Amatör telsizcilik

Amatör telsizcilik veya Amatör radyo, dünya üzerinde organize olmuş, hiçbir menfaat gözetmeksizin kendilerine ayrılmış frekans bandlarında^[1] ve yapılan sınavlarda başarı göstermiş kişilerce yürütülen amatör bir hobi faaliyetidir. Amatör telsizciler; "radyo amatörü", "Hams" veya "amatör telsizci" olarak isimlendirilir.

Amatör telsizciler sadece haberleşme yapmakla kalmayıp aynı zamanda elektronik ve haberleşme tekniği konularında çalışma ve araştırmalar da yapabilirler. Haberleşmede büyük bir çığır açan tek yan band (SSB- Single Side Band) tekniği amatör telsizciler tarafından bulunmuştur. Aynı zamanda bölgesel olarak iletişim, arama kurtarma ve doğal afetlerde iletişim kurma becerilerini de gönüllü olarak topluma sunmaktadırlar.

Amatör telsizci olabilmek için ilk önce yapılan sınavlarda başarı göstermek ve eşsiz bir çağrı işareti sahibi olmak zorunluluktur. Amatör telsizciler, bulundukları yerde kendi aralarındaki telsiz görüşmelerini HF, VHF ve UHF bandında kendilerine ayrılan frekans aralıklarında yaparlar. Bu haberleşme iki cihazın birbiri ile doğrudan(simplex) haberleşmesi şeklinde olabileceği gibi amatör telsizcilik kuruluşlarının kurdukları VHF veya UHF bandında çalışan Amatör telsiz rölesi üzerinden de gerçekleştirilebilir.

Türkiye'de bulunan bütün tekrarlayıcı istasyonlar 2 m ve 70 cm amatör bandında çalışmaktadır. Yurt içi ve yurt dışı uzak mesafe haberleşmelerini ise kendi kurdukları istasyonlarındaki HF (1,8 MHz ilâ 30 MHz) cihazlar ve antenler üzerinden amatör telsizcilere tahsis edilmiş frekanslarda ve belirtilen güçlerde gerçekleştirirler.

Çağrı işareti

Amatör telsizcilerin kendi aralarında yaptıkları haberleşmenin belirlenebilir olması için, haberleşme ile ilgili uluslararası kuruluşlarca bir çağrı işareti sistemi oluşturulmuştur. Uluslararası seviyede sadece ülkelere kod verilmektedir. Ülke kodu, sadece harflerden oluşabildiği gibi harf ve rakamlardan da oluşabilmektedir. Yerel yönetimler ise (Türkiye'de Kıyı Emniyeti Müdürlüğü) bu çağrı işaretinin sınavla son ekinin sağlanarak eşsiz bir çağrı işareti oluşturup sınavda başarılı olmuş amatör telsizcilere atamakla yetkilidir.

Her devlet, kendi ülkesini bölgelere ayırmaktadır. Böylece çağrı işareti şu bölümlerden oluşmaktadır:

a) Ülke öneki (örnek: Türkiye için TA, TB, TC ve YM gibi)

b) Ülke bölge numarası (örnek: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ve 9 gibi)

c) Amatör telsiz istasyonunu tanıtan sonek (örnek: A, VA ve CFT gibi)

Amatör telsizcilik kuruluşları

Amatör telsizciler, bilgi ve tecrübelerini paylaşmak, ortak çalışmalar yapmak üzere kendi aralarında gönüllülük esasına göre çalışan sivil toplum kuruluşları ve dernekler kurmuşlardır. Radyo amatörlerinin kurdukları bu dernekler, âfet ve benzeri olağanüstü hallerde, Sivil Savunma ve Kamu Kurumları ve kuruluşlarına gönüllü olarak haberleşme desteği vermek üzere çaba gösterirler. Ayrıca bu dernekler gerekli hukukî prosedürü yerine getirmeleri hâlinde kamu yararına çalışan kuruluşlar olabilmektedir.

Ülkelerde amatör telsizcilik

Türkiye

Türkiye amatör telsiz band planı ve çeşitli frekanslarda izin verilen emisyon sınıfları Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından belirlenmiştir ve amatör telsizcilik belgesi (lisans) ile kullanımı zorunludur.

Türkiye'de, 3222 sayılı Kanun sebebiyle uzun yıllar amatör telsizcilik yasaklanmış ve ancak 1983 yılında çıkan 2813 sayılı kanunla yasal bir statü kazanmıştır. Türkiye'de amatör telsizcilik 2813 sayılı kanuna dayanarak çıkarılan "Amatör Telsizcilik Yönetmeliği" ile kanuna uygun yasal bir şekilde düzenlenmektedir.^[2]

Amatör telsizci olmak için açılan sınavlara girerek başarılı olmak esastır. Söz konusu sınav 3 bölümden oluşmaktadır. Konular sırasıyla Teknik, İşletme ve Mevzuattır. Eskiden bu sınav Telekomünikasyon Kurumu tarafından yapılmaktaydı. 2017 yılı itibarı ile Amatör Telsizcilik Sınavı Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü tarafından yapılmakta iken 2019 yılı itibari ile Miili Eğitim Bakanlığı e-sınav sistemi üzerinden sınava girilmektedir.^[3] Daha önce yapılan Sözlü Mors sınavı günümüzde uygulanmamakta olup adaylara çoktan seçmeli Mors soruları yönlendirilmektedir..

23/10/2008 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu'nun 43 üncü maddesi ile amatör telsizcilik faaliyeti yeniden düzenlenerek amatör telsizcilik faaliyetinin Telsiz İşletme Müdürlüğü'nce denetleneceği hükme bağlandığı için Türkiye'de bu faaliyet Telsiz İşletme Müdürlüğü tarafından sürdürülmektedir. Telsiz İşletme Müdürlüğü ise Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü bünyesinde yer almaktadır.

Türkiye'de amatör telsizciler girdikleri sınavın sonucuna göre A, B veya C sınıfı lisans almaktadırlar.

A sınıfı amatör telsizciler amatörlere açık tüm bandları (yasal güç ile ve 50-52 Mhz özel izine bağlı olarak),

B sınıfı amatör telsizciler sadece 144 MHz, 430 MHz ve 7 MHz (QRP) amatör bandları (yasal güç ile) kullanabilirler.

C sınıfı amatör telsizciler sadece 144 MHZ ve 430 MHz amatör bandları (max. 5 Watt verici çıkış gücü ile) kullanabilirler.

Türkiye için ülke ön eki TA, TB, TC ve YM'dir. Yetkili kurumlar tarafından,

A sınıfı Amatör telsizcilere TA (TANGO ALFA) (örnek: TA2BIL gibi)

B sınıfı Amatör telsizcilere ise TB (TANGO BRAVO) (örnek: TB0BAB gibi)

C sınıfı Amatör telsizcilere TB (TANGO-BRAVO) ön eki; C, P, T (örnek:TB2POZ gibi)

Kurum ve kuruluşlar için YM (YANKEE MIKE) (örnek YM3KM gibi) ile başlayan bir çağrı işareti verilmektedir,

Bu sınavda başarılı olan amatör telsizcilere ilk olarak son eki 3 karakterden oluşan bir çağrı işareti verilir. Çağrı işaretlerinde sırasıyla Türkiye'nin işareti olan TA (TANGO-ALFA), TB (TANGO-BRAVO), TC (TANGO-CHARLIE), YM (YANKEE-MIKE) ön eklerinden birisi ile amatör telsizcilerin bulundukları bölgeyi gösteren bir rakam (örneğin Trakya için 1, Ankara için 2, Nevşehir için 5) ve son ek olarak 1, 2 veya 3 adet alfabetik sıraya göre verilmiş harf grubu bulunmaktadır. YM (YANKEE-MIKE) çağrı işareti sadece dernekler tarafından, TC (TANGO-CHARLIE) ile başlayan çağrı işaretleri ise özel günlerde kullanılmak üzere yetkilendirilmiş amatör telsizciler ve dernekler tarafından kullanılabilir. Çağrı işaretlerine örnek olarak TA2B, TA2SO, TA1FL, TA1ATA, TA2OZG, TA0ADA, TA8TAS, TC1919ATA gibi örnekler verilebilir. Bu örneklerde TA olan A sınıfı, 2 rakamı 2. bölgeyi, 1 rakamı 1. bölgeyi, TA0 ise 0 bölgesini (İstanbul Adalar) TC1919ATA ise (19 Mayıs gününe özel çağrı işareti) yasal izinle özel günlerde kullanılması için atanan geçici çağrı kodu olduğunu göstermektedir.

Kaynakça

^ "Amatör Telsiz Band Planı" (PDF). 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Temmuz 2007.
^ "Amatör Telsizcilik Yönetmeliği" (PDF). 10 Şubat 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2007.
^ "Amatör Telsizcilik e-Sınavı Başvuru ve Uygulama Kılavuzu" (PDF). Milli Eğitim Bakanlığı. 14 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Eylül 2023.

Dış bağlantılar

[1] "Amatör Telsiz Band Planı" (PDF). 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Temmuz 2007.

[2] "Amatör Telsizcilik Yönetmeliği" (PDF). 10 Şubat 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2007.

[3] "Amatör Telsizcilik e-Sınavı Başvuru ve Uygulama Kılavuzu" (PDF). Milli Eğitim Bakanlığı. 14 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Eylül 2023.

[1]

[2]

[3]