Salih Müslim
Salih Müslim Muhammed, (Arapça: صالح مسلم محمد, Kürtçe: Salih Muslim Mihemed, 3 Mart 1951 Kobani, Halep), Kürt siyasetçi ve mühendis. PYD'nin eş başkanıdır.[1][2]
| Salih Müslim صالح مسلم | |
|---|---|
| |
| PYD eş başkanı | |
| Görevde | |
| Makama geliş 19 Haziran 2022 | |
| Yerine geldiği | Şahoz Hasan, Hevi Mustafa |
| Görev süresi 2010 - Eylül 2017 | |
| Yerine gelen | Şahoz Hasan, Hevi Mustafa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 3 Mart 1951 Kobani, Halep, Suriye |
| Milliyeti | Kürt |
| Partisi | Suriye Kürdistan Demokrat Partisi(1998-2003) Demokratik Birlik Partisi (2003-günümüz) |
| Evlilik(ler) | Ayşe Efendi |
| Çocuk(lar) | 5 |
| Bitirdiği okul | İstanbul Teknik Üniversitesi (1977) |
| Mesleği | Politikacı Kimya Mühendisi (eski mesleği) |
Siyasi kariyer
değiştirİlk siyasi hareketler
değiştirMüslim, Kürt hareketine ilk kez 1970'lerde, İstanbul Teknik Üniversitesi'nde mühendislik okurken Mustafa Barzani'nin Irak hükûmetine karşı devam eden mücadelesinden etkilendikten sonra dahil oldu.
1998'de Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) Suriye kolu olan Suriye Kürdistan Demokrat Partisi'ne (KDP-S) katıldı. Partinin hedeflerine ulaşamaması nedeniyle hayal kırıklığına uğradıktan sonra 2003 yılında KDP-S'den ayrıldı.
Demokratik Birlik Partisi (PYD)
değiştirMüslim, 2003 yılında yeni kurulan Demokratik Birlik Partisi'ne (PYD) katıldı, yürütme kurulu üyesi oldu ve 2010'da parti başkanı seçildi.[3] Eşi Ayşe Efendi ile birlikte Suriye'de hapsedildikten sonra 2010 yılında Irak'taki Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) kampına gitti. Suriye İç Savaşı'nın başlamasının ardından Mart 2011'de Kamışlı'ya döndü.[4]
Müslim'in başkanlığında PYD, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nin ortaya çıkışında önde gelen siyasi parti ve aktör oldu. Temmuz 2013'te, Kürt-Türk barış süreci sırasında, Türk hükümetiyle Suriye'nin geleceği hakkında müzakere etmek üzere İstanbul'a davet edildi[5] ve o zamandan Ekim 2014'e kadar üç kez daha müzakereler için Türkiye'de bulundu.[6]
TEV-DEM
değiştirEylül 2017'de Kuzey Suriye'de PYD'nin 7. kongresi düzenlendi ve burada iki yeni eş başkan seçildi.[7] Muslim ise Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nin ana oluşumlarından Demokratik Toplum Hareketi (TEV-DEM) koalisyonunun dış ilişkiler yetkilisi olarak görev almaya başladı. Müslim, bu sıfatla, "Türkiye'deki Kürt sorunu ile Suriye'deki Kürt sorunu iki ayrı sorundur ve ayrı ayrı çözülecektir. Suriye'deki sorunumuzu çözmek için Türkiye ile değil Suriyeli Araplar, Türkmenler ve diğerleri ile oturup konuşmalıyız" mesajını vurguladı.[8]
19 Mart 2022 tarihinde Haseke'de PYD'nin 9. kongresinde yapılan seçimle yeniden Asya Abdullah ile birlikte PYD eş başkanlığına seçildi.[2]
Kişisel yaşam
değiştirSuriye vatandaşı olan Müslim, 1951 yılında, Suriye'nin Halep ilinin, Kobani kasabasında dünyaya gelmiştir. Müslim, Suriye'de aldığı eğitimin ardından 1970'ten 1977'de mezun olana kadar İstanbul Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisliği bölümünde okudu. 1978-1990 yılları arasında Suudi Arabistan'da çalıştı ve 1993 yılında Halep'te bir mühendislik ofisi açtı.[9][10]
9 Ekim 2013'te Halk Koruma Birlikleri'nde (YPG) savaşçı olan Salih Müslim'in oğlu Şervan, Tel Abyad'ın batısında o zamanki El Kaide bağlantılı Irak ve Şam İslam Devleti ile çıkan çatışmada öldürüldü. Ailesinin memleketi Kobanê'de binlerce kişinin katıldığı halk cenazesiyle toprağa verildi.
Müslim'in kendisine göre Finlandiya'da oturma izni vardır.[11]
Müslim, iyi düzeyde Kürtçe, İngilizce, Arapça ve Türkçe bilmektedir.
Yabancı ülkelerle ilişkiler
değiştirAvrupa
değiştirMüslim, üst düzey yetkililer tarafından ağırlandığı Avrupa başkentlerinde tanıdık bir simadır.[8] Avrupa siyasi kurumlarında ve etkinliklerinde sık sık konuk olur ve konuşmacı olur,[10][12][13][14] diğerlerinin yanı sıra Eylül 2016'da Avrupa Parlamentosu'na hitap etmesi için davet edilmiştir.
18 Mart 2017'de Almanya'nın Frankfurt kentinde düzenlenen Newroz kutlamalarında binlerce kişiye seslenen Müslim, "Tüm saldırılara rağmen büyük bir direniş var. Başarının ve zaferin bizim olacağından kimsenin şüphesi olmasın" dedi. Müslim, Almanya'yı Kürt sembollerini yasaklamakla eleştirerek, "Almanya bizim bayrak ve sembollerimiz yerine Türkiye'nin ve terör gruplarının bayraklarını yasaklamalıydı çünkü Ortadoğu'da sadece kendimiz için değil, tüm insanlık için IŞİD ve terörle mücadele ediyoruz. Direnişimiz Avrupa için, Batı için ve tüm insanlık içindir." dedi.[15]
Türkiye
değiştir2012 ve 2015 yılları arasında Müslim, eski PKK lideri Abdullah Öcalan'dan ilham alan PYD'nin Suriye Kürt hareketi içinde Ankara'nın en önemli muhatabıydı.[8] Ağustos 2012'de BBC News muhabiri Orla Guerin ile yaptığı bir röportajda Müslim, PKK ile herhangi bir "operasyonel bağlantısı" olduğunu yalanladı.[16] Türkiye, 2013'te[5] ve 2014'te[17] Salih Müslim'i görüşmeler için kabul etti, hatta "Ankara'nın politikalarına uygunsa" Ankara'da bir Rojava temsilciliği açma fikrini bile değerlendirildi.[18] Ancak Haziran 2015 AKP seçimlerini takiben Türkiye'deki kayıp, büyük ölçüde Kürt HDP partisinin yükselişi nedeniyle, Çözüm süreci Temmuz 2015'te çöktü ve AKP'nin Kürt sorunuyla ilişkilerinin seyrini büyük ölçüde değiştirdi. İktidar yanlısı Daily Sabah'a göre, “2012-2015 yılları arasında PKK ile uzlaşma süreci sürerken Ankara, PYD'yi Türkiye'ye karşı düşmanca tavrından vazgeçmeye, işbirliği kanalları açmaya ve Beşar Esad rejimi ile ilişkilerini bitirmeye ikna etmeye çalıştı. Temmuz 2015'te PKK tek taraflı olarak silahlı saldırılara yeniden başlarken, PYD ve silahlı kanadı Halk Koruma Birlikleri (YPG), PKK'ya militan, patlayıcı, silah ve mühimmat sağladı. Suriye sınırındaki hemen hemen tüm kasaba ve şehirlerde eş zamanlı silahlı isyanlar patlak verdi. İddiaya göre Türk hükümeti Müslim'e suikast düzenlemeye çalıştı.[19] 2016'nın sonlarında Türkiye, Ankara'yı Batılı müttefikleriyle çatışma rotasına sokmayı düşünen bir hareketle Salih Müslim için tutuklama emri çıkardı.[10] Cumhuriyet Halk Partisi'nin Salih Müslim'in Türkiye'de diplomatik şekilde ağırlanmasını yargıya taşıması sonrasında Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı terör suçundan arananlar listesine güncelleme yaparak Salih Müslim'in de adını ekledi. 14 Şubat 2018'de, Müslim, Türkiye İçişleri Bakanlığı tarafından "en çok aranan teröristler" listesine alınıp başına 10 milyon Türk Lirası[20][21] ödül konduktan iki gün sonra, Brüksel'deki Avrupa Birliği kurumlarının merkezinde basın toplantısı verdi. 25 Şubat 2018'de Türkiye'nin talebi üzerine Çekya'nın başkenti Prag'da kısa bir süre gözaltında tutuldu,[22] ancak 2 gün sonra serbest bırakıldı. 17 Mart 2018'de Çek makamları Türkiye'nin Müslim'in Türkiye'ye iadesi talebini reddetti. Müslim, Temmuz 2019'da kırmızı bültenden çıkartıldı.[23]
Kaynakça
değiştir- ^ "More Kurdish Cities Liberated As Syrian Army Withdraws from Area". Rudaw. 20 Temmuz 2012. 21 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Salih Muslim". Wikipedia. 30 Temmuz 2012. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2012.
- ^ Gunter, Michael M.; Yavuz, M. Hakan (Mart 2020). "The October 2019 Turkish Incursion into Kurdish Syria: Its Background & Broader Implications". Middle East Policy (İngilizce). 27 (1): 86-101. doi:10.1111/mepo.12476. ISSN 1061-1924. 30 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ "Saleh Muslim Mohammed". Carnegie Middle East Center (İngilizce). 20 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ a b "PYD leader arrives in Turkey for two-day talks: Report - Türkiye News". Hürriyet Daily News (İngilizce). 22 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ "ZEIT ONLINE | Lesen Sie zeit.de mit Werbung oder im PUR-Abo. Sie haben die Wahl". www.zeit.de. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ "Suriyeli Kürt PYD, Rojava'da yeni eşbaşkanlarını seçti". 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c "Salih Muslim: Syria's Kurdish problems will be solved by Syrians, not Turkey - Al-Monitor: Independent, trusted coverage of the Middle East". www.al-monitor.com (İngilizce). 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ "PYD Eş başkanı Salih Müslim Türkiye'ye Tekrar Zeytin Dalı Uzattı". Al-Monitor. 9 Ekim 2013. 18 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2018.
- ^ a b c "Why Turkey issued arrest warrant for this Kurdish leader - Al-Monitor: Independent, trusted coverage of the Middle East". www.al-monitor.com (İngilizce). 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ "Czech court orders release of Syrian Kurd leader despite Turkish extradition call". Reuters (İngilizce). 27 Şubat 2018. 26 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ Staff, Editorial (17 Şubat 2016). "Syrian Kurdish PYD, Turkey's HDP leaders attend 'Ocalan conference' in Athens". Kurd Net - Ekurd.net Daily News (İngilizce). 18 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ "After Belonging Closing Weekend - Announcements - e-flux". www.e-flux.com (İngilizce). 27 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ "Saleh Moslem speaks at a panel in Scotland". ANF News (İngilizce). 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ "ANF | Ajansa Nûçeyan a Firatê". web.archive.org. 31 Mart 2017. 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ "Crisis in Syria boosts Kurdish hopes". BBC News (İngilizce). 17 Ağustos 2012. 26 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ "Syrian Kurdish leader holds secret talks in Turkey: reports". news.yahoo.com (İngilizce). 26 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ "Salih Muslim's trip to Turkey and Incirlik Base - ABDÜLKADIR SELVI". web.archive.org. 22 Kasım 2016. 11 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ "Turkey plots to assassinate Rojava administrators". ANF News (İngilizce). 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2022.
- ^ "İçişleri Bakanlığı'ndan terör listesine Salih Müslim güncellemesi". Sputnik Türkiye. 13 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2018.
- ^ "Ödül Miktarında Değişiklik". Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2018.
- ^ "Salih Müslim'in kırmızı bülteni iptal edildi". 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2019.