Vikipedi

Sezen Aksu

Türk müzik sanatçısı

Sezen Aksu, doğum adıyla Fatma Sezen Yıldırım, (d. 13 Temmuz 1954, Denizli), Türk şarkıcı-şarkı yazarı ve yapımcı. Çıkış yaptığı 1970'lerin ortalarından itibaren şarkılarıyla etkili bir figür hâline gelerek Türk pop müziğine yön verdi. Şarkıcılığının yanı sıra yazıp bestelediği şarkıları başkalarına vermesi sayesinde söz yazarı ve besteci kimliğiyle de sık sık ön plana çıktı. Kendisine geri vokallik yapan birçok kişiyi destekleyerek bu kişilerin albümlerinin yapımcılığını üstlendi. Bu sayede 1990'lar boyunca ve 2000'lerin başında çeşitli isimlerin tanınmasına yardımcı oldu ve bu isimleri etkiledi.

Sezen Aksu
DoğumFatma Sezen Yıldırım
13 Temmuz 1954 (70 yaşında)
Sarayköy, Denizli, Türkiye
İkametKanlıca, Beykoz, İstanbul
Diğer ad(lar)ıSezen Seley
Eğitimİzmir Kız Lisesi
Ege Üniversitesi (bıraktı)
MeslekŞarkıcı-şarkı yazarı · yapımcı · oyuncu
Evlilik
Hasan Yüksektepe
(e. 1972; b. 1972)

Ali Engin Aksu
(e. 1974; b. 1978)

Sinan Özer
(e. 1981; b. 1983)

Ahmet Utlu
(e. 1993; b. 1997)
Çocuk(lar)Mithat Can Özer
Resmî sitesezenaksu.com.tr
Müzikal kariyeri
TarzlarPop
Etkin yıllar1975–günümüz
Müzik şirketiHop · Kent · Kervan · Sembol · Fono · Coşkun · Foneks · Karma · Raks · PolyGram · Post · DMC · Seyhan  · SN
İlişkili hareketlerOnno Tunç
İmza

Medyada Minik Serçe[1] unvanıyla sıkça anılan Aksu, Selanik'ten Türkiye'ye gelmiş mübadil bir ailenin kızı olan anne ile Rize Pazarlı bir babanın kızı olarak Sarayköy, Denizli'de doğdu. Üç yaşındayken ailesinin İzmir'e taşınması sonucunda burada eğitim gördü, İzmir Kız Lisesini tamamladıktan sonra Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesine devam etti ancak ikinci sınıfta okulu bıraktı. 1974'te plak yapmak için İstanbul'a taşındı ve bir yıl sonra ilk 45'liği "Haydi Şansım"ı Sezen Seley adıyla çıkardı. 1977'de ise ilk stüdyo albümü Allahaısmarladık'ı yayımladı. Ardından Serçe (1978), Firuze (1982), Sen Ağlama (1984), Git (1986), Sezen Aksu Söylüyor (1989), Gülümse (1991), Deli Kızın Türküsü (1993), Düş Bahçeleri (1996) dâhil olmak üzere onlarca albüm piyasaya sürdü. Bunlardan Gülümse, Türkiye'de tüm zamanların en çok satan albümlerinden biri oldu. Aksu, bugüne kadar dünya genelinde 40 milyondan fazla albüm sattı.

Hayatı ve kariyeri

değiştir

1954-1974: İlk yılları ve kariyer başlangıcı

değiştir

13 Temmuz 1954 tarihinde Denizli'nin Sarayköy ilçesinde doğdu. Fen bilgisi öğretmeni olan annesi Şehriban Hanım, Selanik'ten mübadele ile gelen bir ailenin kızıdır. Pazar, Rizeli olan Laz kökenli babası Sami Yıldırım ise bir matematik öğretmenidir.[2] Aksu, üç yaşına kadar Denizli'de oturduktan sonra, ailesiyle İzmir'e taşındı. Nihat adındaki kardeşi ile beraber büyüyen Aksu, gençlik yıllarında birçok sanat dalına merak saldı. Bir süre Cengiz Bozkurt'tan resim dersleri aldı. Tiyatro ve dans derslerini de bu süreye sığdırdı. Bu sürede asi kişiliğiyle dikkat çeken Aksu, dansöz olma hayali kurmaya başladı.

Sanatçı, daha sonrasında, bu süreç için "Allah babama acıdı da şarkıcı oldum" demiştir. Aksu, 1970 yılında Hafta Sonu dergisinin açtığı, jüri başkanlığını Ajda Pekkan'ın yaptığı 'Altın Ses' yarışmasında altıncı olurken bir diğer pop sanatçısı Nilüfer birinci olmuştu. Böylece Nilüfer, Sezen Aksu'dan önce ilk albümünü yayınladı. 1973 yılında Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesine giren Aksu, 1974'te üç şarkısını bir plak şirketine gönderdi. Aynı yılın Kasım ayında Ali Engin Aksu ile evlenen sanatçı, okulundan da ayrıldı.

1974'ün son aylarında plak yapımı için İstanbul'a yerleşti.

1975-1982: Kırkbeşlikler dönemi

değiştir

Müzik kariyeri 1970 yılında, Hafta Sonu dergisinin açtığı Altın Ses yarışmasında altıncı olmasıyla başladı.[3] 1975 yılında, Sezen Seley adıyla, ilk 45'liği Haydi Şansım'ı çıkardı.[4] Çok az satan bu 45'liği Sezen Aksu adıyla piyasaya çıkardığı ikinci 45'liği Yaşanmamış Yıllar/Kusura Bakma izledi.[4] Kendisini uzun süre kırkbeşlik plaklar listesinde bir numara yapacak üçüncü 45'liği Olmaz Olsun/Vurdumduymaz'ı 1976 yılında çıkardı.[5]

Sanatçı sonrasında, 1976 yılında ilk sahne çalışmasına başladı. Bebek Belediye Gazinosu'nda sahne almaya başlayan Aksu, 1977 yılında Allahaısmarladık/Kaç Yıl Geçti Aradan, Kaybolan Yıllar/Neye Yarar 45'likleri ve ilk 33'lüğü olan "Allahaısmarladık" albümlerini yayımladı.

Yıllar yılı seviştik de neden mutlu olmadık.

Aşkımıza aşk değil yıllarca yalan kattık.

Sana son bir sözüm var, O da 'Allahaısmarladık'

— Allahaısmarladık kapağında da bulunan bir dörtlük.

1978 yılında Hurşid Yenigün'ün iki bestesi için söz yazan Aksu, Gölge Etme/Aşk kırkbeşliğini yaptı. Yine aynı yıl, piyasadaki en eski Sezen Aksu albümü olma özelliğini taşıyan Serçe, çift LP olarak piyasaya çıktı. 1979 yılında İlk Gün Gibi/Yalancı ve Allahaşkına/Sensiz İçime Sinmiyor kırkbeşlikleri piyasaya çıktı. Aynı yıl sanatçı, sinema sektöründe de göründü. Sanatçının ilk filmi, başrolünü Bulut Aras'la paylaştığı; "A Star is Born" (Tr: Bir Yıldız Doğuyor; Y: Frank Pierson; O: Barbra Streisand, Kris Kristofferson) filminden uyarlanan ve bir Atıf Yılmaz filmi olan Minik Serçe oldu.[1] Sanatçı bu tarihten sonra Minik Serçe adıyla anılmaya başladı. Bir ünlü doğarken, başka bir ünlünün sönüşünü anlatan film, o dönemde fazla beğeni toplamadı. Aksu, bu filmi 1999 yılında Okan Bayülgen'in Zaga programında tekrar seyretmiş ve bu rolüne gülmüştür.[6]

1980 yılında Sevgilerimle albümünü çıkaran sanatçı, 1981'de Sezen Aksu Aile Gazinosu adlı müzikal için çalışmalar yaptı. Sanatçı, 10 Temmuz 1981'de Beşiktaş Evlendirme Dairesi'nde Sinan Özer ile evlendi.[7] Ancak o sıralarda Aksu'nun Özer'den 4,5 aylık gebe olduğu konuşuluyordu. 8 Kasım 1981'de Aksu, oğlu Mithat Can Özer'i dünyaya getirdi.[7][8] Sanatçı, aynı yıl Aralık ayında Sezen Aksu Aile Gazinosu için tekrar çalışmaya başladı.

1982 yılında Şan Müzikholü'nde Sezen Aksu Aile Gazinosu gösterime girdi. Adile Naşit, Şener Şen, Ayşen Gruda ve Altan Erbulak ile aynı oyunu paylaşan Aksu, sahnede yedi farklı karakteri canlandırdı. Sonrasında Firuze albümünü yayımlayan sanatçı aynı yıl, dönemin popüler dergisi Hey tarafından "Yılın Kadın Şarkıcısı" seçildi. 1983 yılında Aksu, Hey'in Geleneksel Oskar Konseri'ne de Yılın Kadın Şarkıcısı olarak katıldı.

1983-1989

değiştir
 
Sezen Aksu kariyeri boyunca konserlerini ağırlıklı olarak İstanbul'da Harbiye Açıkhava Tiyatrosu, Bostancı Gösteri Merkezi gibi mekânlarda vermekte olup konserleri yoğun ilgi[9] görmektedir.[10]

1983 yılında Sezen Aksu, Eurovision'a katılma kararı aldı. Söz ve müziği Ali Kocatepe'ye ait "Heyamola" parçası, Ali Kocatepe ve Coşkun Demir ile birlikte seslendirildi. Türkiye finaline kalan bu parça Eurovision finallerinde Türkiye'yi temsil edemedi. 1983 yılında "Heyamola" parçasının 45'liği "Hey Dergisi" tarafından yılın plağı seçildi. Aynı yıl Aksu, Sinan Özer'den boşandı.

1984 yılında sanatçı tekrar Eurovision adayı oldu. Halay, 1945 ve Merhaba Ümit adlı parçalarla Türkiye finaline kaldı. İlk olarak "Merhaba Ümit"i eleyen Aksu Türkiye finalinde "Halay" ve 1945'i seslendirmeye karar verdi. Türkiye finali gerçekleşmeden iki hafta önce Türkiye'ye gelen yabancı bir arkadaşı Aksu'ya sadece 1945'i seslendirmesini önerdi. 1945'in sözlerinin tüm dünyayla ilgili olduğunu düşünen Aksu, bu parçanın yurtdışında da Türkiye'yi daha iyi temsil edeceğini düşünerek Halay'dan vazgeçti. Türkiye finalinde şarkıyı seslendiren Sezen Aksu, beklenenin aksine bu kez de seçilemedi.

Sanatçı, 6 Eylül 1984'te Sen Ağlama albümünü piyasaya çıkardı. TRT'nin denetiminden geçemediği için önceleri televizyonda şarkıları yayımlanmayan Aksu, 1985'in başından itibaren bu fırsatı elde etti. Şarkılar TRT'de yayımlanmaya başlar başlamaz albüm büyük bir ilgi gördü ve satış listelerinin haftalarca zirvesinde yer aldı. Aksu, albümün 56. haftasında "Hey Dergisi"ne yaptığı açıklamada "Bekliyordum ama bu kadarını değil... Ne yalan söyleyeyim, 1 yılı aşkın sürece listelerde kalacağımı sanmıyordum. Tüm müzikseverlere candan, gönülden teşekkürlerimi sunuyorum." şeklinde beyanatta bulundu.

1985 yılında Aksu, Eurovision Türkiye finaline bir kez daha katıldı. Bu seferki şarkının adı Küçük Bir Aşk Masalı'ydı. Sözleri Aksu'ya ait olan bu şarkıyı Sezen Aksu ve Özdemir Erdoğan birlikte seslendirdi ama sonuç değişmedi. Eurovision'da Türkiye'yi temsil etme hakkını bir türlü kazanamayan Aksu, 1985'ten sonra bir daha yarışmaya katılmadı.

1985'te, sanatçı "Bin Yıl Önce, Bin Yıl Sonra" isimli müzikal için hazırlandı. Müzikal, 1986 yılının ilk haftasından itibaren gösterime girdi. Şan Müzikholü'nde kapalı gişe oynayan bu müzikal, dönemin dünyasını ve Türkiye'sini tiye alıyordu. Sahnede büyük beğeni toplayan Aksu, sahneyi Şener Şen, İlyas Salman, Ayşen Gruda gibi isimlerle paylaştı.

1986'da "Git" ile büyük beğeni toplayan sanatçı, "Onyedi" dergisinin Ocak 1986 sayısında okuyucu anketinde "1985'in en büyük kadın şarkıcısı" seçildi. Aksu, 1988 yılında "Sezen Aksu'88"i çıkardı. Aynı şekilde 1989 yılında "Sezen Aksu Söylüyor" albümüyle beliren Aksu, bu albümle çok büyük bir beğeni topladı. Aksu bu albümde, 2 Şubat 1980'de Piyade Er Zekeriya Önge'yi öldürme suçundan idam cezasına çarptırılan ve 12 Eylül Darbesi'nden sonra idam edilen Erdal Eren için Son Bakış adlı bir parça seslendirdi.

1989 yılında Sezen Aksu beyaz perdede göründü. Yönetmenliğini Yavuz Özkan'ın yaptığı "Büyük Yalnızlık"ta Sezen Aksu, başrolü Ferhan Şensoy ile paylaştı. Film, 1990 yılındaki Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Görüntü dalında ödül aldı. Filmin müzikleri Aksu'nun yapımcısı Onno Tunç'a aitti. Filmin müziklerinden "Aşk Irmakları", dört yıl sonra Uçurtma Bayramları adıyla Levent Yüksel'in ilk albümünde yer alacaktı.

1990-1999

değiştir
 
Sezen Aksu'nun Bodrum konserinden bir görünüm

1990'larda Sezen Aksu, yapımcı olarak dinleyicilerin karşısına çıktı. Böylelikle 1990'ların müziğinde çok önemli bir yer ettiği gibi Sertab Erener, Harun Kolçak, Aşkın Nur Yengi, Levent Yüksel, Işın Karaca, Hande Yener, Yıldız Tilbe gibi birçok ismi müzik piyasasına kazandırdı ve birçok önemli sanatçıya destek oldu.[11]

1990'lı yıllarda Kanal 6'da Sezen Aksu Show programını yapmaya başladı.[12]

1990'da ilk olarak Sezen Aksu'nun o sıralardaki vokalisti Aşkın Nur Yengi, "Sevgiliye" albümüyle müzikseverlerin karşısına çıktı. Bir Sezen Aksu yapımı olan albüm bir milyon kadar sattı.

1991'de Aşkın Nur Yengi'nin ikinci albümü "Hesap Ver"in yapımını da üstlendi. Albüm Yengi'nin ilk albümü gibi yüksek bir satış elde etti. Aynı yıl müzik yönetmenliğini Onno Tunç'un yaptığı Gülümse çıktı. Albüm, 2 milyonu aşan bir satış rakamı elde etmişti. Albümün bu kadar çok satmasının sebeplerinden biri Aksu'nun hitap kesimiydi. Aksu, bu albümle halkın tüm kesimlerine hitap etmekteydi. 1992'de, Avrupa'da albümün hit şarkılarından "Hadi Bakalım"ın teklisi yayımlandı.

1992'de Aksu, vokalistlerine albüm yapmaya devam etti. Sertab Erener ile çalışan Aksu, Erener'in ilk albümü Sakin Ol'u yayımladı. Albüm beklenenin üzerinde satış rakamları elde etti. Bu albümden birkaç ay sonra, 1993'te Levent Yüksel ile çalışan Aksu bu kez Yüksel'in ilk albümü "Med-Cezir"i satışa sundu. Bu albüm de yüksek bir satış rakamına ulaşarak Levent Yüksel'i 90'larda tanınır biri hâline getirdi.

Sanatçı, aynı yıl kendi albümü olan "Deli Kızın Türküsü"nü piyasaya sürdü. Albümde Uzay Heparı ile çalışan Aksu, farklı tarzlar denedi. Bu farklı albümden "Küçüğüm" ve "Masum Değiliz" gibi tanınan Aksu şarkıları çıktı. Albümün etkisi sürerken 20 Mayıs 1994 tarihinde, albümde beraber çalıştığı Heparı, motosikletiyle oyuncu Demet Akbağ'ın duran hâldeki arabasına çarparak bitkisel hayata girdi. O dönemde altı aylık evli olan ve kazadan önceki gün baba olacağını öğrenen Heparı, 31 Mayıs tarihinde öldü. Aksu bu olayın ardından, Uzay Heparı'yı anmak üzere "Yas" adlı bir şarkı besteledi. Ancak kendisi bu şarkıyı okumak yerine, Levent Yüksel'in sonraki albümüne koydu. Tüm bu çalkantılardan sonra Aksu, Sertab Erener'in ikinci albümü Lâ'l'in yapımını üstlendi. Bu albüm de yüksek bir satış elde ederken Sezen Aksu, 90'ların müziğinde önemli bir yer elde etti.

Bir sene sonra 1995 yılında Aksu, Işık Doğudan Yükselir albümünü yayımladı. Albümde pop müzikten çok Anadolu müzikleri yer almaktaydı. Yunus Emre'nin, Mevlana'nın ve Âşık Daimi'nin eserleri bulunmaktaydı. Fahir Atakoğlu'nun da iki eseri vardı. Bunlardan birincisi, sonradan yayımlanan Alâturka adlı şarkıyken diğeri de Yaktılar Halim'imi idi. Gülümse'nin müziğini yapan Arto Tunç'un da bu albümde iki bestesi vardı. Albümde yer alan bir başka şarkıda Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun aşağıdaki dizeleri yer almaktaydı:


1996'da Nazan Öncel'in Sokak Kızı albümünde bulunan "Erkekler de Yanar" ve "Bırak Seveyim Rahat Edeyim" şarkılarına vokalist olarak eşlik etti. Aynı yıl Zerrin Özer'in ünlü "Paşa Gönlüm" klibinde yer aldı.

Aralık 1997'de satışa çıkan "Düğün ve Cenaze" yine eleştirilen bir Aksu albümüydü. Albüm yoğun eleştiriler sonucunda yüksek bir satış rakamı elde edemedi. Albüme adını veren şarkıyla beraber dokuz tane Goran Bregoviç, bir tane Kurtis Jasavev bestesinden oluşan albümün sözlerini Aksu, Pakize Barışta ve Meral Okay ile birlikte yazdı. 1998 yılında albümün en ses getiren şarkısı "Erkekler"in teklisi yayımlandı. 1998'in Nisan ayında ise Levent Yüksel'in üçüncü albümü "Adı Menekşe" piyasaya çıktı.

1998'in Aralık ayında Aksu, Adı Bende Saklı adlı albümünü piyasaya çıkardı. '80'lerin melankolik, yer yer arabesk Sezen Aksu albümlerini anımsatan "Adı Bende Saklı" farklı çevreler tarafından beğenildi. Sözü ve müziği Selami Şahin'e ait olan "Ben Sevdalı Sen Belalı", "Tutuklu" ve "Adı Bende Saklı" şarkıları o dönemin en bilinen şarkıları hâline geldi. 1999'da bunu Sarı Odalar teklisi izledi. Parçanın klibi, İstanbul'a yapılması amaçlanan 3. köprüye karşı çıkmak amacıyla Arnavutköy'de çekildi.

2000-2009

değiştir
 
Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu'nda gerçekleşen konserde Sezen Aksu ve Nilüfer aynı sahnede, 2012

2 Haziran 2000 tarihinde Aksu, yeni albümü Deliveren'i çıkardı. Bu albümde Oh Oh, Sarı Odalar, Kahpe Kader ve Keskin Bıçak gibi dönemin en bilinen şarkıları bulunmaktaydı. Albüm bir milyona yakın sattı. Aksu bir açıklamasında Deliveren adının "içindeki şeytanla meleği yönlendiren" anlamına geldiğini belirtti.

2001 yılında sağlık sorunlarıyla uğraşan Aksu'nun o yaz verdiği altı konser büyük ilgi gördü. Aksu'nun altı yıldır vokalistliğini yapan Işın Karaca, 2001 Eurovision Şarkı Yarışması'nın seçmelerine katıldı ancak seçilemedi. Bu yılın sonunda Karaca'nın ilk albümü "Anadilim Aşk" yayımlandı. Albüm, baştan sona Sezen Aksu imzası taşıyordu.

20 Mayıs 2002 tarihinde Sezen Aksu, Şarkı Söylemek Lazım albümünü satışa sundu. Bu albüm sanatçının DMC firmasından çıkarttığı ilk albümdü. 12 Haziran 2002'de albümü takiben konser turuna çıkan sanatçı, Türkiye'nin bütün dillerini ve medeniyetlerini bir araya getiren "Türkiye Şarkıları" isimli konser serisini sundu. Konserlerde sanatçıya Rum, Ortodoks, Ermeni ve Musevi korolarıyla birlikte Diyarbakır Belediyesi Çocuk Korosu da eşlik etti. Sahnede Türkçe, Kürtçe, Ermenice ve Rumca şarkılar, türküler söylendi. Sanatçı, konserinin sonunda "Şarkı Söylemek Lazım"ı ve Mevlana'nın sözlerinden oluşan "Yeniliğe Doğru" şarkısını söyledi.

Bu konser dizisi sadece Türkiye'de değil birçok ülkede de haber oldu. AP ajansının çektiği bir fotoğraf birçok ülkede yayımlandı. 2003 yılının başında Beşiktaş'ta BKM'de Unplugged konserler veren Sezen yoğun ilgi üzerine konserlerine önce Maltepe Yayla Sanat Merkezi'nde daha sonra Türkiye'nin değişik şehirlerinde devam etti. 2003 yazı bitmeden sanatçının yeni albümü "Yaz Bitmeden" çıktı. Biri enstrümantal olmak üzere dört yeni şarkı içeren albümde ayrıca daha önce başka yorumcuların seslendirdiği Sezen Aksu şarkıları vardı. Yeni şarkılardan biri olan "Farkındayım"a Van'ın Gevaş ilçesinde klip çekildi.

Sezen Aksu'nun 2005 yılında piyasaya sürülen yeni albümü Bahane, beklenenin de üzerinde ilgi gördü. Aksu'nun kariyerinin 30'uncu yılını dolduruşunun anısına yayınlanan "Bahane" albümü, piyasaya çıktığı ilk iki haftada 320 bin sattı. Albümdeki yapıtlar arasından "Perişanım Şimdi", "Eskidendi, Çok Eskiden" ve "Yanmışım Sönmüşüm Ben" şarkılarına klip çekilirken "Bahane", sene sonunda Türkiye'nin 2005 yılında en çok satan albümü oldu. Aksu, 1975-2006 yılları arasında yazdığı şarkı sözlerini ise 2006 yılında çıkardığı Eksik Şiir kitabında topladı. Şiir kitabı büyük bir ilgi görerek ilk 4 günde 17.000 adet satıldı.[13][14]

2008 yılının Haziran ayında Deniz Yıldızı adlı albümünü yayımladı. Albümde Aksu'nun uzun yıllar beraber çalıştığı Onno Tunç'un çaldığı piyano örnekleri yer almaktaydı. Albüm, yine önceki Aksu albümlerinden farklı olarak caz tınıları taşıyan ve baladlar içeren bir albümdü. Aksu, aynı albümünde Tanrı'nın Gözyaşları şarkısını Türkiye'de bir barış ortamının oluşması için yazdığını, bunun oluşabilmesi içinse sınır ötesi operasyonların bitirilmesi gerektiğini açıkladı.[15]

2009 yılında Yürüyorum Düş Bahçeleri'nde... adlı 2 CD'den oluşan albümünü çıkarmıştır. Albümde söz ve müziği Sezen Aksu'ya ait olup; Aksu tarafından önceleri başka sanatçılara verilen şarkılar, sanatçı tarafından tekrar yorumlanmıştır.

2010-günümüz

değiştir
 
İstanbul Teknik Üniversitesi konserinden görünüm

2010 yılında Amerikan NPR radyosu tarafından belirlenen "50 Büyük Ses" listesinde yer alan[16] Sezen Aksu'nun, Nisan 2010'da İsveç'in başkenti Stockholm'de, Fahir Atakoğlu ile birlikte verdiği konser çok sayıda Türk ve İsveçli müziksever tarafından izlendi. Aksu, 10 yıllık aranın ardından "TurkofAmerica" ile "GNL Entertainment"ın ortaklaşa organize ettiği, kurumsal sponsorluğunu ise Washington merkezli Türk Kültür Vakfı'nın yaptığı,[17] ABD'de 4-7 Nisan tarihleri arasında gerçekleştirilen ve Maryland, Strathmore Konser Salonu'nda, New York, Carnegie Hall ve New Jersey’nin Newark şehrindeki Prudential Hall’da1ıď[18] üç konser vermiştir. ABD konserlerinde sanatçıya Atakoğlu eşlik etmiştir. Aksu, New Jersey konserinde kendisine ayrılan süreyi aşması üzerine seyircilere, Biz bu sınırları aştık, Amerikalılar da sabır rekoru kırdılar, New Jersey'de de bu gece böyle olacak, sizleri mutlu etmeden bu sahneden inmeyeceğim demiştir.[19] Son olarak Ahmet Kaya ...bir eksiğiz albümünde Ağladıkça şarkısını seslendirmiştir.

2011 yılına gelindiğinde Aksu tekrar stüdyoya girmiş ve Öptüm albümünü yayımlamıştır.[20] İçerisinde genel olarak kendi söz ve bestelerinden oluşan "Unuttun mu Beni", "Vay", "Aşka Şükrederim", "Ah Felek Yordun Beni" gibi şarkıları barındıran albüm, söz ve müziği Nazan Öncel'e ait olan "Ballı" şarkısı da albümde yer almaktadır. Cemal Süreyya'nın "Sayım" isimli şiiri de Aksu'nun bestesiyle albümde yer almıştır.[21] Albümden "Unuttun mu Beni" ve "Vay" şarkılarına klip çekilmiştir.

Aksu 2013 yılında "Kayıp Şehir", 2014 yılında "Yeniler ve Yeni Kalanlar" single'larını çıkarmış ve son olarak 2015'te "Eksik Olma" şarkısı ile sürdürülebilir çay tarımına destek vermiştir.

Ocak 2016'da İstanbul'da Volkswagen Arena'da sahne alan Sezen Aksu, sahnelere veda ettiğini açıkladı. Aksu, "Her bitiş yeni bir başlangıçtır. Üretmeye devam edeceğim fakat daha önceden söz verdiğim birkaç konseri de yaptıktan sonra sahneye veda ediyorum. İstanbul'da son konserim. Bugün 40 yılın anısına burada benimle olduğunuz için şükranla doluyum." dedi.[22] Aynı yıl Eylül'de tekrar müzik yapacağını açıkladı.[23]

Ocak 2017'de yirmi üçüncü stüdyo albümü Biraz Pop Biraz Sezen'i DMC aracılığıyla piyasaya sürdü. 2018 yılında yayınlanan ve söz-müzikleri Sezen Aksu'ya ait Demo adlı albümünde daha önce Sibel Can tarafından 2007 yılında yayınlanan Akşam Sefası adlı albümde Benim Yerime de Sev adıyla seslendirilen "Begonvil" ile "Aykırı Çiçek", aynı yıl yayınlanan Ezo Gelin film albümünde Arif Sağ tarafından seslendirilen "Ah Beni Beni", 2008 yılında Ferhat Göçer tarafından Çok Sevdim İkimizi adlı albümde seslendirilen "Yol Bitti Çoktan", Mustafa Ceceli'nin 2009 yılında yayınlanan Mustafa Ceceli aynı isimli albümünde "Bekle", 1996 yılında Rengin tarafından aynı isimli albümde seslendirilen "Aldatıldık", Cihan Okan tarafından 2010 yılında seslendirilen "Ahbap Çavuşlar" isimli şarkı, Ebru Yaşar'ın 2013 yılından yayınlanan Delidir adlı şarkıda aynı isimli albüme adını veren şarkı, 2017 yılında Tarkan tarafından 10 albümünde seslendirilen "Her Şey Fani" ve Rümeysa tarafından seslendirilen "Anlasana" ile "Yansın İstanbul" isimli şarkıları bu albümünde kendi yorumuyla yeniden seslendirmiştir.Sezen Aksu'nun bugüne kadar 400'den fazla şiir ve bestesi vardır. Bu şiirlerden 197 tanesi Eksik Şiir kitabında yayınlanmıştır. Bu kitabın ikincisi Eksik Şiir İkinci Kitap adıyla Metis Yayınları tarafından 2016 yılının Kasım ayında piyasaya sürülmüştür.[24]

Sanatı

değiştir

Sezen Aksu'nun bugüne kadar 400'den fazla şiir ve bestesi vardır. Bu şiirlerden 197 tanesi Eksik Şiir kitabında yayınlanmıştır. Bu kitabın ikincisi Eksik Şiir İkinci Kitap adıyla Metis Yayınları tarafından 2016 yılının Kasım ayında piyasaya sürülmüştür.[24]

Aktivizm ve imajı

değiştir
 
Akat, Beşiktaş'taki Sanatçılar Parkı'nda bulunan Sezen Aksu büstü

Sezen Aksu toplumsal sorunlara ve olaylara karşı duyarlığı ile de bilinir. 2009 yılında Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ı arayarak demokratik açılıma destek vermekten ötürü, köşe yazarı Hikmet Çetinkaya tarafından, Aksu'nun babasının Fethullahçı olduğu iddia edildi.[25][26] Bazı sanatçılar Aksu'nun arkasında dururken, bazıları Aksu'nun davranışını yersiz bulduğunu ifade etti. 2010 Türkiye anayasa değişikliği referandumu'nda evet oyu vereceğini açıklamıştır.[27] Yine Sezen Aksu 2012 yılında Türkiye-PKK çatışmalarında ölen Türk askerleri için "Tanrının Gözyaşları" isimli şarkısını yazmıştır.[28]

2013 yılında Taksim Gezi Parkı protestolarının ilk günlerinde protestolara katılan gençler için "Dünyadaki ilk gençlik devrimi bu. Olağanüstü bir söz söylediler ve olağanüstü bir dille söylediler oradaki insanlar ve sokağa çıkan insanlar." diyerek gösterilere olan desteğini vurgulamıştır.[29] Sanatçı, Gezi Parkı protestolarında polis tarafından atılan göz yaşartıcı gaz kapsülünün başına isabet etmesi sonucu 15 yaşında hayatını kaybeden Berkin Elvan için kişisel internet sitesinde "Berkin'e" isimli yazı yayınlamıştır.[30] 2014 yılında yayınlanan "Yeni ve Yeni Kalanlar" single çalışmasını Gezi Parkı protestolarında öldürülen gençlere ithaf etti.[31]

Türkiye'deki LGBT topluluğu tarafından sevilen[32] ve LGBT'lere açık destek veren[32][33] sanatçı Sezen Aksu, 2008 yılında 'genel ahlaka aykırı olduğu' gerekçesine dayanan mahkeme kararı ile kapatılan LGBT derneği Lambdaistanbul'a kapatılmaması için destek vermiştir.[34] Aynı zamanda 2013 yılındaki konserlerinde sahnede LGBT hareketi simgeleyen dev bir gökkuşağı bayrağını dalgalandırmış ve SPoD’un (Sosyal Politikalar Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği) birinci kuruluş yılı için yayınladığı mesajla, LGBT toplumuna ve hareketine açık destek vermiştir.[35] Türkiye'de LGBT topluluğu tarafından popüler kültürde gey ikonlarından biri olarak kabul edilen Sezen Aksu, 2002 yılında yayınlanan Eşcinsel Erkekler kitabında Türk LGBT'lerin Ajda Pekkan ve Seyyal Taner ile birlikte diğer bir gey ikonu olduğu bilgisine yer verilmiştir.[36] Kaos GL takipçileri tarafından yapılan ankette[37][38] gey ikonlarından biri olarak seçilmiştir. Sezen Aksu'nun kadın düşmanlığı, okuma yazma, ayrımcılık gibi toplumsal konularda söylemleri mevcuttur. Trans bireylere ve eşcinsellere karşı zorbalığa ve homofobiye karşı söylemleri mevcuttur.

Bir konserinde transseksüel oyuncu Ayta Sözeri ile birlikte şarkı söylemiş,[39] bu sırada sahnede ilk kez[40] bir Türk şarkıcının konserinde LGBTİ bireylerin simgesi dev bir gökkuşağı bayrağı açılmıştır. Yine aynı konserde Sezen Aksu ile Ayta Sözeri arasında İstanbul Onur Yürüyüşü'nde Türk LGBTİ'lerin kullandığı "Nerdesin aşkım? Burdayım aşkım!" diyaloğu yaşanmıştır.[41] 2008 yılında 'genel ahlaka aykırı olduğu' gerekçesine dayanan mahkeme kararı ile kapatılan LGBTİ derneği Lambdaistanbul'a kapatılmaması için destek vermiştir.[42]

2013 yılında bir örneğini resmî sitesinden de yayınlandığı bir mektubunda[43] Sosyal Politikalar Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği'nin kuruluşunun 1. yılı vesilesiyle LGBTİ'lere yönelik düşüncelerini açıklamıştır.[44] Mektubuna 2010 yılında Bursa'da nefret cinayeti kurbanı "İrem" takma adlı Mesut Şaban Okan'ın annesi Melek Okan'ın çocuğunun katiline olan "Koskoca dünyaya benim çocuğumu sığdıramadılar!" sitemine[45] imayla LGBT'lere yönelik şiddet ve ayrımcılığa karşı her zaman mücadele edeceğini söylemiştir.

"'Koca dünyada benim çocuğuma yer bulamadılar...'
"Bu kadar öz, bu kadar derin, bu kadar acı bir cümle olabilir mi? Bu cümle ancak bir ananın, bir babanın ciğerinden sökülüp dökülebilir. Nefesim yettiği sürece, bu ayrımcılığın, bu türcülüğün, bu kendine benzemeyeni yok sayma ve yok etme zalimliğinin karşısında; yaşam hakkı engellenenlerin yanında yer alacağım. Bütün kalbimle ve ümidimle..."
–Sezen Aksu (SPoD internet sitesinde, 11 Ekim 2012)[46]

2017'de Yaşar Gaga adına yapılmış Alakasız Şarkılar, Vol. 1 saygı albümünde seslendirdiği "Ne Şahane Bir Şey Yaşamak" şarkısındaki bir sözde Âdem ve Havva'ya cahil demesi tartışmalara neden olmuştur.[47]

Kişisel hayatı

değiştir
 
Sezen Aksu'nun ikamet ettiği Beykoz'un Kanlıca semtindeki yalı

Sezen Aksu genç yaşta Hasan Yüksektepe ile kısa süren bir evlilik yapmıştır. Müzik kariyerinde albüm yayınlamadan önce Ali Engin Aksu ile evlenmiş, "Aksu" soyadını bu evliliğinden almış ancak evliliği kısa sürmüştür. 10 Temmuz 1981 tarihinde Sinan Özer ile evlenen Sezen Aksu, 1983 yılında evliliğini sonlandırmıştır. Bu evliliğinden kendisi gibi müzisyen olan oğlu Mithat Can Özer (d. 1981) dünyaya gelmiştir. 1993'te gazeteci Ahmet Utlu ile evlenen sanatçı, 1997 yılında boşanmıştır.[48]

Evliliklerinin yanı sıra Onno Tunç[49] ve Uzay Heparı ile yaşadığı aşklar ile de bilinen[50][51] Sezen Aksu, toplam 4 evlilik yapmıştır.

Ek bilgiler

değiştir

2009'da keşfedilen bir gök taşı olan 266854 Sezenaksu, adını sanatçıdan almaktadır.[52]

Başarılar

değiştir
Ana madde: Sezen Aksu'nun kazandığı ve aday gösterildiği ödüller listesi

Diskografi

değiştir
Ana madde: Sezen Aksu diskografisi

Filmografi

değiştir

Eserleri

değiştir
Yıl Yapıt Yayın Kaynak ISBN Notlar
2006 Eksik Şiir Birinci Kitap Metis Yayınları [53][53][54] ISBN 9789753425889 İlk Basım: 9 Eylül 2006 - İkinci Basım: 11 Mayıs 2007
2016 Eksik Şiir İkinci Kitap [55][56] ISBN 9786053160434 Kasım 2016

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b "Bir Minik Serçe". KAFKAOKUR. 14 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Sezen Aksu: Laz'ın ağababasıyım". En Son Haber. 16 Haziran 2014. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2014. 
  3. ^ "Kalbim Ege'de Kaldı". 28 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2011. 
  4. ^ a b "Bir İdolün Doğuşu". 6 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2011. 
  5. ^ "Sezen Aksu". sezen-aksu.com. 16 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Sezen Aksu hakkında". sezen-aksu.com. 3 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2009. 
  7. ^ a b "Sezen Aksu Biyografisi". kirikplaklar.com. 2 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2009. 
  8. ^ http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Arsiv/1981/11/09 16 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  9. ^ "Sezen'den korkutan şaka!". Vatan. 26 Eylül 2009. 13 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2013. 
  10. ^ Konser duyuruları, Seze Aksu internet sitesinde 21 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. SezenAksu. Erişim tarihi: 1 Eylül 2009
  11. ^ "Ferhat Göçer'in Aksu hakkındaki beyanatları". Sabah gazetesi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2008. [ölü/kırık bağlantı]
  12. ^ "Sezen Aksu Söylüyor". 24 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2011. 
  13. ^ Sezen Aksu'nın Eksik Şiiri rekor gidiyor 7 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ntv haberi
  14. ^ Eksik Şiir Daha Bitmedi 28 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gazete haberi
  15. ^ Sezen Aksu'dan operasyon karşıtı şiir 10 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gazete haberi
  16. ^ "50 Great Voices". NPR. 1 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2010. 
  17. ^ İsveç'te Sezen Aksu rüzgarı, sonraki durak ABD 13 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Radikal. 6 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir.
  18. ^ ABD'de Sezen Aksu heyecanı 3 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Milliyet. 6 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir.
  19. ^ Sezen Aksu ABD'de büyüledi 11 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Habertürk. 6 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir.
  20. ^ http://www.ntv.com.tr/turkiye/optum-sezen,s3kfYuu09EOYtYfZW16aSw 24 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2011-05-15. Erişim tarihi: 2011-05-15.
  21. ^ http://www.haberpan.com/haber/bir-album-RcR 1 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yayın tarihi: 25 Haziran 2011, Cumartesi, 04:29
  22. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016. 
  23. ^ "Sezen Aksu sahnelere geri dönüyor!". Milliyet. 11 Eylül 2016. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017. 
  24. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 26 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2016. 
  25. ^ Sezen Aksu'dan Başbakan'a açılım telefonu 26 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sabah gazetesi haberi
  26. ^ Sezen Aksu'dan Erdoğan'a tam destek 22 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Haber 7 haberi
  27. ^ "Sezen Aksu'dan Yetmez ama evet açıklaması". CNN Türk. 19 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2024. 
  28. ^ "Sezen Aksu Şehitler İçin Yazdı..." Acunn. 7 Eylül 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2014. 
  29. ^ "Sezen Aksu'dan Başbakan'a mesaj". Hürriyet. 7 Haziran 2013. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2013. 
  30. ^ "Sezen Aksu Berkin Elvan için yazdı". NTVMSNBC. 12 Mart 2014. 15 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2014. 
  31. ^ "Sosyal medyadaki tartışmalara yönelik önemli düzeltme…". Sezen Aksu Resmi Site. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2014. 
  32. ^ a b Semra Kardeşoğlu (17 Eylül 2002). "Gay'ler hangi şarkıcıları sever?". Milliyet. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2013. 
  33. ^ "Sezen Aksu'dan Gezi'ye ve eşcinsellere inadına destek!". metrosfer.com. 10 Ağustos 2013. 23 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2016. 
  34. ^ "Sezen'den Eşcinsellere Destek". Magazinhaberi. 15 Temmuz 2008. 13 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2013. 
  35. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2016. 
  36. ^ Semra Kardeşoğlu. "Gay'ler hangi şarkıcıları sever?". Milliyet. 5 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2014. 
  37. ^ "Kaos GL Dergi" Sayı: 96, Sayfa: 6-9, Kaos GL Türkiye’nin ’gey ikonu’nu seçiyor 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  38. ^ Mevlüt Tezel. "Yeni gay ikonu". Hürriyet. 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2013. 
  39. ^ Arascan Dönmez (10 Ağustos 2013). "Sezen Aksu'dan Gezi'ye ve eşcinsellere inadına destek!". Metrosfer. 23 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2013. 
  40. ^ Onur Baştürk (22 Temmuz 2013). "'Tarkan ve Ajda olunca tamam, bana gelince tutum değişiyor!'". Hürriyet. 26 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2013. 
  41. ^ "İsmail Alacaoğlu". Kaos GL. 20 Temmuz 2013. 29 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2014. 
  42. ^ "Sezen'den Eşcinsellere Destek". Magazinhaberi. 15 Temmuz 2008. 13 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2013. 
  43. ^ "Sezen Aksu'dan mektup var". Hürriyet. 11 Ekim 2012. 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2014. 
  44. ^ "Sezen Aksu'dan LGBT bireylerin mücadelesine destek mesajı". Marksist. 11 Ekim 2012. 17 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2014. 
  45. ^ "'İrem'in annesinden acı sözler". Posta. 9 Aralık 2010. 17 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2014. 
  46. ^ "Sezen Aksu'dan LGBT'lere mektup var..." Sezen Aksu resmi sitesi. 19 Ekim 2013. 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2014. 
  47. ^ "Homongolos'tan Sezen Aksu'ya". T24. 22 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2022. 
  48. ^ "Sezen Aksu'nun yeni aşkı". Akşam. Habertürk. 5 Eylül 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2014. 
  49. ^ "Bazı Tanışmalar Çok Özel #35: Sezen Aksu & Onno Tunç". Pub Story Blog. 22 Ağustos 2018. 4 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2024. 
  50. ^ Onur Baştürk (1 Eylül 2011). "Ortada masum bir sevişme var". Hürriyet. 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2014. 
  51. ^ "Sezen Aksu ile Yıldız Tilbe dargın mı?". Uzman TV. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2014. 
  52. ^ "Jean Claude Merlin '266854 Sezenaksu'nun hikâyesini anlattı". Haberturk. 2 Şubat 2017. 8 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017. 
  53. ^ a b "Bisse'den "aşk"a özel". Habertürk. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024. 
  54. ^ "'Eksik Şiir'lerin Yolculuğu, Sezen Aksu". insanokur. 19 Ağu 2019. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024. 
  55. ^ "Sezen Aksu, "Eksik Şiir"in ikinci kitabını yazdı - Gazeteciler". www.gazeteciler.com. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024. 
  56. ^ "Sezen Aksu'dan "Eksik şiir İkinci kitap"". www.cumhuriyet.com.tr. 12 Oca 2016. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024. 

Dış bağlantılar

değiştir
Vikipedi'nin kardeş projelerinden
Sezen Aksu
hakkında daha fazla bilgi edinin
  Commons'ta dosyalar
  Vikisöz'de alıntılar
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sezen_Aksu&oldid=33757520" sayfasından alınmıştır