Toprakada Deniz Muharebesi

Toprakada Deniz Muharebesi
	1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı
	; Toprakada Deniz Muharebesi
Tarih	5 Temmuz 1770
Bölge	Çeşme, İzmir, Ege Denizi
Sonuç	Sonuçsuz
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu	Rus İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Mandalzade Hüsameddin Paşa; Cezayirli Gazi Hasan Paşa	Kont Orlov; Lord Elphinstone; Amiral Spiridov
Güçler
15 kalyon; 2 karavel	9 kalyon; 3 fırkateyn
Kayıplar
1 kalyon; 500-600 asker	1 kalyon; 700 asker

Toprakada Deniz Muharebesi, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

Mandalzade Hüsameddin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması ile Kont Orlov komutasındaki Rus donanması arasında Çeşme'nin kuzeybatısındaki Toprak Adası civarında 5 Temmuz 1770 tarihinde meydana gelen küçük çaplı deniz muharebesinde^[1] taraflar birer kalyon kaybederken birbirine üstünlük sağlayamadılar.

Muharebe

Osmanlı donanması ile Rus donanması arasında 27 Mayıs 1770'teki Benefşe, 28 Mayıs'taki Anabolu ve 4 Haziran'daki Suluca deniz muharebelerinin ardından Mandalzade Hüsameddin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması Termiye, Mukene, Sisam ve Sığacık civarında seyredip gerekli onarımları yaptıktan sonra Çeşme civarına geldi.^[2]

Eşzamanlı olarak, 'un Rus askerlerin desteğiyle başlayan Mora İsyanı eski Sadrazam ve Mora Seraskeri Muhsinzade Mehmet Paşa tarafından kesin bir yenilgiye uğratılmıştı. Bunun üzerine Kont Orlov hayatta kalan askerlerini gemilerine bindirerek Ege Denizi'ne ilerledi ve 22 Haziran'da Lord Elphinstone ve Amiral Spiridov komutasındaki Rus donanmasıyla birleşti. Ardından Osmanlı donanması'nın demirlediği Çeşme'ye yöneldi.^[3]

Rus donanması 5 Temmuz 1770'te Osmanlı donanmasına rastladığında en ön saflardaki Cezayirli Gazi Hasan Paşa'nın kalyonuyla öndeki Rus gemileri (Evropa, Rostislav ve Spiridov'un komutasındaki Sv. Evstafii) arasında saat 11.45 civarında şiddetli bir bombardıman başladı. Amiral Spiridov'un gemisinin dümeni vurulup Hasan Paşa'nın kalyonuna doğru sürüklenirken, Trech Svyatitelei ağır hasar aldı ve Osmanlı gemilerinin arasına düştü. Spiridov ile Hasan Paşa'nın gemileri rampalayarak askerleri göğüs göğüse çarpışmaya girmişken Hasan Pala'nın gemisinden ateşlenen bir top Spiridov'un gemisinin cephaneliğini havaya uçurdu, ancak Hasan Paşa'nın gemisi de kıç tarafından alev aldı. Sv. Evstafii infilak ederek 700 askeriyle batarken Amiral Spiridov dahil az sayıdaki subay kurtarılabildi. Hasan Paşa'nın gemisi de hemen ardından batarken Hasan Paşa dahil yüzerek kurtulabilen Osmanlı denizcileri Çeşme'de zorlukla karaya çıktılar.^[4]

Muharebe sonrası

Toprakada önündeki bu muharebe Kaptan-ı derya Mandalzade Hüsameddin Paşa'yı Çeşme limanına sığınmaya sevketti. Bu da bir gün sonra Çeşme Deniz Muharebesi'nde Osmanlı donanmasının felakete uğramasına neden olan ölümcül bir hata oldu.^[5]

Kaynakça

^ "Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi (1683-1793)", ATASE Yayınları, Ankara (1982), s.256
^ "Gazavât-ı Cezâyirli Gazî Hasan Paşa (Tahlil ve Tenkidli Metin)", Tevfik Temelkuran, İstanbul Üniversitesi, İstanbul (2000), s.21-22
^ "Naval wars in the Levant, 1559-1853", R.C. Anderson, Princeton University Press (1952), s.285
^ "Gazavât-ı Cezâyirli Gazî Hasan Paşa (Tahlil ve Tenkidli Metin)", Tevfik Temelkuran, İstanbul Üniversitesi, İstanbul (2000), s.22-25
^ "Osmanlı Deniz Harp Tarihi", Afif Büyüktuğrul, İstanbul (1970), s.233

[1] "Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi (1683-1793)", ATASE Yayınları, Ankara (1982), s.256

[2] "Gazavât-ı Cezâyirli Gazî Hasan Paşa (Tahlil ve Tenkidli Metin)", Tevfik Temelkuran, İstanbul Üniversitesi, İstanbul (2000), s.21-22

[3] "Naval wars in the Levant, 1559-1853", R.C. Anderson, Princeton University Press (1952), s.285

[4] "Gazavât-ı Cezâyirli Gazî Hasan Paşa (Tahlil ve Tenkidli Metin)", Tevfik Temelkuran, İstanbul Üniversitesi, İstanbul (2000), s.22-25

[5] "Osmanlı Deniz Harp Tarihi", Afif Büyüktuğrul, İstanbul (1970), s.233

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]