Recep Tayyip Erdoğan'ın üniversite diploması tartışması
Recep Tayyip Erdoğan'ın üniversite diploması tartışması, Recep Tayyip Erdoğan'ın ilk kez cumhurbaşkanlığına adaylığını koyduğu 2014 cumhurbaşkanlığı seçimi sürecinde belirginleşen bir tartışmadır. Tartışmanın ana nedeni Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 101. maddesi uyarınca cumhurbaşkanı olacak kişinin yükseköğretim mezunu olma şartı olmasına rağmen Recep Tayyip Erdoğan'ın bir üniversite diplomasına sahip olmadığı iddiasıdır.[1][2][3]
İddialar
değiştirAslında tartışmanın geçmişi 2000'li yılların ortasına dayanmaktadır. 2007 ve 2008 yıllarında Yalçın Küçük ve Banu Avar kitaplarında ve konuşmalarında Erdoğan'ın diploması olmadığını öne sürmüştür.[4][5] Sonraki yıllarda ise farklı kesimlerden insanlar Erdoğan'ın diploması olmadığını, bu yüzden cumhurbaşkanlığı görevini yasal olarak ifa edemeyeceğini belirtmiştir. Bu iddiaların temelinde Erdoğan'ın elinde iki farklı diploma olması, noterde orijinal bir diploma gözükmemesi, mezun olduğu sene mezun olduğu okulun resmi olarak daha açılmamış olması, üniversite yıllarına dair anılarının azlığı ve lise yıllarındaki arkadaşlarının günümüzde siyasi ve ticari kurumlarda önemli yerleri gelmesine rağmen hiçbir üniversite arkadaşının önemli bir mevkide olmamasından kaynaklanmaktadır.[6][7][8] Ergün Poyraz, Erdoğan'ın lise diplomasının da şaibeli olduğunu dile getirmiştir. Üniversite mezunu olmadığı, onun yerine yüksek okul mezunu olduğu da iddialar arasındadır.[9] Üniversite diplomasının incelenmesi için yapılan başvuruları Yüksek Seçim Kurumu reddetmekte ve Erdoğan'ın diplomasının gerçek olduğunu belirtmektedir.[10]
Haziran 2016'da Yargıçlar ve Savcılar Birliği'nin eski genel başkanı Ömen Faruk Eminağaoğlu, YSK'den "sahte resmi belge kullanıldığı" iddiasıyla soruşturma açılması talebinde bulunmuştu. Böyle bir soruşturma yapılmaması halinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na da soruşturma başlatılması çağrısında bulundu.[11][12] YSK, inceleme sonucunda davayı oy birliğiyle reddetti. YSK, Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığı seçim sürecinde noter tasdikli bir üniversite diploması sunması nedeniyle, bunun dışındaki incelemenin YSK'nın görev alanına girmediğine karar verdi.[13] Erdoğan, suçlamalara "Kayıt yaptırdığım, eğitim aldığım, mezun olduğum okul belli, sınıf arkadaşlarım nettir. Ayrıca üniversite yönetimi resmi bir açıklama yaptı. Bütün bunlara rağmen bazı insanlar hala ısrarla bu konuyu gündeme getirmeye devam ediyor" diyerek Marmara Üniversitesi Rektörü Mehmet Emin Arat'tan diploma bilgilerini açıklamasını istedi.[14] Marmara Üniversitesi, Erdoğan'ın sahte diplomaya sahip olduğu iddialarının hiçbir delili bulunmadığını belirten bir açıklama yaptı.[15] ÜNİVDER (Üniversite Öğretim Üyeleri Derneği), kendilerinden Erdoğan'ın diplomasının bir kopyasını yayınlamaları beklenirken, sahte diploma iddialarını belge paylaşmadan inkâr eden Marmara Üniversitesi rektörlüğünü eleştirdi ve Erdoğan'ın herhangi bir üniversiteden mezuniyetine dair herhangi bir delil bulunmadığını belirtti.[16] Erdoğan'ın diploması olduğu iddia edilen belgeye Marmara Üniversitesi'nin diploma bölümünden erişilebilmekte. (diploma.marmara.edu.tr).[17]
2018 cumhurbaşkanlığı seçiminde ise Cumhuriyet Halk Partisi'nin adayı Muharrem İnce, kampanyasının bir kısmını Erdoğan'ın üniversite diploması üzerine kurmuştur.[18] 2019 yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne, Erdoğan'ın diplomasının olmadığı iddiası ile suç duyurusunda bulunulmuştur.[19] 2018'deki seçimler sonrasında basında bu iddialar yer almaya devam etti.[20][21]
Diploma konusunda aktif çalışma yapan Halkın Kurtuluş Partisi ise Erdoğan'ın diploma beyan etmek durumunda olduğu MSB, Marmara Üniversitesi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi kurumlarından bilgi talep etmiştir. Bu kurumlar ise KVKK doğrultusunda bilgi vermeyi reddetti. Bilgileri doğru olarak aktarmadığı iddiasıyla kurumlar hakkında suç duyurusunda bulunan parti avukatları, diplomanın varlığı konusunda en güçlü kanıt olarak İstanbul 15. Noter katibinin diplomayı aslını görmeden "Aslı Gibidir" olarak onaylaması olarak nitelemekte.[22]
Tanıklar
değiştirCHP Milletvekili Aydın Ayaydın, Erdoğan'ın Aksaray İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi'nin dört yıllık lisans eğitimine Ayaydın'ın kendisinin de Erdoğan'ın öğretmeni olması nedeniyle katıldığını söyledi. Erdoğan'ı ve sınıf arkadaşlarını çok iyi hatırladığını ifade eden Ayaydın, "Sınıf arkadaşlarından biri şu anda Marmara Üniversitesi'nde profesör olan Mehmet Emin Arat" dedi.[23] Erdoğan'ın bir dereceye sahip olmadığına dair iddiaları "haksız" ve "asılsız" olarak nitelendirerek, "iddiaların herhangi bir hukuki, resmi veya tarihi dayanağı olmadığını" belirtti.[24] Erdoğan'ın bir diğer sınıf arkadaşı olan İsrailli gazeteci Rafael Sadi,[25] "sırf muhalefet uğruna adama iftira atmak için asılsız yalanlar söyleyenlerden" rahatsız olduğunu belirterek, Erdoğan'la birlikte ders aldığı profesörlerin isimlerini paylaştı.[26]
Erdoğan'ın diploması ile ilgili bir başka iddia ise Erdoğan ile birlikte çalışan YÖK eski başkanı Yusuf Ziya Özcan'dan geldi. Özcan, yaptığı açıklamada Erdoğan'ın diplomasını aradığını ancak bulamadığını ifade etti.[27]
| Eğitim düzeyi | Okul |
|---|---|
| İlköğretim | Kasımpaşa Piyale İlkokulu |
| Ortaöğretim | Istanbul İmam Hatip Lisesi ve Eyüp Anadolu Lisesi |
| Yükseköğretim | Aksaray İktisat ve Ticaret Yüksekokulu İşletme yönetimi. (Marmara Üniversitesi) |
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Görev ve Yetkiler". www.tccb.gov.tr. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2020.
- ^ "Erdoğan'ın diploması aslında hangi okuldan" [Which school is Erdoğan's diploma from]. odaTV. 25 Nisan 2014. 25 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2014.
- ^ Cengiz Aldemir (28 Nisan 2014). "Erdoğan'ın diploması Meclis'te" [Erdoğan's diploma in parliament]. Sözcü. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2014.
- ^ "Özbudun Erdoğan'ın terzisi". Tayyip Bey, bizim sadece kuşku olarak söylediğimiz, acaba yok mu dediğimiz, galiba Tayyip Bey’in üniversite diploması yok. Açın Bakanlar Kurulu’nu tek tek yazan Milliyet Gazetesi’ne bakın. Bütün bakanların bitirdikleri okullar var. Bir tek Başbakan’ın okulu yok. Yeniçağ Gazetesi. 9 Eylül 2007. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ "Yalçın Küçük: On yıldır olmayan bir diplomanın peşindeyiz". Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın diplomasına ilişkin tartışmayı başlatan Yalçın Küçük, son günlerde yaşanan gelişmelerin ardından gelişmeleri Odatv’ye yorumladı. Oda Tv. 20 Haziran 2006. 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ Poyraz, Ergün (20 Eylül 2019). "Tayyip'in üniversite diploması yok". Yurt Gazetesi. 27 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ Ergün Poyraz (2018). Diplomasız. Önsöz. SİYAH BEYAZ YAYINLARI. ss. 5-10. ISBN 9786059544481.
- ^ "Erdoğan'ın diploması ile ilgili şüphelerin kaynakları!". Erdoğan'ın üniversite diploması sahte mi? Tayyip Erdoğan'ın 4 yıllık üniversite diplomasına sahip olup olmadığı ile ilgili tartışmalar sürüyor. Son olarak Marmara Üniversitesi Erdoğan'ın diploması ile ilgili bir açıklama yaptı. İşte Erdoğan'ın diploması ile ilgili şüphelerin kaynakları, diploma ile ilgili ortaya çıkan ve kafa karıştıran gerçekler... Sözcü. 23 Eylül 2019. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ Ataklı, Can (13 Haziran 2019). "Şu diploma olayını bitirin artık". Sözcü. 25 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ "Erdoğan'ın diploması hakkında karar". HKP'nin başvurusuna, YSK'dan yanıt geldi. YSK, HKP'nin başvurusuna "ret" yanıtıyla döndü. Oda Tv. 24 Haziran 2019. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ "Eski YARSAV başkanından YSK'ya başvuru: Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığı iptal edilsin". www.diken.com.tr. 2 Haziran 2016. 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022.
- ^ "Eminağaoğlu suç duyurusunda bulundu: Diploması sahte, Cumhurbaşkanlığı iptal edilsin". Cumhuriyet. 31 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ Sırıklı, Aylin (8 Haziran 2016). "YSK'dan Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın diplomasıyla ilgili itirazlara ret". Anadolu Agency. 27 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022.
- ^ "Erdoğan'dan diploma iddialarına yanıt". www.gazetevatan.com. 7 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2020.
- ^ Mynet. "Marmara Üniversitesi'nden 'sahte diploma' açıklaması". Mynet Haber. 20 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
- ^ "ÜNİVDER: Marmara Üniversitesi mezunu olarak gösterilemez". İMC TV. 8 Haziran 2016. 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2020.
- ^ "Kamuoyuna Duyuru -SN. Cumhurbaşkanımızın Diploması Hk". Marmara Üniversitesi. 3 Haziran 2016. 26 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022.
- ^ "Muharrem İnce: Ne dersem cevap veriyor, diploma diyince susuyor". 29 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Congar, Kerem (12 Temmuz 2019). ""Erdoğan'ın diploması yok" iddiasına dair suç duyurusu AİHM'e taşındı". Halkın Kurtuluş Partisi (HKP), Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın üniversite diploması olmaması iddiasına ilişkin suç duyurusunu Türkiye'de sonuç alamayınca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) taşıdı. Euronews. 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ "Prof. Halaçoğlu diplomalarını yayımladı, Erdoğan'a çağrı yaptı". "Diploman sahte diyorum beni mahkemeye vermiyor". T24. 2 Mayıs 2018. 13 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ Terkoğlu, Barış (16 Aralık 2019). "Yaşı yetmeyen Davutoğlucular için Erdoğan'ın bitmeyen diploması". Gelecek Partisi’nin en genç kurucu üyesi İsmail Günaçar, Davutoğlu için “En azından diploması var” dedi. Göndermenin Erdoğan’a yapıldığı açıktı. Cumhurbaşkanı Başdanışmanı’ndan hükümet medyasına kadar Erdoğan’ın sesi olan birçok isim sert tepki gösterdi. Cumhuriyet. 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020.
- ^ "Partimizden, Türkiye Noterler Birliğine Başvuru: Basit bir uyarı cezası ile olmayan Diplomanın üzerini kapatamazsınız!". 6 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Erdoğan hakkındaki o iddiayı CHP'li vekil yalanladı". Milliyet. 24 Nisan 2014. 27 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022.
- ^ "Marmara University rector confirms Erdoğan is a graduate - Turkish Minute". 3 Haziran 2016. 27 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022.
- ^ Gurcanli, Zeynep (23 Haziran 2010). "Musevi okul arkadaşı Erdoğan'ı anlattı". www.hurriyet.com.tr. 28 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022.
- ^ "Bu zamana kadar sustum ama artık sınıf arkadaşım Erdoğan hakkında konuşma zamanı". www.odatv4.com. 2 Haziran 2016. 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022.
- ^ "Erdoğan'ın diplomasını bulamayan eski YÖK Başkanı: Merakımdan araştırdım". 23 Mart 2023. 31 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.