Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay başkanları listesi

Vikimedya liste maddesi

Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay başkanları listesi, Türkiye'yi yurt dışından gelecek tehdit ve tehlikelere karşı[1] koruyan Türk Silahlı Kuvvetlerini komuta etmiş genelkurmay başkanlarının listesidir. Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilk genelkurmay başkanı Mirliva İsmet Paşa'dır.[2] 16 Ağustos 2023 tarihinden beri genelkurmay başkanı Orgeneral Metin Gürak'tır.

Türk Silahlı Kuvvetleri
Genelkurmay Başkanı
Türk Silahlı Kuvvetleri amblemi
Genelkurmay başkanı forsu
Görevdeki
Orgeneral Metin Gürak

16 Ağustos 2023 tarihinden beri
Üyelik
AtayanTürkiye cumhurbaşkanı
Görev süresi4 yıl
ÖnceliErkân-ı Harbiye-i Umûmiye Reisi
Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekili
Oluşum3 Mayıs 1920 (104 yıl önce) (1920-05-03)
Açılışı yapanMirliva İsmet Paşa
Bağlılık Türkiye Millî
Savunma Bakanlığı

Genelkurmay başkanı, orgeneral/oramiraller arasından atanır ve görev süresi 4 yıldır.[3] Görev süresi, yaş haddi olan 67 yaşına kadar uzatılabilir. Bu yaş haddi de cumhurbaşkanınca birer yıllık sürelerle 72 yaşına kadar uzatılabilir.[4] Yaş haddi, 30 Ağustos tarihine göre hesaplanır.

22 yıl 4 ay 28 gün ile en uzun süre görev yapan genelkurmay başkanı Mareşal Fevzi Çakmak'tır. En kısa süre görev yapan Orgeneral Ragıp Gümüşpala, 62 gün bu görevi yürütmüş ve Millî Birlik Komitesi tarafından emekliye sevk edilmiştir.

Şu ana kadar görev yapmış genelkurmay başkanlarının tamamı karacıdır. Karacılardaki dağılım ise 14 topçu, 13 piyade, 1 istihkâm, 1 muhabere, 1 ulaştırma ve 1 kara pilot şeklindedir.

Cumhurbaşkanlığı yapan genelkurmay başkanları sırasıyla İsmet İnönü,[5] Cevdet Sunay[6] ve Kenan Evren'dir.[7] Kenan Evren, 12 Eylül Darbesi sonrası hem devlet başkanlığı hem de genelkurmay başkanlığı görevini yürütmüştür. İnönü ve Sunay ise askerlikten emekli olduktan sonra cumhurbaşkanı seçilmiştir.

Genelkurmay başkanları

değiştir
Fotoğraf Genelkurmay başkanı Görev başlangıcı Görev bitişi Görev süresi Branşı Çatışma/savaşları
1Mirliva
İsmet Paşa
(1319-SAH.TOP.1)
3 Mayıs 192010 Kasım 19211 yıl, 191 gün
2Mareşal
Fevzi Çakmak
(1311-C.P.7)
3 Nisan 192112 Ocak 194422 yıl, 284 gün
3Orgeneral
Kâzım Orbay
(1320-SAH.TOP.1)
12 Ocak 194430 Temmuz 19462 yıl, 199 gün
Türk Kara Kuvvetleri
4Orgeneral
Salih Omurtak
(1323-P.1)
1 Ağustos 19468 Haziran 19492 yıl, 311 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Orgeneral
Nuri Yamut[a]
(1324-P.27)
Vekâleten
3 Ocak 194910 Haziran 1949151 gün
Türk Kara Kuvvetleri
5Orgeneral
Nafiz Gürman
(1319-P.5)
10 Haziran 19496 Haziran 1950361 gün
Türk Kara Kuvvetleri
6Orgeneral
Nuri Yamut
(1324-P.27)
6 Haziran 195010 Nisan 19543 yıl, 308 gün
Türk Kara Kuvvetleri
7Orgeneral
Nurettin Baransel
(1328-B.P.8)
28 Mayıs 195425 Ağustos 19551 yıl, 89 gün
Türk Kara Kuvvetleri
8Orgeneral
Hakkı Tunaboylu
(1330-C.TOP.3)
25 Ağustos 195510 Ekim 19572 yıl, 46 gün
Türk Kara Kuvvetleri
9Orgeneral
Feyzi Mengüç[b]
(1330-C.İS.39)
Vekâleten
11 Ekim 195722 Ağustos 1958315 gün
Türk Kara Kuvvetleri
10Orgeneral
Rüştü Erdelhun
(1330-B.TOP.10)
23 Ağustos 195827 Mayıs 19601 yıl, 278 gün
Türk Kara Kuvvetleri
11Orgeneral
Ragıp Gümüşpala
(1333-P.92)
3 Haziran 19604 Ağustos 196062 gün
Türk Kara Kuvvetleri
12Orgeneral
Cevdet Sunay
(1334-N.TOP.6)
4 Ağustos 196016 Mart 19665 yıl, 224 gün
Türk Kara Kuvvetleri
13Orgeneral
Cemal Tural
(1341-P.12)
16 Mart 196616 Mart 19693 yıl, 0 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[20]
14Orgeneral
Memduh Tağmaç
(TOP.1928-1)
16 Mart 196929 Ağustos 19723 yıl, 166 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[21]
15Orgeneral
Faruk Gürler
(TOP.1931-13)
29 Ağustos 19726 Mart 1973189 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[22]
16Orgeneral
Semih Sancar
(TOP.1932-8)
6 Mart 19737 Mart 19785 yıl, 1 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Kıbrıs Harekâtı[23]
17Orgeneral
Kenan Evren
(TOP.1938-50)
7 Mart 19781 Temmuz 19835 yıl, 116 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[24]
18Orgeneral
Nurettin Ersin
(P.1937-88)
1 Temmuz 19836 Aralık 1983158 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Kıbrıs Harekâtı[25]
19Orgeneral
Necdet Üruğ
(TOP.1941-30)
6 Aralık 19832 Temmuz 19873 yıl, 208 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[26]
20Orgeneral
Necip Torumtay
(TOP.1944-9)
2 Temmuz 19873 Aralık 19903 yıl, 154 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[27]
21Orgeneral
Doğan Güreş
(P.1947-NK-2)
6 Aralık 199030 Ağustos 19943 yıl, 267 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[28]
22Orgeneral
İsmail Hakkı Karadayı
(TOP.1951-67)
30 Ağustos 199430 Ağustos 19984 yıl, 0 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[29]
23Orgeneral
Hüseyin Kıvrıkoğlu
(TOP.1955-3)
30 Ağustos 199828 Ağustos 20023 yıl, 363 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[30]
24Orgeneral
Hilmi Özkök
(TOP.1959-1)
28 Ağustos 200228 Ağustos 20064 yıl, 0 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Atmaca Harekâtı[31]
25Orgeneral
Yaşar Büyükanıt
(P.1961-2)
28 Ağustos 200628 Ağustos 20082 yıl, 0 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[32]
26Orgeneral
İlker Başbuğ
(P.1962-2)
28 Ağustos 200827 Ağustos 20101 yıl, 364 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[33]
27Orgeneral
Işık Koşaner
(P.1965-3)
27 Ağustos 201029 Temmuz 2011336 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Kıbrıs Harekâtı[34]
28Orgeneral
Necdet Özel[c]
(P.1969-1)
29 Temmuz 201118 Ağustos 20154 yıl, 20 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[35]
29Orgeneral
Hulusi Akar
(P.1972-59)
18 Ağustos 201516 Temmuz 20182 yıl, 332 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[37]
Orgeneral
Ümit Dündar[d]
(İS.1975-4)
Vekâleten
16 Temmuz 201619 Temmuz 20163 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.
30Orgeneral
Yaşar Güler
(MU.1974-7)
16 Temmuz 20185 Haziran 20234 yıl, 324 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[41]
Orgeneral
Musa Avsever[e]
(MU.1978-10)
Vekâleten
5 Haziran 202316 Ağustos 202372 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.
31Orgeneral
Metin Gürak
(KR.PLT.1981-TOP.89)
16 Ağustos 2023Görevde1 yıl, 117 gün
Türk Kara Kuvvetleri
Katıldığı savaş yok.[44]
  1. ^ Orgeneral Salih Omurtak'ın sağlık sorunları yaşaması üzerine 1. Ordu Komutanı sıfatıyla Orgeneral Nuri Yamut, Genelkurmay Başkanlığına bir süre vekâlet etti.
  2. ^ Orgeneral Hakkı Tunaboylu'nun 1957 genel seçimlerinde milletvekili adayı olmak için genelkurmay başkanlığından istifa etmesi üzerine Askerî Yargıtay Başkanı ve en kıdemli orgeneral sıfatıyla Orgeneral Feyzi Mengüç Genelkurmay Başkanlığına vekâlet etti.[16] Hakkı Tunaboylu ile birlikte Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Aknoz da istifa edip milletvekili adayı olduğundan Genelkurmay Başkanlığına asaleten atanacak kıdemli subay bulunmuyordu.
  3. ^ 29 Temmuz 2011'de Genelkurmay Başkanı Orgeneral Işık Koşaner'in istifa etmesi üzerine aynı gün Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Necdet Özel önce Türk Kara Kuvvetleri Komutanı, ardından da Genelkurmay Başkan Vekili olarak atandı.[35] 4 Ağustos 2011'de vekâleti sona erdi ve asalaten atandı.[36]
  4. ^ 15 Temmuz Darbe Girişimi sırasında Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar'ın derdest edilip Akıncı Üssü'ne götürülmesi üzerine 16 Temmuz 2016'da Başbakan Binali Yıldırım tarafından 1. Ordu Komutanı Orgeneral Ümit Dündar, Genelkurmay Başkan Vekili olarak atandı[38] ve vekâleti 19 Temmuz 2016'da sona erdi.[39][40]
  5. ^ 3 Haziran 2023 tarihinde Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Güler, Millî Savunma Bakanlığına atandığı için yerine 5 Haziran 2023 tarihinde Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Musa Avsever Genelkurmay Başkan Vekili olarak atandı.[42] Yüksek Askerî Şûra toplantısında Orgeneral Metin Gürak'ın Genelkurmay Başkanlığına atanmasıyla vekâleti sona erdi.[43]

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "GÖREVİ". T.C. Milli Savunma Bakanlığı Genelkurmay Başkanlığı. 6 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  2. ^ "MUSTAFA İSMET İNÖNÜ". Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 25 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  3. ^ "Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usûllerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi". Mevzuat Bilgi Sistemi. 6 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2021. 
  4. ^ "Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanunu". Mevzuat Bilgi Sistemi. 6 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2022. 
  5. ^ "T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : İsmet İNÖNÜ". www.tccb.gov.tr. 24 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  6. ^ "T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Cevdet SUNAY". www.tccb.gov.tr. 24 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  7. ^ "T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI : Kenan EVREN". www.tccb.gov.tr. 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  8. ^ "Mustafa İsmet İNÖNÜ / Orgeneral - Top.1319 (1903) - 1". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  9. ^ "Fevzi ÇAKMAK / Mareşal - P. 1311 (1895) - 7". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  10. ^ "Mehmet Kazım ORBAY / Orgeneral - Top.1320 (1904) - 1". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 6 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  11. ^ "Salih OMURTAK / Orgeneral - P.1323 (1907) - 1". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  12. ^ a b "Mehmet Nuri YAMUT / Orgeneral - P.1324 (1908) - 27". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  13. ^ "Abdurrahman Nafiz GÜRMAN / Orgeneral - P.1319 (1903) - 5". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  14. ^ "Ahmet Nurettin BARANSEL / Orgeneral - P.1328 (1912) -b-84". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 13 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  15. ^ "İsmail Hakkı TUNABOYLU / Orgeneral - Top.1330 (1914) -c-3". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 2 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  16. ^ a b "İbrahim Feyzi MENGÜÇ / Orgeneral - İs.1330 (1914) -c - 39". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ "Mustafa Rüştü ERDELHUN / Orgeneral - Top.1330 (1914) - b - 10". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  18. ^ "Ragıp GÜMÜŞPALA / Orgeneral - P.1333 (1917) - 92". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  19. ^ "Cevdet SUNAY / Orgeneral - Top.1334(1918)-N-6". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  20. ^ "A. Cemal TURAL / Orgeneral - P.1341 (1925) -12". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  21. ^ "Memduh TAĞMAÇ / Orgeneral - Top.1928 - 1". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  22. ^ "Ö. Faruk GÜRLER / Orgeneral - Top.1931-13". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  23. ^ "Semih SANCAR / Orgeneral - Top.1932 - 8". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  24. ^ "Ahmet Kenan EVREN / Orgeneral - Top.1938 - 50". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  25. ^ "Nurettin ERSİN / Orgeneral - P.1937-88". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 20 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  26. ^ "Mustafa Necdet ÜRUĞ / Orgeneral - Top.1941-30". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 11 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  27. ^ "Necip TORUMTAY / Orgeneral - Top.1944 - 9". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  28. ^ "Doğan GÜREŞ / Orgeneral - P.1947 -Nk -2". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  29. ^ "İsmail Hakkı KARADAYI / Orgeneral - Top.1951 - 67". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 18 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  30. ^ "Hüseyin KIVRIKOĞLU / Orgeneral - Top.1955 - 3". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 3 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  31. ^ "Hilmi ÖZKÖK / Orgeneral - Top. 1959 - 1". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 10 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  32. ^ "Yaşar BÜYÜKANIT / Orgeneral - P.1961 - 2". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  33. ^ "İlker BAŞBUĞ / Orgeneral - P.1962 - 2". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  34. ^ "Işık KOŞANER / Orgeneral - P.1965 - 3". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  35. ^ a b "Necdet ÖZEL / Orgeneral - P.1969-1". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  36. ^ "TSK'da 'Özel' dönem". Milliyet. 5 Ağustos 2011. 21 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024. 
  37. ^ "Hulusi AKAR / Orgeneral - P.1972-59". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  38. ^ "Binali Yıldırım: Genelkurmay Başkanlığı'na vekaleten 1. Ordu Komutanı Orgeneral Ümit Dündar atanmıştır". T24. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  39. ^ "Orgeneral Ümit Dündar'ın vekaleti iptal edildi". T24. 6 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  40. ^ "Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü". www.resmigazete.gov.tr. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2023. 
  41. ^ "YAŞAR GÜLER / Orgeneral - Mu.1974-7". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  42. ^ "Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Avsever, Genelkurmay Başkanı olarak görevlendirildi". Anadolu Ajansı. 5 Haziran 2023. 5 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024. 
  43. ^ "Genelkurmay Başkanlığına 2'nci Ordu Komutanı Orgeneral Metin Gürak atandı". Anadolu Ajansı. 3 Ağustos 2023. 21 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024. 
  44. ^ "Metin GÜRAK / Orgeneral - Kr.Plt.1981 - Topçu 89". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 14 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2023. 

Dış bağlantılar

değiştir