Phobos (uydu)

Phobos Mars'ın iki uydusundan biridir. Yunancada Phobos Korku anlamına gelir. Mars'ın diğer uydusu Deimos'dan hem daha büyüktür, hem de Mars'a daha yakındır. Güneş Sistemi'ndeki tüm diğer uydular içinde gezegenine en yakın konumlanmış uydudur. Yörüngesi Mars yüzeyinden sadece 6000 km yüksekliktedir ve ortalama çapı 22 km'dir.

Phobos

Phobos'un Mars Reconnaissance Orbiter'den alınan geliştirilmiş renkli görüntüsü; sağda Stickney krateri ve sağ kenarına yakın bir yerde Limtoc krateri görünüyor
Keşif
Keşfeden	Asaph Hall
Keşif tarihi	18 Ağustos 1877
Adlandırmalar
MPC belirtmesi	Mars I
Adın kaynağı	Φόβος
Sıfatlar	Phobian
Yörünge özellikleri
Dönem J2000
Enberi	9.234,42 km
Enöte	9.517,58 km
Yarı büyük eksen	9.376 km (2,76 Mars yarıçapı/1,472 Dünya yarıçapı)
Dış merkezlik	0,0151
Yörünge periyodu	0,31891023 g (7 sa 39 d 12 s)
Ortalama yörünge hızı	2,138 km/s
Eğiklik	1,093° (Mars'ın ekvatoruna) 0.046° (yerel Laplace düzlemi'ne) 26,04° (tutuluma)
Doğal uydusu	Mars
Fiziksel özellikler
Görünür büyüklük	11,8
Boyutlar	25,90 × 22,60 × 18,32 km (± 0,08 × 0,08 × 0,06 km)
Ortalama yarıçap	11,08±0,04 km
Yüzey alanı	1.640 ± 8 km2
Hacim	5.695 ± 32 km3
Kütle	1,0659×1016 kg
Ortalama yoğunluk	1,861±0,011 g/cm3
Yüzey kütle çekimi	0,0057 m/s2 (581,4 µ g)
Kurtulma hızı	11,39 m/s (41 km/sa)
Sinodal dönme süresi	Eşzamanlı
Ekvatoral dönme hızı	11,0 km/sa (6,8 mph) (en uzun eksende)
Eksen eğikliği	0°
Albedo	0,54 μm'de 0,071 ± 0,012
Sıcaklık	≈ 233 K
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

1877'de Hall tarafından bulunmuş, 1971'de Mariner 9, 1977'de Viking 1 ve 1988'de ise Phobos uzay araçları tarafından fotografları çekilmiştir.

Phobos, eşzamanlı yörünge yarıçapından daha alçak bir yörüngede olduğundan Mars yüzeyindeki bir gözlemci için günde aşağı yukarı iki kez doğup batar. Yüzeye o kadar yakındır ki yüzeydeki bazı yerler için her zaman ufkun altında kalır. (Eşzamanlı yörünge yarıçapı: bir uydunun gezegenin etrafında gezegenin kendi etrafında dönüş süresi kadar bir zamanda döneceği yüksekliği ifade eder. Böyle bir uydu yüzeydeki gözlemci için her zaman aynı noktadadır. Dünyada, iletişim uydularında olduğu gibi) Bir zamanlar asteroid olduğu, ancak Mars'ın kütleçekimine yakalanarak gezegenin yörüngesine girdiği sanılmaktadır.

Eşzamanlı yörünge yarıçapının altında olduğundan, gelgit kuvvetleri (Dünya ile Ay arasında olduğunun tersine) yörüngesini alçaltmaktadır. Yaklaşık 50 milyon yıl içinde Mars'a düşecek ya da parçalanarak Mars çevresinde bir halka oluşturacaktır.

Muhtemelen Phobos ve Deimos, C tipi asteroidler gibi karbondan zengin kaya oluşumlarıdır, ancak düşük yoğunlukları sadece kayadan oluşmadıklarının, buz ve kaya karışımı olduklarını gösterir. Her ikisi de yoğun olarak kraterlerle kaplıdır. Mars Global Surveyor aracının gönderdiği en son resimlerden yüzeyinin 1 m kalınlıkta ince bir tozla (regolith) kaplı olduğu anlaşılmıştır. Sovyet aracı "Phobos 2" birkaç Phobos resmi gönderebilmiş (sağda), uydudan zayıf fakat sürekli bir gaz çıkışı saptamış, ancak gazın tabiatı anlaşılamadan araçla iletişim kopmuştur. En olası tahmin sudur.

Phobos yüzeyinde en belirgin olan Hall'ın Stickney ismini verdiği (karısının kızlık adı) büyük kraterdir. Krater çevresindeki uzun yarık ve çiziklerin de aynı çarpışma sonucu olduğu sanılmaktadır.

Phobos ve Deimos'un Mars çekimine kapılmış asteroidler olduğu inancı bir hayli yaygındır, ana asteroid kuşağından değil de Güneş Sistemi dışından gelmiş oldukları gibi spekülasyonlar mevcuttur.

Mitoloji

Korku'nun Tanrısı.

Ares'in yardımcılarından olup, savaşta Ares ile birlikte düşmanların yüreğine korku salar.

Ayrıca bakınız

• Phobos (tanrı)