8] 2014 yılında bozulmuş dizilerden eski DNA'yı ortaya çıkaran bir analiz sonucunda, araştırmacılar Okladnikov 2'ün mtDNA dizisini tamamlamayı başardı. Tamamlanan dizi, Okladnikov 2 mtDNA'sının Mezmaiskaya Mağarası'ndan Mezmaiskaya 1'den dizilenene göre bazal olduğunu ve daha önce düşünülenden daha fazla batı Neandertallerine daha yakın olduğunu ortaya çıkardı.[10]
Etkileri
değiştirİskelet kalıntılarından elde edilen DNA, Batı Avrupa'da bulunan Neandertallerle yakından ilişkili olan Altay Neandertallerinin daha eskiden düşünülenden 2000 kilometre daha doğuda dolaştığını göstermiştir.[11]
Yerel habitat, memeli kaynakları açısından zengindi ve bu sayede Altay Neandertalleri en az 300.000 yıl önce Altay Dağları'nın eteklerine kalıcı olarak yerleşmişti. Altay Neandertalleri, öncelikle nehirlere yakın ve vadiler içindeki stratejik konumlarına, avcılık için en ideal konumlar olduğu için yerleşmiş gibi görünmektedir. Erken ve orta Geç Pleistosen boyunca, genel olarak geniş olan bu bölge, kozalaklı ağaç ve bazı geniş yapraklı ağaçlardan oluşan bir orman ve orman tundrasından oluşuyordu. Bu koşullar altında, Altay-Sayan bölgesi, ilk hominin sakinlerine çok çekici bir ortam sağladı.[11]
Kaynakça
değiştirAlıntılar
değiştir- ^ Anatoly P. Derevianko; Alexander V. Postnov; Eugeny P. Rybin; Yaroslav V. Kuzmin; Susan G. Keates (2007). "The Pleistocene peopling of Siberia: A review of environmental and behavioural aspects". Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association. 25: 57-68. 25 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2018.
- ^ a b c d e f g h i j k Turner 2013.
- ^ a b c d Peregrine 2001.
- ^ a b Zwyns 2014.
- ^ a b c d e f Derevianko 2013.
- ^ a b c d e f Viola 2013.
- ^ Dobrovolskaya 2013.
- ^ a b c d e f g Krause 2007.
- ^ CARD.
- ^ a b Skoglund 2014.
- ^ a b Derevianko 2007.
Bibliyografya
değiştir- "SUNK-1670 (Okladnikov Cave)". Canadian Archaeological Radiocarbon Database. 25 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2016.
- Derevianko, Anatoly P. (2007). "The Pleistocene peopling of Siberia: A review of environmental and behavioral aspects". Archaeology, Ethnology & Anthropology of Eurasia. 25. doi:10.7152/bippa.v25i0.11915. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2022.
- Derevianko, A.P. (2013). "The Sibiryachikha Facies of the Middle Paleolithic of the Altai". Archaeology, Ethnology & Anthropology of Eurasia. 41 (1): 89-103. doi:10.1016/j.aeae.2013.07.008.
- Dobrovolskaya, M.V. (2013). "The Neanderthals of Okladnikov Cave Altai: Environment and Diet Based on Isotopic Analysis". Archaeology, Ethnology and Anthropology of Eurasia. 41 (1): 78-88. doi:10.1016/j.aeae.2013.07.007.
- Krause, Johannes (2007). "Neanderthals in central Asia and Siberia". Nature. 449 (7164): 902-904. Bibcode:2007Natur.449..902K. doi:10.1038/nature06193. PMID 17914357.
- Peregrine, Peter Neal; Ember, Melvin (2001). Encyclopedia of Prehistory: Arctic and Subarctic. Springer Verlag. ISBN 978-0-306-46256-6.
- Skoglund, Pontus (2014). "Separating endogenous ancient DNA from modern day contamination in a Siberian Neandertal". PNAS. 111 (6): 2229-2234. Bibcode:2014PNAS..111.2229S. doi:10.1073/pnas.1318934111
. PMC 3926038 $2. PMID 24469802. - Turner II, Christy G.; Ovodov, Nicolai D.; Pavlova, Olga V. (2013). Animal Teeth and Human Tools: A Taphonomic Odyssey in Ice Age Siberia. Cambridge University Press. ISBN 9781107030299.
- Viola, B. (2013). "What's new in Central Asia?" (PDF). M. Planck Institute. 25 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Aralık 2016.
- Zwyns, Nicolas (2014). "Altai: Paleolithic". Smith, Claire; Gascoigne, Alison L. (Ed.). Encyclopedia of Global Archaeology. Springer Science+Business Media. ss. 148-158. ISBN 978-1-4419-0426-3.
