Çığır
Çığır, Hıfzı Oğuz Bekata tarafından 1 Ocak 1933-1948 yılı sonu arasında toplam 193 sayı halinde çıkarılmış aylık fikir, edebiyat ve sanat mecmuasıydı.
| Sıklık | Aylık |
|---|---|
| İlk sayı | Ocak 1933 |
| Son sayı | 1948 |
| Ülke | Türkiye |
| Dil | Türkçe |
Bir gençlik mecmuası niteliğinde olan Çığır, ülkenin yeniden inşasını sağlamak üzere bir "inkılap gençliği" kurmayı ve gençliğin "hedefsizlikten, başıboşluktan, teşkilatsızlıktan" kurtuluşunu gerçekleştirmeyi hedeflediğini ifade etmekteydi.[1] Başlangıçta Türkçülük cereyanına taraftar görünen[kaynak belirtilmeli] ve "şef ve otorite gibi kavramları vurgulayarak sosyalizme cephe alan" Çığır mecmuası, daha sonra Cumhuriyet Halk Fırkası'nın Altı Ok'u doğrultusunda karar kılarak[2] Mussolini'nin "Faşist, rahat hayatı istihkâr eder" sözünü benimsedi.[kaynak belirtilmeli] Dönemin Mussolini ve Hitler rejimlerinin gençlik teşkilatlarını örnek gösteren mecmuada, bu rejimlerin güç kazanmasını "ihtiyarlığın bir kenara çekilmesi" ve gençliğin mücadelesine bağlamakta, öte yandan İngiltere'nin ise "ihtiyarlar ve orta yaşlılar" idaresinde olmasından dolayı zaafta bulunduğunu iddia etmekteydi.[1] "Fikriyatını daha önceden hazırlamış olan pratik bir mezhep [...] genç düşünceleri avlamakta zorluk çekmemektedir" düşüncesiyle Almanya, İtalya ve Sovyetler Birliği'nin ideolojik etkisi altında gelişen gençlik hareketlerini de eleştirmiştir. Bununla beraber, Bekata mecmuada oluşacak gençlik teşkilatının niteliğine dair detaya inmemiştir.[3] Kapanıncaya kadar Cumhuriyet Halk Fırkası'nın umdelerinin sözcülüğünü ve savunuculuğunu yaptı. Tek parti devrinde on beş sene boyunca çıkma başarısı göstermesini bu yayın anlayışına bağlayanlar olmuştur.
Çığır'ın sahifelerinde Türk dili, Türk tarihi, toplum bilimi, sanat, edebiyat, köycülük ve iktisat sahalarında yazılar neşredilmiştir.[2] Dergide bazı tercüme yazılar da yer almıştır.
Derginin yazarları arasında devrin tanınmış fikir, sanat ve bilim insanları yer almıştır. Bunlardan bazıları şunlardır: Falih Rıfkı Atay, Aka Gündüz, Necip Âsım Yazıksız, Mustafa Şekip Tunç, Hüseyin Nâmık Orkun, Halit Ziya Uşaklıgil, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Hasan Âli Yücel, Şükûfe Nihal Başar, Halit Fahri Ozansoy, Behçet Kemal Çağlar, Kemalettin Kamu, Ömer Bedrettin Uşaklı, Sabri Esat Siyavuşgil, Nahit Sırrı Örik, Nüzhet Haşim Sinanoğlu, Kadri Kemal, Enis Behiç Koryürek, Ahmet Haşim, Halil Vedat Fıratlı, Yusuf Akçuraoğlu, Peyami Safa, İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Hamit Zübeyir Koşay, Baki Süha Ediboğlu, Abdülkadir İnan, Sabahattin Ali, Samet Ağaoğlu, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Ahmet Muhip Dranas, Hüseyin Cahit Yalçın, Sadeddin Nüzhet Ergun, Fazıl Ahmet Aykaç, Fürüzan Husrev Tökin, Celâl Bayar, Remzi Oğuz Arık, Ahmet Kutsi Tecer, Munis Faik Ozansoy, Tezer Taşkıran, Cemil Sena Ongun, Rıfat Ilgaz, Mehmet Kaplan, Sadri Maksdi Arsal, Orhan Şaik Gökyay, Münir Meyyed Bekman, Oğuz Kâzım Atok, Halil Fikrat Kanad, M. Şakir Ülkütaşır, Osman Atilla, Muvaffak Sami Onat, Mehmet Önder, İbrahim Zeki Burdurlu, Ceyhun Atuf Kansu, İlhan Geçer, Ümit Yaşar Oğuzcan, Halil Soyuer, Ayhan Hünalp, İsmail Ali Sarar, Naki Tezel.
Kaynakça
değiştir- ^ a b Bora, Tanıl (2017). Cereyanlar: Türkiye'de Siyasî İdeolojiler. İstanbul: İletişim Yayınları. s. 142.
- ^ a b Yapar Gönenç, Aslı. "Türkiye'de Dergiciliğin Tarihsel Gelişimi". İletişim Fakültesi Dergisi. 25 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2019.
- ^ Demirci, H. Aliyar. "Tek Parti Döneminde Siyaset-Gençlik İlişkilerine Bir Örnek: Gençlik Teşkilatı Tasarımları" (PDF). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 58 (2). ss. 55-77. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2019.
Konuyla ilgili yayınlar
değiştir- Sarıçoban, Gülay. "Çığır Dergisi ve Hıfzı Oğuz Bekata Üzerine". Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 21. ss. 183-196.