Vikipedi:Hizmetlilik başvurularında kaçınılması gereken gerekçeler

Bu yazının hizmetlilik başvuruları sürecinden azami oranda fayda edinilmesi için bir rehber niteliği taşıması amaçlanmaktadır. İtaat edilmesi şart olan bir politika olması veya hizmetlilik başvurularında yorum yapacak her üyenin bu yazıyı bilmesi amaçlanmamaktadır.

Her hizmetlilik başvurusu ile ortaya konan soru şudur: "Bu kullanıcı hizmetlilik araçlarıyla güvenilebilir birisi olabilir mi?" Tanıdık olmayan bir adaya güvenilip güvenilemeyeceğine dair karara varmak sıklıkla zordur.

Wikipe-tan'a bir süpürge verelim mi vermeyelim diye sorarken yayımlanmış kitapları olup olmadığına değil, temizlik yapıp yapamayacağına bakalım.

Genellikle "hizmetliliğin büyük bir mesele olmadığı" söylenir zira bir hizmetlinin eylemleri diğer bir hizmetli tarafından kolaylıkla geri alınabilir.

Hizmetlilik başvuruları bir tür popülerlik yarışması veya potansiyel hizmetlileri keyfi kriterlere sahip olmaları konusunda zorlamaya yönelik bir şey değildir. Potansiyel bir hizmetlinin tartışmalı meselelerde doğru görüşe sahip olup olmadığına hükmedilecek bir şey değildir - fakat bu adayın ilgili durumlarda güncel politikaları tutarlı bir şekilde uygulayıp uygulamayacağına karar vermekten farklıdır.

Yorumda bulunurken örnekler vermek özellikle faydalıdır. Bunu yapmanın en iyi yolu da yorumda bulunduğunuz belirli davranışı aşikâr kılan bir sayfaya veya değişiklik karşılaştırmasına bağlantı vermektir.

Bir hizmetlilik başvurusuna karşı olan yorumlar

Bir hizmetlilik başvurusunda karşı yorumlar genellikle destekleyen yorumlardan daha çok incelenir. Özellikle bu karşı yorumlar açık seçik yazılır, örnekler verilir ve bu örneklerden yararlanarak aday olan kullanıcının niye hizmetlilikle gelen fazladan üç fonksiyonu kullanmasına güvenilmediği açıklanırsa çok yararlı olurlar.

Ancak eleştirilerin yapıcı ve nazik olması beklenir. Eleştiriler kullanıcıya hangi davranışlarını değiştirdikleri takdirde bu güveni kazanacakları yolunda bir fikir vermelidir. Eğer bu değişiklik kolayca ve çabuk bir şekilde yapılabilecek türdense bunu hizmetlilik başvurusu sayfasında yorum olarak yazmadan önce aday kullanıcının mesaj sayfasına yazmayı düşünün.

Eğer bir hizmetlilik başvurusuna karşı çıkıyorsanız gerekçeniz sorulabilir. Eğer mümkünse lütfen karşı yöndeki yorumunuz hakkında dile getirilenleri değerlendirin ve nazikçe ilk gösterdiğiniz gerekçenin hâlâ arkasında durup durmadığınızı belirtin.

Vikipedi dışındaki etkinlikler

Vikipedi dışındaki etkinlikler genellikle hizmetlilik başvurusunun bir parçası olarak değerlendirilmez. Bir aday gerçek hayatta ya da internet üzerinde başka bir yerde etkinliklerde bulunabilir ve bu etkinlikleri çok beğeniyor ya da karşı çıkıyor olabilirsiniz.

Eğer bir kullanıcının Vikipedi'ye olan katkıları yapıcı ise, Vikipedi dışındaki konuların çoğu önemsizdir:

Yararlı olmayan yorumlar

Örneğin: Karşı - kullanıcı IRC'de bana karşı kaba davrandı BayGücenmiş 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Örneğin: Destek - Bu kullanıcıyı tanıyorum, harika birisidir. İyiArkadaş 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Bazı uç durumlarda, ya da bir kullanıcının Vikipedi'ye olan katkıları üzerine olan bir yoruma ek olarak yararlı bir bilgi sağlayacaksa, Vikipedi dışı etkinlikler işin içine girebilir.

Yararlı yorumlar

Örneğin: Karşı - kullanıcı duyuru panosunda [1] eğer Vikipedi'de hizmetli seçilirse Ana Sayfayı sileceğini ve İstanbul'daki tüm kullanıcıları engelleyeceği konusunda tehdit dolu bir yazı astı. İstanbuldakiDuyuruPanosu 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Örneğin: Destek - Vikipedi'deki önemli katkılarının yanı sıra, kullanıcı BuÖndeGelenSitede de [2] hizmetli olarak başarılı bir geçmişi var. ÖndeGelenSiteKullanıcısı 01:01, 1 Ocak (UTC)

X'i destekleyen/karşı çıkan kullanıcı

Eğer destek çıkan ya da karşı gelen yorum aday kullanıcının belirli bir konuya karşı olan desteği ya da karşı gelmesi ise bu durumun neden kullanıcının hizmetlilik işlevlerini kullanmasını etkileyebileceğinin yorum içinde verilmesi çok yararlı olacaktır.

Bir kullanıcı herhangi bir konuda çok keskin görüşlere sahip olabilir ancak aynı zamanda bu görüşlerini ilerletmek için Vikipedinin hizmetlilik fonksiyonlarını kullanmayacağına dair güven duyulan bir kullanıcı da olabilir. Örneğin görüşleri "kapsamacı" (Problemli maddeleri silmek yerine tutarak düzeltme görüşünü benimseyen Vikipedistler) ya da "silici" (Vikipedi'de maddelerin belirgin ve kesin kıstaslara uyması gerektiği görüşünü benimseyen Vikipedistler) yönde olmasına rağmen, yalnızca çok belirgin ve tartışma gerektirmeyen durumlarda silme fonksiyonunu kullanabilir ve makul Vikipedi editörlerinin bu silmeleri onaylamaması çok düşük bir olasılıktır.

Burada değerlendirilmesi gereken soru kullanıcının kişisel görüşlerinden çok, bu kişisel görüşlerinin genel görüşbirliğine ve politikalara karşı çıkacak bir eyleme yol açmayacağı konusunda güvenilir olup olmadığıdır.

Yararlı olmayan yorumlar

Örneğin: Karşı - kullanıcı bir SAS oylamasında benimle aynı görüşte değildi. AzBirazHuysuz 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Örneğin: Destek - bu kullanıcı karşı görüşte olduğum bir kullanıcıya üsturuplu bir cevap verdi. KolayEtkilenir 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Yararlı yorumlar

Örneğin: Karşı - kullanıcı hızlı silme kriterlerinin genişletilmesi gerektiğini ve hızlı silme kurallarını da zaten bu yönde yorumlayacağını belirtti. [3] YönergelereUyalım 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Örneğin: Destek - kullanıcı adil resim kullanma tartışmasında oldukça etkindi, her ne kadar görüşlerini benimsemesem de tartışma sırasındaki mantıklı tutumu ateşli tartışmalarda sakin kalabildiğinin bir göstergesidir.[4] SakinOlEmi 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Kullanıcı X'tir

Eğer kullanıcının değiştiremeyeceği bir konu ise bunu dile getirmek hemen hemen hiçbir zaman yarar sağlamaz.

Yararlı olmayan yorumlar

Örneğin: Karşı - her ne kadar çok yararlı katkıları olsa da kullanıcı yalnızca on iki yaşında yani iyi bir kullanıcı olamaz. BüyüklükTaslayan 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Kullanıcı: Destek - kullanıcı İstanbullu ve İstanbullu daha çok hizmetliye ihtiyacımız var. ILOVEİSTANBUL 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Eğer böyle bir yorum bırakmaya meyilliyseniz yalnızca kullanıcının Vikipedi'deki etkinliğine yönelik bir yorum bırakmayı bir düşünün.

Yararlı yorumlar

Örneğin: Karşı - her ne kadar otuzlu yaşlarında olsa da kullanıcı maddelerden metin çıkarma [5] [6] ve uygun olmayan şekilde yönlendirme [7] gibi uygunsuz davranışlarda bulunuyor. YüzüneKarşı 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Örneğin: Destek - kullanıcı İstanbullu ve İstanbul VikiProjesinin belkemiğidir, yeni kullanıcılara yardım eder[8] ve politikalar üzerine tartışmalar açar [9] HarikaŞehirİstanbul 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Tam da A kişisinin dediği gibi

Bazen bir kullanıcı sizin düşündüklerinizi dile getirmiş olabilir, böyle durumlarda bu kullanıcılarla hemfikir olduğunuzu belirtmek mantıklıdır. Bazen de dile getirilenlerin çoğu sizin görüşlerinize uyuyor olabilir, bu gibi durumlarda da hangi noktalarda uyuştuğunuzu (hangi noktalarda da uyuşmadığınızı) dile getirmek yararlı olacaktır.

Yararlı olmayan yorumlar

Örneğin: Karşı - yukarıda söylenenlerin çoğu ile hemfikir olduğumdan. Hemfikir 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Örneğin: Destek - kabul. TamamenHemfikir 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Yararlı yorumlar

Örneğin: Karşı - Kullanıcı:0003 adayın silinmeye aday maddeleri tartışmalarında tecrübesi olmadığını belirtiyor, Kullanıcı:0005 ise tartışma sayfalarında çok uzun tartışmalara girme yatkınlığından sözediyor. Ancak Kullanıcı:0005'in adayın kullanıcı mesaj sayfalarında çok az değişikliği olduğu görüşüyle hemfikir değilim, bunun hizmetlilikle ilgisi ne? TartışmayıOkumuş 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Örneğin: Destek - tüm tartışmalara ve kullanıcının katkılarına baktığımda karşı çıkmak için bir neden göremiyorum. BilgiliDestekçi 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

3 seçkin madde, 10 bin değişikliğe... sahip olmadan olmaz

Kullanıcılar genellikle değişiklik sayıları arttıkça deneyim kazanır. Bir VikiProjeye katılım, seçkin madde adayları, silinmeye aday maddeler ve hizmetlilik başvuruları gibi konularda tartışmalara katılan adayların bu katkıları kullanıcıya hizmetli olarak kullanabilecekleri bir deneyim sağladığı gibi size de kullanıcının hizmetlilik fonksiyonlarını hakkıyla kullanıp kullanamayacağı yönünde fikir verir.

Hizmetlilik başvurusu yapan adayların katkıları ve istatistikleri hemen ulaşılabilecek şekilde sayfada bağlantı olarak verilmiştir. Genelde ya da özel bir alanadında, seçkin maddelerde ya da tartışmalardaki değişikliklerin sayısı üzerine verilmiş anlık kararlar, özellikle bu değişikliklerin niteliğini ve hizmetlilik ile olan ilgisini dikkate almadan verildiğinde pek yararlı olmaz. Bu tarzda bir yorum bırakmaya meyilliyseniz en azından adayın değişikliklerini inceleyebilmek için zaman ayırıp ayıramayacağınızı bir düşünün.

Yararlı olmayan yorumlar

Örneğin: Karşı - kullanıcının Vikipedi:tartışma sayfalarında yalnızca on değişikliği var ve bu da yeterli değil. SırfÇene 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Örneğin: Destek - kullanıcı beş maddede katkıda bulunmuş, maddeler de şimdi seçkin madde olduğuna göre bu değişiklikler iyi olmalı. SMDüşkünü 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Yararlı yorumlar

Örneğin: Karşı - kullanıcı silme konusuna odaklanacağını belirtiyor ancak şu ana kadar yalnızca iki SAM konusunda görüş bildirmiş ve buradan da süreci anlamadığı anlaşılıyor. [10] [11] BaySilici 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Örneğin: Destek - kullanıcı yalnızca beş seçkin madde üzerinde,[12] [13] [14] [15] [16] aynı zamanda da bu maddeler üzerinde yapıcı tartışmalara katılmış ve proje alan adında oldukça iyi katkılara sahip.[17] [18] [19] BirBaşkaSMDüşkünü 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Kullanıcının araçlara gereksinimi yok

Mümkün olduğu kadar çok güvenilir hizmetlinin olması Vikipedi'ye yarar sağlar. Hizmetlilik başvuruları bir kullanıcının hizmetlilik fonksiyonlarını güvenilir bir şekilde kullanıp kullanamayacağı ile ilgilidir, bu fonksiyonları en üst düzey performans ile kullanıp kullanamayacakları ile değil.

Her ne kadar hizmetlilerin etkin olarak bu fonksiyonları kullanması çok iyiyse de ayda birkaç kez bu fonksiyonları kullanan bir katılımcı da topluluğa yarar sağlamaktadır.

SAM gibi bazı süreçlerde çalışan bazı katılımcılar tüm hizmetlilerin bu süreçte deneyimli olduğunu düşünebilir. Halbuki bazı kullanıcılar Vikipedi'ye yalnızca sınırlı bazı alanlarda katkıda bulunurken, diğer alanlarda pek katkıda bulunmayabilirler. Bazı süreçlerde varolan hizmetlilerin bir kısmı pek katılımda da bulunmayabilir. Değişiklik yapmak ve katılımcılarla iletişime girmek dışında bir hizmetli adayının kesinlikle bilmesi gereken çok az süreç bulunmaktadır.

Yararlı olmayan yorumlar

Örneğin: Karşı - kullanıcı bazen bir ay ortalıkta görülmüyor. OrtadanKayboldu 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Örneğin: Karşı - kullanıcı daha çok silme ile ilgileneceğini vandalları engellemekle ilgilenmek istemediğini söylüyor. Engelleyici 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Yararlı yorumlar

Örneğin: Karşı - kullanıcının silme ile ilgili süreçlerde bir deneyimi yok, dolayısıyla bu alanda güvenilir olduğuna karar veremiyorum. DeneyimleYargılaBeni 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Örneğin: Destek - her ne kadar kullanıcı vandallar ile uğraşma konusunda çok az deneyime sahip olsa da çeşitli tartışma sayfalarındaki katılımı [20] [21] [22] hizmetlilik fonksiyonlarını kullanıcının hakkıyla kullanacağı yönünde ikna etti. Mutemet 01:01, 1 Ocak 2001 (UTC)

Kendini aday gösterme durumları

Birçok mükemmel kullanıcı hizmetlilik fonksiyonlarını almaya hazırdır ancak herhangi bir nedenle henüz başka bir kullanıcı tarafından hizmetliliğe aday gösterilmemiştir. Vikipedi fazladan etkili, dengeli ve deneyimli hizmetlilerle ancak daha da iyiye doğru gider. Eğer bir aday açıkça hizmetli olmak için gereken niteliklere sahip olduğunu gösterdiyse ne kadar erken hizmetli olursa bu herkesin yararınadır. Dolayısıyla bir adaya yalnızca kendi kendine aday oldu diye karşı çıkmak yarar sağlamayacaktır. Ancak bazı kullanıcılar kendi kendine aday olanların başkaları tarafından aday gösterilenlere oranla daha yüksek standartlara uyması gerektiğini düşünebilir.

Başkalarına kendisini aday göstermesini istemekten rahatsızlık duyabilecek değerli adaylar, başkalarının dikkatini çekene kadar uzun süre beklemek zorunda kalabilirler.

Editcountitis - değişiklik sayısı hastalıkları...

Yeteri kadar olduğunu bildikten sonra fasulyeleri saymanın bir faydası yoktur.

En sorunlu "kaçınılması gereken gerekçe"lerden birisi de genellikle bir değişiklik sayacına bakarak karar verilen değişiklik sayısının uygun olmayan şekilde kullanılmasıdır. Elbette ki yalnızca 100 değişikliğe sahip olan bir katılımcı hizmetli olmak için pek deneyimli değildir. Ancak bunun tersi olan Vikipedi'yi gerçekten bilmek için çokça değişiklik sahibi olma gerekçesi iki farklı soruna neden olur:

• İlk olarak çok yüksek sayıda değişiklik kullanıcının güvenilirliğinin bir garantisi değildir. Çok sayıda değişikliğe sahip olup engelleme kayıtlarına bakıldığında birçok kereler engellenmiş katılımcılar olabilir. Yine vandalizmleri geri almak ve uyarıda bulunmak gibi işleri AWB gibi yarı otomatik araçlara yaptırarak binlerce değişiklik sayısına sahip olan kullanıcılar da olabilir. Faydalı olan bu tarz değişiklikler genelde ne düzenleme yeteneği ne de kullanıcılarla iletişime geçmeyi gerektirir (Vikipedi vandalları çoğunlukla vurkaç tarzındadır). Benzer şekilde, her gün yeni üye olan kullanıcılara hoş geldin mesajı atan ve bundan başka bir iletişime girmeden binlerce değişiklik yapan kullanıcılar da olabilir. Kısacası değişikliklerin niceliğinden çok niteliği değerlendirilmelidir, bir kullanıcı, adayın katkılarını detaylı olarak inceleyemiyorsa yalnızca değişiklik sayısına bakarak desteklememelidir.

• İkinci olarak ise 3.000, 4.000 ya da 5.000 gibi rastgele bir değişiklik sayısını en az deneyim eşiği olarak ortaya koymak maddeleri iyileştirmek ve yeni madde yaratmak için zaman harcayan adayları cezalandırdığı gibi potansiyel adayların da şevkini kırabilir. Kaynakları bulmak ve yazımı düzenlemek zaman alır. Vikipedi her ne kadar vandallarla mücadele edenlere, yazı hatalarını düzeltenlere ve sorunları etiketlerle belirtenlere ihtiyaç duysa da Vikipedi'nin gerçek değeri maddelere içerik ekleyenlerle uygun olduğunda yeni madde girenlere bağlıdır. Bir adayın niteliğini yaptığı anlam ayrımı sayfalarına ya da yönlendirme sayfalarına bakarak belirlemek zor olduğu kadar maddelere önemli ölçüde katkısı bulunan, tartışmalı maddelerde tartışma sayfasını kullanan, değişikliklerini açıklayıp, diğer kullanıcılarla iletişime giren adayları değerlendirmek de o kadar kolaydır.

Kısacası hizmetlilik başvurusuna yorumuyla katılan bir kullanıcı yalnızca toplam değişiklik sayısına bakıyorsa adayın katılımı konusunda yanlış yargılara varabilir. Aday hakkında anlamlı bir yorumda bulunabilmek için katkıların sayılarına ve dağılımına bakmaktan çok kendilerine bakmak gerekir. Ve kesinlikle bir adayı desteklemek ya da bir adaya karşı çıkmak için değişiklik sayısı tek başına gerekçe olarak gösterilmemelidir.

Editcountitis ile ilgili bir başka önemli nokta da adayın yeteri kadar deneyimli olduğuna ama aylık değişiklik sayısına bakarak "yeteri kadar sıklıkla" değişiklik yapmadığı yargısına varmaktır. Ne açıdan bakılırsa bakılsın sonunda Vikipedi'ye katılan herkes gönüllüdür; dolayısıyla katılımcılardan belirli bir katılım düzeyi istemek uygun değildir. Eğer bir hizmetli haftada on dakika hizmetli fonksiyonlarını kullanabiliyorsa bu Vikipedi için aksi olduğunda yararlanamayacağı on dakikalık yararlı bir hizmettir.

Alanadı dengesi

Farklı görevler farklı alanadlarında çeşitli sayıda değişiklik gerektirir. Vandalizmi geri alan ve kullanılmayan telif haklı saklı resimleri etiketlemekle uğraşan bir kullanıcının uygun tarzda bu işlemleri yaptığı takdirde uyarı etiketlerini girmesi nedeniyle kullanıcı mesaj sayfalarındaki değişiklik sayısı orantısız olarak çok fazla sayıda olacaktır.

Bazen farklı alandalarındaki katkılarının dengesizliği nedeniyle karşı yorumlarla karşılaşır. Bu gerekçelerin en uç ve sorunlu noktası örnek olarak kullanıcının Vikipedi alanadında (politikaları anlama), ana alan adında (madde üzerinde değişiklik), kullanıcı mesaj alanadında (kullanıcı ile iletişim) ve tartışma alanadında (diğer katılımcılarla yapıcı bir şekilde çalışma) uygun bir dengede değişikliğe sahip olmamasının gösterilmesidir. Bazen bu gerekçeye SAM ve hizmetlilik başvurusu tartışmalarındaki değişiklik sayıları da eklenebilir.

Bu tarz karşı yorumlarda üç farklı sorunla karşılaşılır:

• İlk olarak, alanadlarındaki değişiklik sayıları farklı nedenlerle oluşabilir: tartışma alanadındaki yüksek sayıda değişiklik kullanıcılarla iletişimde deneyimi gösterdiği gibi yalnızca VikiProje etiketlerinin otomatik olarak girilmesinden de gelebilir. Kullanıcı mesaj sayfalarında yüksek sayıda değişiklik sorunlu kullanıcılarla iletişimden gelebildiği gibi (çok iyi yapması pek de kolay olmayan bir durum) çoğu anonim IP kullanıcı sayfalarına vandalizm etiketleri yapıştırmaktan da gelebilir (gereken bir etkinlik olsa da çok zor değildir). Vikipedi ve Vikipedi tartışma sayfalarında bulunan değişiklikler yararlı da olabilir gevezelik de; hizmetlilik başvurularında ve SAS tartışmalarındaki katılım yararlı yorumlarla olduğu gibi basitçe "ben de, ben de" katılımı olabilir.

• İkinci olarak, özel bir yetenek farklı alanadlarında da sergilenebilir, örneğin diğer kullanıcılarla iletişime girmek için kullanıcı mesaj sayfaları, madde tartışma sayfaları, Vikipedi ve Vikipedi tartışma sayfaları kullanılabilir. Benzer olarak politikaların anlaşılması ve bunlar hakkında iyi yorumlar yapılması farklı alanadlarındaki değişikliklerde görülebilir. Kısacası alanadları ve yetenekler aynı değildir ve tek bir alanadındaki değişiklik sayısının az olması çok fazla bir şey kanıtlamaz.

• Üçüncü olarak, katılımcılar Vikipedi'ye farklı şekillerde katılımda bulunurlar. Telif hakkı sorunu olan resimleri belirlemeye yardımcı olmak ile yeni maddelerdeki sorunları belirlemek birbirinden farklıdır; bu ikisi de katılımcılar arasındaki tartışmaları yatıştırmaktan farklıdır ama her üçü de hizmetliler için önemli olan yetenekleri sergiler. Vikipedi'deki hizmetlilerden her şeyde iyi olmaları beklenmez. Hizmetlilerin çoğunluğu ilgi alanlarında odaklanır, sonuçta hiçbiri parayla çalışmıyor, neden ilginç olmayan ve sıkıcı işlerle uğraşsınlar ki?

Ancak temel olan madde düzenleme/yazma, diğer katılımcılarla birlikte çalışma, Vikipedi politikalarını ve topluluğunu anlama yönünde hiçbir şey yapmamış olan katılımcılara karşı yorumda bulunmak uygundur. Ancak bir adaya başka bir katılımcı gibi katılımda bulunmadığı ya da "ideal" bir aday gibi katkıda bulunmadığı gerekçesiyle karşı çıkmak faydalı değildir. Bu Vikipedi'yi iyi bir hizmetliden mahrum bırakarak varolan hizmetlilerin yapmayı tercih ettikleri idarî görevlere daha az zaman ayırarak, yapmak zorunda olduklarını hissettikleri görevlere yönelmesine neden olur.