Bozlak

Bozlak, Türk Halk edebiyatında bir uzun hava türüdür. Konusunu aşiret kavgalarından, kan davalarından, aşk maceralarından alır. İç Anadolu bölgelerinde söylenir. Avşar bozlağı, Urum bozlağı gibi türleri vardır. Ankara, Kırıkkale, Kırşehir, Yozgat ve Çorum gibi Orta Anadolu yörelerinde görülür.

Usulsüz bir sözel türdür. Bu türü belirleyen ögelerden ilki, kürdi dizisi içerisinde seslendirme yapılmış olmasıdır. Bunun yanında muhayyer dizisinde bozlaklar görülmesine karşın, bu diziyle yapılan seslendirmelerde durak ve tiz durakta kalınacağı zaman, üst yeden olacak şekilde Si sesleri ters glisandoyla pestleştirilir. Dolayısıyla yine kürdi makamlarının etkisi oluşur.

Ses genliğinde en geniş türdür. Küme ve motif sekilemeleri sıkça yapılmıştır. Seslendirme, genel olarak durak sesinin bir küçük üçlü üzerindeki sesten veya bu sesin bir oktav tizinden, yani tiz duraktan başlar. Sözel bölmeye başlamadan önce, tek çalgı tarafından yol gösterme adı verilen bir usulsüz acış yapılır. Sözel bölümün seslendirilmesi sırasında ise çalgılardan biri dem tutabilir.

Temsilcileri

Geçmiştekiler

• Toklumenli Aşık Said (1835-1910) - Toklumen, Kırşehir
• Muharrem Ertaş (1913-1984) - Çiçekdağı, Kırşehir
• Hacı Taşan (1930-1983) - Keskin, Kırıkkale
• Çekiç Ali (1932-1973) - Kaman, Kırşehir
• Ali Rıza Yurtoğlu (?-2005) - Balışeyh, Kırıkkale
• Neşet Ertaş (1938-2012) - Çiçekdağı, Kırşehir
• Bahri Altaş (1952-2018) - Kaman, Kırşehir
• Seyit Çevik (1941-2020)- Keskin, Kırıkkale
• Neşet Abalıoğlu (1972 - 2023)- Kırıkkale
• Erol Coke (1948 - 2000) - Keskin, Kırıkkale
• Vedat Coke (1959 - 2011) - Keskin, Kırıkkale
• Taner Olgun (1976 - 2020) Keskin, Kırıkkale
• Ekrem Çelebi (1952 - 2023) Çiçekdağı, Kırşehir
• Muammer Öztaş (1960 - 2018) Sarıyahşi, Aksaray
• Ersoy Savaş (1963 - 2023) Keskin, Kırıkkale

Günümüzdekiler

• Haşim Aslıhak (1951-) - Sungurlu, Çorum
• Mustafa Tatlıtürk (1962-) - Sarıkaya, Yozgat
• Tufan Altaş (1976-) - Kaman, Kırşehir
• İsmail Altunsaray (1980-) - Kırşehir
• Ali Şahin (2001-) - Keskin, Kırıkkale
• Bekdaş Dolu (2000-) - Keskin, Kırıkkale
• İbrahim Olcay Gökkaya (1997-) - Ankara
• Hulusi Gökmeşe (1984-) - Ankara- Çankırı Kalfat
• Kamil Abalıoğlu (1952-) - Keskin, Kırıkkale
• Özgür Can Çoban (1995-) - Kırşehir
• Eren Özdemir (1998-) - Kırıkkale
• Çetin İçten (1958-) - Keskin, Kırıkkale
• Bahri İlhan (1942-) - Keskin, Kırıkkale
• Muhlis Berberoğlu (1995-) - Şarkışla, Sivas

Konuyla ilgili yayınlar

• Karakaya, Oğuz & Önal, Hamit, "Türk Halk Müziğinde Bir Uzun Hava Türü Olarak Bozlak", Selçuklu Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 709-726.
• Mirzaoğlu, F. Gülay (1998), "Toroslar'dan Çukurova'ya Yankılanan Ses: "Bozlak" Toroslar'dan Çukurova'ya Yankılanan Ses: "Bozlak" 20 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Folkloristik: Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı, (Ed. M. Özarslan, Ö. Çobanoğlu), Ankara. 408-418.
• Şen, Yavuz & Aksu, Cahit (1999), "Uzun Havalarımızdan Bozlak ve Ustaları", Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Sayı 12, Erzurum. 107-109.