Rasim Özdenören
Rasim Özdenören (20 Mayıs 1940, Kahramanmaraş - 23 Temmuz 2022, Ankara), Türk öykü ve deneme yazarı. Alâeddin Özdenören'in ikiz kardeşi.
| Rasim Özdenören | |
|---|---|
 2017'de Özdenören | |
| Doğum | 20 Mayıs 1940 Kahramanmaraş, Türkiye |
| Ölüm | 23 Temmuz 2022 (82 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Defin yeri | Eyüp Mezarlığı, İstanbul |
| Meslek | |
| Dil | Türkçe |
| Milliyet | Türk |
| Eğitim | İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü |
| Dönem | Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı |
| Tür | |
| Önemli ödülleri | T.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü (2015) Necip Fazıl Kısakürek Saygı Ödülü (2016) |
Hayatı
değiştirÖzdenören, ilk ve orta öğrenimini Kahramanmaraş, Malatya, Tunceli gibi Güney ve Doğu illerinde tamamlamıştır. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni ve İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsünü bitirdikten sonra Devlet Planlama Teşkilatında uzman olarak çalışan Özdenören, 1970 yılında araştırma amacıyla ABD'ye giderek çeşitli eyaletlerde iki yıl kadar kalmıştır. 1975 yılında Kültür Bakanlığı Bakanlık Müşavirliği görevine getirilmiş; aynı Bakanlıkta bir yıl da müfettiş olarak çalışmıştır. 1978'de istifa ederek ayrıldığı devlet memurluğuna bir süre sonra geri dönmüştür.[1] 23 Temmuz 2022'de tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde öldü.[2] Mezarı Eyüpsultan Cülus Yolu üzerinde bulunan Mihrişah Valide Sultan Külliyesi haziresindedir.
Edebi kimliği
değiştirRasim Özdenören'in, Türk edebiyatında adını duyurmaya başladığı yıllarda; köy romancılığının etkisi azalmaya, varoluşçu yazarların etkisiyse artmaya başlamıştı. Dönemin eserlerinde rastlanan ağırlıklı Batılı anlayışın[kaynak belirtilmeli] aksine Özdenören, öykülerini çocukluğundan itibaren Anadolu'nun köy ve kasabalarında edindiği izlenimlerden yararlanarak ayrıntılı betimlemelerle ve insanın evrensel yanlarını öne çıkararak yazmıştır.
İlk gençlik yıllarından itibaren edebiyata ilgili bir arkadaş grubuna dahil olan Özdenören, bu grubun içinde sonraki yıllarda şekillenecek edebî kişiliği için önemli bir zemin bulmuştur. Özdenören'in okumaları ve edebî ilgileri büyük oranda bu arkadaş grubunda şekillenmeye başlamış; sonraki yıllarda tanıştığı Sezai Karakoç'un etkisiyle de bir bütünlük kazanmıştır.
Özdenören'in Amerika'da iki yıla yakın bir süre kalarak çağdaş dünyanın önemli merkezlerinden birini tanıması, eserlerine olumlu şekilde yansımıştır.[kaynak belirtilmeli] Öykülerinde yerli olmak nedir, bu nasıl gerçekleştirilir, sorularına cevap aramış; hikâyelerinin kahramanlarını, gerçek hayattan almaya çalışmıştır.
İslami kimliğiyle tanınan bir öykücü olmasına rağmen eserlerinde, inandığı şeyleri okuyucusuna dayatmamaya özen göstermiş; vermek istediği mesajı öyküyü zara vermeden, akışı ve yapıyı bozmadan anlatmaya çalışmıştır. Anlatımında dili ustalıkla kullanmış; yer yer şiirsel ifadelere de yer vermiştir.[kaynak belirtilmeli]
Çok Sesli Bir Ölüm ve Çözülme adlı hikâyeleri, televizyon filmlerine uyarlanmış; bunlardan ilki, Uluslararası Prag Televizyon Filmleri Yarışması'nda jüri özel ödülünü almıştır.
Kendisi hakkında yapılan çalışmalar
değiştirÖzdenören hakkında pek çok tez, dergi özel sayısı ve kitap yazılmıştır. Kendisini anlatan tezlerden bazıları şunlardır:
- Rasim Özdenören (Eserlerinin Tematik İncelenmesi). Sağlık, Şaban, Ondokuz Mayıs Üniversitesi SBE, Samsun 1992.
- Türk Öykücülüğünde Rasim Özdenören. Eronat, Kamuran, Fırat Üniversitesi SBE, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ 1995.
- Rasim Özdenören- Hayatı- Sanatı- Eserleri. Eryarsoy, Mehmet Nezir, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2008.
Popüler kültürdeki yeri
değiştirTRT 1'de yayımlanmış olan Yedi Güzel Adam dizisinde, Rasim Özdenören'i Mertcan Sevimli canlandırmıştır.
Eserleri
değiştir- Hayvan Çiftliği Domuzlar Diktatoryası
- Hastalar ve Işıklar
- Mevdûdî’den, İslâm’da Devlet Nizamı
- İslâm Devletinde Malî Yapı
- Acemi Yolcu
- Açık Mektuplar
- Ansızın Yola Çıkmak
- Aşkın Diyalektiği
- Ben ve Hayat ve Ölüm
- Çapraz İlişkiler
- Çarpılmışlar, Çözülme
- Çok Sesli Bir Ölüm
- Denize Açılan Kapı
- Düşünsel Duruş
- Edebiyat ve Hayat
- Eşikte Duran İnsan
- Gül Yetiştiren Adam
- Hışırtı
- İki Dünya
- İmkânsız Öyküler
- İpin Ucu
- Kafa Karıştıran Kelimeler
- Kent İlişkileri
- Köpekçe Düşünceler
- Kuyu
- Müslümanca Düşünme Üzerine Denemeler
- Müslümanca Yaşamak
- Red Yazıları
- Ruhun Malzemeleri
- Siyasal İstiareler
- Toz
- Yaşadığımız Günler
- Yazı, İmge ve Gerçeklik
- Yeni Dünya Düzeninin Sefaleti
- Yeniden İnanmak
- Yumurtayı Hangi Ucundan Kırmalı
- Yüzler
Ödülleri
değiştir- 1978: İki Dünya kitabıyla Türkiye Millî Kültür Vakfı'nın Fikir Dalında Jüri Özel Ödülü
- 1984: Denize Açılan Kapı kitabı ile Yazarlar Birliği'nin Yılın Hikâyecisi Ödülü
- 1986: Ruhun Malzemeleri kitabı ile Türkiye Yazarlar Birliği'nin Deneme Ödülü
- 2008: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Dil Kurumu, RTÜK'ün iştirakiyle düzenlenen Karaman Türk Dili Ödülü kapsamında "Türkçeyi Güzel ve Doğru Kullanan Edebiyatçı" Ödülü
- 2009: TBMM Üstün Hizmet Ödülü
- 2015: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü[3]
- 2016: Star gazetesinin düzenlediği Necip Fazıl Kısakürek Saygı Ödülü
- 2018: Bayburt Üniversitesi'nin düzenlediği 2. Dede Korkut Ödülleri kapsamında Özdenören'e "Bilge Adam Ödülü
Kaynakça
değiştir- ^ "Rasim Özdenören". Yeni Şafak. 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016.
- ^ "Usta yazar Rasim Özdenören vefat etti". Anadolu Ajansı. 23 Temmuz 2022. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2022.
- ^ Türkiye Cumhurbaşkanı. "Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödüllerinin Sahipleri Belli Oldu". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.
Dış bağlantılar
değiştir- Rasim ÖZDENÖREN Kişisel Sayfası17 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Twitter'da Rasim Özdenören