Penguen (dergi)

Penguen, 2002 ile 2017 yılları arasında Türkiye ve Kuzey Kıbrıs'ta yayımlanmış haftalık bağımsız mizah ve hiciv dergisi.

Penguen

25 Ekim 2012 tarihli dergi kapağı.
Kategoriler	Dergi
Sıklık	Haftalık
İlk sayı	25 Eylül 2002
Son sayı	18 Mayıs 2017
Ülke	Türkiye ve KKTC
Dil	Türkçe
Website	http://www.penguen.com

Kuruluşu

Türkiye'nin en çok satan haftalık mizah dergilerinden biri olan dergi, Oğuz Aral'ın Gırgır ekolünden yetişen mizahçılarca kurulmuştur. Haftalık Leman dergisinden ayrılan Metin Üstündağ, Bahadır Baruter, Selçuk Erdem, Erdil Yaşaroğlu ve arkadaşlarınca Eylül 2002'de kurulan derginin ilk sayısı, 25 Eylül 2002 günü yayımlanmıştır ve dergi, kuruluşunun ardından Türkiye'nin en çok satılan haftalık mizah dergisi haline gelmiştir. 30 Temmuz 2003 tarihine kadar çarşamba günleri yayımlanan dergi, 8 Ağustos 2003 ile 22 Ağustos 2003 tarihleri arasında cuma günleri yayımlanmıştır. 28 Ağustos 2003 tarihinden sonraysa, her hafta perşembe günleri yayımlandı. 2007'nin Ağustos ayında, kadrosundan Yiğit Özgür, Memo Tembelçizer, Oky, Ersin Karabulut, Umut Sarıkaya ve Uğur Gürsoy yeni bir dergi kurmak üzere ayrılmıştır. Bu çizerler Eylül 2007'de "Uykusuz" adlı bir dergi çıkarmaya başlamışlardır.

Kapak

Derginin amblemi uçmaya çalışan penguendir. Derginin kurucu karikatüristlerinden Selçuk Erdem tarafından çizilmiştir. Kapak karikatürü, genellikle Türkiye'nin gündemindeki bir olay ile ilgili olmaktadır. Töre cinayetlerindeki artış, Irak Savaşı, kadına şiddet, Gezi Parkı Direnişi vb. konular, kapak konusu olmuştur. Derginin gündeme dair tutumu, muhalif ve eleştirel çizgidedir.

Kapakta ayrıca derginin Türkiye ve Kuzey Kıbrıs'taki fiyatı, tarih, sayı ve barkod bilgileri yer alır. Kapakta, dergi adından önce küçük puntolarla yazılı olan "Haftalık" ibaresi bulunur.

Türkiye'deki mizah dergilerinden "Penguen" ve "Uykusuz"

Yenilenme süreci

Penguen dergisi 657. sayısından itibaren mesajını verdiği yenilenme sürecini, 21 Mayıs 2015 tarihinde yayımlanan 661. sayısında gerçekleştirmiştir. Böylece dergiye Ahmet Ümit, Ece Temelkuran, Ozan Önen, Zeynep Deniz Özturhan gibi yazarlar ve Doruktan Turan, İlker Altungök, Emir Sağlam gibi çizerler dahil olmuş ve dergi karikatür ve mizahın yanı sıra hiciv metinlerine de yer vererek 24 sayfaya çıkartılmıştır. Ayrıca 3 TL olan fiyatı, 4 TL olmuştur.

Kapanışı

Dergiden yapılan açıklamada gazete ve dergi okuma alışkanlığının kaybedildiğini, dünyada basının küçülmekte olduğunu, yapılan çalışmalardan haksız kazanç elde edenlerin olduğunu, özgürlüklerin kısıtlandığını ve ekonomik sorunların yaşandığını belirterek 4 sayı sonra yayın hayatına son verecekleri belirtildi. Çizerlerden Serkan Yılmaz ve Serkan Altuniğne'den ise farklı yorumlar geldi. 18 Mayıs 2017 tarihinde güneşe doğru uçan bir penguen ve "Her şey için teşekkürler!" yazılı kapak ile veda edildi.

Dergi kapanmadan önce çalışmış olan yazar ve çizerler

• Erdil Yaşaroğlu (2002-2017)
• Selçuk Erdem (2002-2017)
• Serkan Altuniğne (2002-2017)
• Bahadır Baruter (2002-2017)
• Doğan Güneş (2002-2017)
• Faruk Kaya (2007-2017)
• Fatih Solmaz (2002-2017)
• Kaan Sezgin (Sezyum) (2007-2017)
• Cem Dinlenmiş (2006-2017)
• Seyit Ali Aral (2006-2017)
• Ozan Önen (2015-2017)
• Gürcan Yurt (2011-2015, 2016-2017)

• Zeynep Deniz Özturhan (2015-2017)
• Sönmez Karakurt (2005-2017)
• Erhan Tatlıdilli (2011-2017)
• Feyzi Özşahin (2012-2017)
• Doruktan Turan (2015-2017)
• Emir Sağlam (2015-2017)
• İlker Altungök (2015-2017)
• Barış Sönmez (2013-2017)
• Bahadır Cüneyt Yalçın (2015-2017)
• Serkan Yılmaz (2002-2017)
• Revhat Arslan (Rewhat) (2003-2004, 2016-2017)
• Gürdem Sındıraç (2015-2017)

Zamanında dergide çalışmış olan yazar ve çizerler

• Bülent Üstün (2002-2005)
• Cengiz Üstün (2002-2006)
• Memo Tembelçizer (2002-2007)
• Gani Müjde (2002-2007)
• Hakan Karataş (2002-2007)
• Oktay Gencer (Oky) (2002-2007)
• Suat Gönülay (2002-2004)
• Emrah Ablak (2002-2006)
• Deniz Ensari (2002-2005)
• Meral Onat (2002-2003)
• Ersin Karabulut (2002-2007)
• Kemal Kenan Ergen (2002-2003)
• Şükrü Yavuz (2002-2003)
• Yılmaz Aslantürk (2002-2006)
• Yiğit Özgür (2002-2007)
• Erdal Belenlioğlu (2002-2004)
• Tan Yücel (2003)
• Alpay Erdem (2003-2009)
• Gökhan Dabak (2003-2004)
• Umut Sarıkaya (2003-2007)
• Altay Öktem (2003-2010)
• Esin Özbek (2003-2007)
• Burak Akkul (2004)
• Yetkin Gülmen (2004-2006)
• Uğur Gürsoy (2005-2007)

• Sadece Kaan (2005)
• Tolga Sümer (2005)
• Caner Aydın (2005)
• Servet Gürbüz (2005-2008)
• Ender Yıldızhan (2005)
• Emre Ulaş (2005)
• Doğan Pehlevan (2006)
• Soner Günday (2006-2007)
• İltem Dilek (2007)
• Galip Tekin (2007-2009)
• Sarkis Paçacı (2008-2009)
• Göksu Gül (2008-2009)
• Metin Üstündağ (2002-2015)
• Kenan Yarar (2004-2015)
• Semra Can (2007-2015)
• Kutlukhan Perker (2013-2016)
• Barış Atar (2007-2015)
• Mustafa Satıcı (2007-2015)
• Özer Aydoğan (2007-2015)
• Ahmet Ümit (2015-2016)
• Cem Güventürk (2015-2016)
• Ece Temelkuran (2015-2016)
• Emirhan Perker (2015-2016)
• Kamuran Süner (2003-2016)

Notlar

Tayyipler Âlemi konulu Penguen dergisi kapağı (Sayı 2005/09).

• Penguen dergisi, Türkiye başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, kendisini kedi olarak çizen karikatürist Musa Kart'a açtığı tazminat davasını eleştirmek üzere "Tayyipler Âlemi" adıyla, başbakan Erdoğan'ı çeşitli hayvanlara benzeten karikatürleri kapak olarak yayımlamış ve bu nedenle Erdoğan, manevi tazminat davası açmıştır. Ancak, mahkeme söz konusu karikatürlerin eleştiri niteliğinde olduğu ve manevi zarar doğuracak nitelikte olmadığından hareketle, davayı reddetmiştir.
• 2006 yılında, Emrah Ablak, Bülent Üstün ve Cengiz Üstün ile birlikte birkaç çizer, Penguen'den ayrılarak bir başka haftalık mizah dergisi olan Fermuar'ı çıkarmaya başlamıştır. Esin Özbek de daha sonra Fermuar kadrosuna katılmıştır. Fermuar dergisi, bir süre sonra yayınlarını sona erdirmiştir.
• 9 Ağustos 2007 tarihindeki resmi açıklamayla; Yiğit Özgür, Ersin Karabulut, Umut Sarıkaya, Uğur Gürsoy, Mehmet Çilingir ve Oky dergiden ayrılmışlardır. Bu çizerler yeni dergileri Uykusuz'u 5 Eylül 2007'de çıkarmışlardır.
• 2009 İlkbaharı'nda dergi, görsel mizah sayfası bobiler.örg'ten her hafta 1 ila 2 çalışmayı yayımlamaya başlamış'tır. 2015 yılı itibarıyla bu uygulamaya son verilmiştir.

Dış bağlantılar

• Facebook'ta Penguen
• X'te Penguen
• Instagram'da Penguen (dergi)19 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.