Vikipedi

İmralı Cezaevi

Bursa'nın İmralı adasında bulunan yüksek güvenlikli cezaevi

İmralı Cezaevi ya da resmi adıyla İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı C.İ.K (Ceza İnfaz Kurumu), Türkiye'nin Marmara Denizi'ndeki İmralı Adası'nda bulunan yüksek güvenlikli bir cezaevidir. Burada Kürdistan İşçi Partisi'nden (PKK) tutuklular ve Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist'ten (TKP/ML) bir tutuklu bulunuyor.[1] Cezaevi tesisi ordu tarafından korunuyor ve aynı zamanda uzaydan alınan uydu görüntüleri üzerinden de izleniyor.[2]

İmralı Cezaevi
İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı C.İ.K (Ceza İnfaz Kurumu)
Cezaevinin giriş kısmı
Cezaevinin giriş kapısı
Harita
Konumİmralı,Bursa
Koordinatlar40°33′21″K 28°32′35″D / 40.55583°K 28.54306°D / 40.55583; 28.54306
Güvenlik seviyesiF Tipi Yüksek Güvenlikli
Açılış tarihi11 Ağustos 1935
Üst kuruluşCeza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı

Konum

değiştir

Cezaevi, İstanbul'un güneyinde, Marmara Denizi'ndeki İmralı Adası'nda yer alıyor. Adaya, Marmara Denizi'nin güney kıyısındaki Mudanya'dan tekneyle ulaşılabilir.[3]

Tarih

değiştir

Adada bir tarım kolonisi kurma fikri 1933'ten beri vardı.[4] 1935'e gelindiğinde Cumhuriyet Gazetesi'nde yarı açık cezaevinin kurulması tartışıldı.[4] Ocak 1936'da hapishane tesisinin yatakhanelerini inşa etmekle görevlendirilen ilk elli mahkûm adaya ayak bastı.[4] Bu mahkûmlar daha sonra balıkçılık ve tarımla uğraşmak üzere görevlendirildiler.[4] Sonraki yıllarda cezaevinin nüfusu önemli ölçüde arttı ve 1937'de dört yüze, 1941'de dokuz yüze ulaştı.[4] 1947 yılına kadar beş bine yakın kişi cezaevi tesisinde mahkûm oldu ve bunların 443'ü disiplin cezaları nedeniyle başka cezaevlerine gönderildi.[5] Hapishane örnek bir hapishane olarak tanındı [5] ve mahkûmların tarım ve madenlerde çalıştırıldığı diğer hapishanelerin kurulmasına ilham kaynağı oldu.[4] 1953 yılına kadar birçok Adalet Bakanı adayı ziyaret etmiş ve yüzlerce hukuk öğrencisi araştırma yapmak üzere adayı ziyaret etmiştir.[5]

1960 yılındaki askeri darbenin ardından eski Başbakan Adnan Menderes adaya hapsedildi.[6] Yassıada'daki Yassıada duruşmalarında verilen idam cezalarının ardından 15 Eylül 1961'de eski Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve eski Maliye Bakanı Hasan Polatkan idam edildi, Menderes ise iki gün sonra asıldı.[7] Şubat 1999'dan sonra Kürdistan İşçi Partisi (PKK) lideri Abdullah Öcalan yakalanmış, ada boşaltılarak askeri bölgeye dönüştürülmüştür.[8] Kasım 2009'da, Öcalan ve Türkiye'den gelen diğer beş mahkûmun nakledildiği yeni bir gözaltı tesisi açıldı.[9]

Gözaltı koşulları

değiştir

1999 yılına kadar cezaevindeki mahkûmlar sabun üretiyordu ve bazıları hayvan çobanlığı yapıyordu.[10] Abdullah Öcalan'ın Şubat 1999'da yakalanmasının ardından, güvenlik personeli ve Öcalan'a yer açmak için hayvanlar ve hapishane halkı Türkiye ana karasına nakledildi.[10] 1999 ile 2009 yılları arasında tek mahkûm oydu. Kasım 2009'da kendisine beş mahkûm daha katıldı.[2] 1999'dan bu yana gözaltı koşulları İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT) tarafından birçok kez kontrol edildi.[11] Mahkûmlar adadaki sağlık tesislerine erişim hakkına sahiptir ve haftada altı saat birbirleriyle etkileşime girebilmektedirler.[12][13]

Hapishane firarları

değiştir

1937 ile 1945 yılları arasında ada hapishanesinden on dokuz kez kaçma girişiminde bulunulduğu bildirildi.[5] Bunlardan on altı kaçak yakalandı ve üçü öldü.[5] Türkiye'den esrar kaçakçılığı yaptığı gerekçesiyle hapsedilen Billy Hayes, 1975 yılında adadan kaçtı.[14] 1997 yılında adada hapsedilen çok sayıda Çeçen de kaçmayı başardı.[10]

Popüler kültürde

değiştir
  • Türk oyun yazarı Vedat Nedim Tör, 1940'lı yıllarda mahkûmların yaşadığı iyi gözaltı koşullarından esinlenerek İmralı'da Erkekler adlı oyunu yazdı.[5]
  • Hayes'in aynı adlı kitabından uyarlanan, Alan Parker'ın yönettiği Geceyarısı Ekspresi filminde Billy Hayes'in İmralı'da kalması ve hapishaneden kaçışı anlatılıyor.[14]
  • Yılmaz Güney'in Yol filminde mahkûmlar ev ziyaretine hazırlanırken görülüyor.[8][15]

Önemli mahkumlar

değiştir

Kaynakça

değiştir
 
Wikimedia Commons'ta İmralı Cezaevi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ "Öcalan'ın İmralı'dan gönderilmesini istediği 5 mahkûmun isimleri". T24. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2020. 
  2. ^ a b "PKK leader Ocalan gets company in prison". United Press International (İngilizce). 17 Kasım 2009. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021. 
  3. ^ "Ocalan Affecting Turkish Town". AP NEWS. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021. 
  4. ^ a b c d e f Sipahi, Ali (2016). "Convict Labor in Turkey, 1936-1953: A Capitalist Corporation in the State?". International Labor and Working-Class History (90): 246. ISSN 0147-5479. 23 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2024. 
  5. ^ a b c d e f Sipahi, Ali (2016), p.248
  6. ^ "May 27: A dark military coup in Turkey". May 27: A dark military coup in Turkey (İngilizce). 27 Mayıs 2020. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 
  7. ^ a b "Turkey's first coup still a raw nerve". BBC News (İngilizce). 28 Mayıs 2010. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021. 
  8. ^ a b Morris, Chris (20 Şubat 1999). "Turkey makes sure its prison island is deserted for a new Kurdish inmate" (İngilizce). 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 
  9. ^ "Report to the Turkish Government". Council of Europe. 9 Temmuz 2010. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
  10. ^ a b c King, Laura (1 Mart 1999). "Ocalan Affecting Turkish Town". Associated Press. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021. 
  11. ^ "Report to the Turkish Government". Council of Europe. 20 Mart 2018. s. 3. 23 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2024. 
  12. ^ "Report to the Turkish Government". Council of Europe, p. 5
  13. ^ "Report to the Turkish Government". Council of Europe. p.4
  14. ^ a b c Romero, Frances (26 Nisan 2011). "Top 10 Prison Escapes – TIME". Time (İngilizce). ISSN 0040-781X. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021. 
  15. ^ Schultz, Deanne (2007). Filmography of World History (İngilizce). Greenwood Publishing Group. s. 177. ISBN 978-0-313-32681-3. 
  16. ^ Hudgins, Graven (18 Eylül 1960). "Turks hang ex-Premier Menderes". The Atlanta Constitution. s. 3. 
  17. ^ Silverman, Reuben (6 Eylül 2014). "The Realm of the Ugly King". Jadaliyya – جدلية (İngilizce). 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2021. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İmralı_Cezaevi&oldid=34140797" sayfasından alınmıştır