Vikipedi

Siirt

Siirt ilinin merkezi olan şehir
Bu sayfa Siirt ilinin şehir merkezini anlatmaktadır. İl için Siirt (il) sayfasına bakınız.

Siirt, Siirt ilinin merkezi olan şehirdir.

Siirt
Şehir
ÜlkeTürkiye
BölgeGüneydoğu Anadolu Bölgesi
İlSiirt
İdare
 • Belediye başkanıSofya Alağaş (DEM Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam669.25 km²
Rakım670 m
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu
56000
Alan kodu484
Plaka kodu56

Tarihçe

değiştir

Milât öncesi dönem

değiştir

Coğrafî konum olarak Anadolu ve Mezopotamya'nın kesiştiği bölgenin yüksek kısımlarında kurulan Siirt'te 1963 yılında Halet Çamlıbel ve R.J. Braidwood başkanlığında kurulan Güneydoğu Anadolu Tarih Öncesi Araştırmaları Karma Projesi kapsamında Siirt ilinde yapılan yüzey araştırmalarında Cilalı Taş, Bakır, Tunç ve Hellenistik, Roma, Bizans ve İslâm dönemlerinden Yakın Çağ'a uzanan dönemlere ait buluntular ortaya çıkarılmıştır. 3500 yıl öncesine dayandığı iddia edilen Akabe Yolu da bu kenttedir.[1]

İslâm egemenliği

değiştir

639'da Elcezire'nin fethi için görevlendirilen İlyas Bin Ganem Diyarbakır yöresini İslam mücahidlerine açtığı zaman Siirt aynı akıbete uğramıştır. Diyarbakır'ın zaptında önemli hizmetleri bulunan Halit Bin Velid Hasankeyf Savaşı'nda muzaffer olduktan sonra Siirt'e yürümüş şehrin o zamanki hakimi Hersolu itaatini arz ederek şehri teslim etmiştir. Bundan sonra Siirt Hakimliği'ne sahabeden olan Hişşam oğlu Hakem tayin olunmuştur.

Anadolu Selçukluları dönemi

değiştir

Malazgirt Savaşı'ndan sonra Türkler Anadolu'ya yerleşmeye başlamış ve Büyük Selçuklu Devleti'nin isteği dışında küçük Türk devletçikleri kurulmuştur. Siirt yöresi Hasankeyf Artukluların yönetimindeydi. Artuklulara bağlı göçebe Türkmenler yöreye yerleşmiş, Artuklu beyleri ve askerleri kentlerde Türkleşmenin çekirdeğini oluşturmuşlardır. Beylerinin Alp, İnanç, Yağbu gibi Türk adlarını kullanmaları; Artuklularda Türkmen geleneğinin güçlülüğünü göstermektedir. Bağlı oymaklara "Ok gönderme" biçimindeki Orta Asya geleneği de Artuklarda sürmekteydi.

Şehrin ana eseri 1129'da, Bağdat'ta hükmeden Büyük Selçuklu Sultanı II. Mahmut tarafından inşa edilen Ulu Camii'dir. 1965 yılında restore edilmiştir.

Osmanlı Devleti dönemi

değiştir

Yavuz Sultan Selim'in Çaldıran Seferi ile Osmanlı topraklarına katılmıştır. Cumhuriyet dönemine kadar Bitlis sancağına bağlı olarak kalmıştır.

Kültür

değiştir
 
Siirt Ulu Camii (Eylül 2005)

Siirt'teki cas evleri mimari mirasının bir parçasıdır.

Nüfus

değiştir
Yıl Toplam Şehir Kır
1927[2] 25.059 15.099 9.960
1935[3] 28.589 16.036 12.553
1940[4] 26.652 17.086 9.566
1945[5] 24.034 16.210 7.824
1950[6] 24.979 15.580 9.399
1955[7] 31.491 20.819 10.672
1960[8] 35.749 22.944 12.805
1965[9] 39.609 25.480 14.129
1970[10] 45.451 29.544 15.907
1975[11] 54.958 35.654 19.304
1980[12] 61.955 42.291 19.664
1985[13] 75.680 53.884 21.796
1990[14][a] 82.075 68.320 13.755
2000[15] 107.313 98.281 9.032
2007[16] 127.881 117.599 10.282
2008[17] 132.789 122.463 10.326
2009[18] 139.188 129.108 10.080
2010[19] 137.126 127.174 9.952
2011[20] 144.947 134.871 10.076
2012[21] 145.784 135.350 10.434
2013[22] 147.323 136.203 11.120
2014[23] 152.539 140.278 12.261
2015[24] 156.363 145.144 11.219
2016[24] 158.574 147.271 11.303
2017[24] 161.423 148.906 12.517
2018[24] 166.332 153.647 12.685
2019[24] 168.659 155.862 12.797
2020[24] 169.615 157.714 11.901

Belediye başkanları

değiştir

Osmanlı dönemi

değiştir
№ Şehremini Görev Başlangıcı Görev Bitişi
Hacı Halil Efendi 1878 1879
2 Hacı Ömer Efendi 1876 1878
3 Abdürrezzak Efendi 1908 1910
4 Hami Efendi 1910 1923

Cumhuriyet dönemi

değiştir
№ Belediye Başkanı Görev Başlangıcı Görev Bitişi Parti
1 Hami Efendi 1923 1928 Cumhuriyet Halk Partisi
2 Hacı Mehmet Yavuz 1928 1932
3 Ali Sakıp Beygo 1934 1936
4 M. Kemal Algüloğlu 1936 1938
5 İzzettin Çağpar 1939 1940
6 Haluk Nihat Pepeyi 1940 1941
7 Lütfü Yavuz 1941 1943
8 Sabri Çeliktuğ 1943 1946
9 Melek Arslan 1946 1947
10 Lütfi Kayra 1947 1956
11 Hayrettin Özgen 1956 1960 Demokrat Parti
12 Necdet Calp 1960 1960 Askerî
13 Safa Poyraz 1960 1962
14 Sadullah Verel 1962 1963
15 Edip Turhan 1963 1973 Cumhuriyet Halk Partisi
16 Abdullah Bağış 1974 1977 Adalet Partisi
17 Hayrullah Yaşar 1977 1980 Cumhuriyet Halk Partisi
18 Özgen Gökalp 1980 1984 Askerî
19 Mahmut Çalapkulu 1984 1989 Anavatan Partisi
20 Ekrem Bilek 1989 1994 Sosyaldemokrat Halkçı Parti
21 M. Fahri Çeliker 1994 1998 Refah Partisi
1998 1999 Fazilet Partisi
22 Mehmet Selim Özalp 1999 2002 Halkın Demokrasi Partisi
23 Ahmet Ete 2002 2004
24 Mervan Gül 28 Mart 2004 29 Mart 2009 Adalet ve Kalkınma Partisi
25 Selim Sadak 29 Mart 2009 4 Nisan 2014 Demokratik Toplum Partisi
26 Tuncer Bakırhan 4 Nisan 2014 17 Kasım 2016 Demokratik Bölgeler Partisi
27 Ceyhun Dilşad Taşkın (Vali Yardımcısı) 17 Kasım 2016 11 Nisan 2019 Kayyım
28 Berivan Helen Işık 11 Nisan 2019 15 Mayıs 2020 Halkların Demokratik Partisi
29 Ali Fuat Atik (Vali) 15 Mayıs 2020 9 Haziran 2020 Kayyım
30 Osman Hacıbektaşoğlu (Vali) 17 Haziran 2020 15 Ağustos 2023
31 Dr. Kemal Kızılkaya (Vali) 15 Ağustos 2023 8 Nisan 2024
32 Sofya Alağaş 8 Nisan 2024 Görevde Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi

Kaynak:[25]

Notlar

değiştir
  1. ^ Tillo ilçesinin kurulması ile kır nüfusu azalmıştır.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "3500 Yıllık Akabe Yolu". 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2020. 
  2. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  3. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  4. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  5. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  6. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  7. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  9. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  22. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  23. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  24. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Merkez Nüfusu - Siirt". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Siirt Merkez Nüfusu". nufusune.com. 
  25. ^ "Eski başkanlar". 2 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2021. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Siirt&oldid=34161109" sayfasından alınmıştır