Gürcü üzüm cinsleri

Gürcü üzüm çeşitleri veya Gürcü asma çeşitleri (Gürcüce: ქართული ვაზის ჯიშები), sekiz bin yıllık bir geçmişi olan bağcılık ve şarap imal geleneğine dayanmaktadır.[1] Çoğu şaraplık olmak üzere ülkede 527 çeşit asma bulunmaktadır. 1946 ve 1960 yıllarında yayımlanan ampelografik eserlerde bu asmaların kapsamlı tanımlamaları yapılmıştır.[2]

Saperavi Gürcistan'a özgü bir üzüm çeşididir. Az miktarda Gürcistan dışındaki ülkelerde ve Türkiye'nin kuzeydoğusunda, tarihsel Gürcistan'ın birer parçası olan Şavşeti ile Klarceti bölgelerinde de yetiştirilmektedir.

Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te 1960 yılında yayımlanan Gürcistan'ın Ampelografisi adlı kitapta geçen, Guria ve Acara bölgelerinde yetişen Orcohuli (Orcohi köyü adından), Klarculi (Klarceti köyü ve Klarceti bölgesi adından) ve Hopaturi (Hopa adından), “Beyaz Livanura” (Livana adından), “Siyah Livanura” (Livana adından), "Şavşura" (Şavşeti adından) asama cinslerinin adları, bugünkü Artvin vilayetindeki yerleşmelerden gelmektedir.[3] Bunların dışında Gürcüce bir ada sahip olan Şişvela üzümü, Saperavi gibi hem Acara'da hem de Artvin bölgesinde yetiştirilmektedir.[4][5]

Bölgelere göre asma cinsleri

değiştir
Bölge Renk
1 Absuaj Abhazya Siyah
2 Agbij Abhazya Siyah
3 Agutolij Abhazya Siyah
4 Atasarakva Abhazya Siyah
5 Akabil Abhazya Siyah
6 Aklik Abhazya Siyah
7 Akomştal Abhazya Siyah
8 Akubasa Abhazya Siyah
9 Akumştal Abhazya Siyah
10 Akuşar Abhazya Siyah
11 Amgurçal Abhazya Siyah
12 Amlahu Abhazya Siyah
13 Amohpij Abhazya Siyah
14 Apapnij Abhazya Siyah
15 Apujera Abhazya Siyah
16 Akapş Abhazya Siyah
17 Aşuğaş Abhazya Siyah
18 Açkikij Abhazya Siyah
19 Atsimlij Abhazya Siyah
20 Adznij Abhazya Siyah
21 Aklij Abhazya Siyah
22 Açadris Tsiteli Abhazya Siyah
23 Ahaardan Abhazya Siyah
24 Ahuhuj Abhazya Siyah
25 Kaçiçi Abhazya Siyah
26 Petriji Abhazya Siyah
27 Tatliji Abhazya Siyah
28 Şavi Amlahu Abhazya Siyah
29 Tshenisdzudzdu Aphazuri Abhazya Siyah
30 Şvindirhva Abhazya Siyah
31 Lakoaj Abhazya Koyu mavi
32 Hapşira Abhazya Sarımsı yeşil
33 Hupinaj Abhazya Sarımsı yeşil
34 Abistaj Abhazya Beyaz
35 Avasirhva Abhazya Beyaz
36 Avrehi Abhazya Beyaz
37 Aturkuj Abhazya Beyaz
38 Akabailij Abhazya Beyaz
39 Akasaj Abhazya Beyaz
40 Ajkvakva Abhazya Beyaz
41 Ajhvato Abhazya Beyaz
42 Kiamohta Abhazya Beyaz
43 Mahvateli Abhazya Beyaz
44 Hunaliji Abhazya Beyaz
45 Hutuniji Abhazya Beyaz
46 Agaşkur Abhazya Pembe
47 Ajapş Abhazya Pembe
48 Ajemçil Abhazya Pembe
49 Ajia Abhazya Pembe
50 Ajigra Abhazya Pembe
51 Ajhapş Abhazya Pembe
52 Almura Şavi Acara Siyah
53 Batomura Acara Siyah
54 Burdzğala Acara Siyah
55 Butko Acara Mavi
56 Vaios Saperavi Acara Siyah
57 Kirtstsiteli Acara Siyah
58 Siyah Livanura Acara Siyah
59 Magara Acara Siyah
60 Mekrençhi Acara Siyah
61 Mortshula Acara Siyah
62 Saliklevi Acara Siyah
63 Saperavi Acaruli Acara Siyah
64 Satsuri Acara Siyah
65 Tadzigura Acara Siyah
66 Tkis Vazi Acara Siyah
67 Tkis Kurdzeni Acara Siyah
68 Korkaula Acara Siyah
69 Şişvela Acara Siyah
70 ÇitisTavala Acaruli Acara Siyah
71 Tshenisdzudzu Acaruli Acara Siyah
72 Çipakuri Acara Siyah
73 Çodi Acara Siyah
74 Haristvala Acaruli Acara Siyah
75 Cineşi Acara Siyah
76 Ahalaki Acara Koyu kırmızı
77 Povnili Acara Koyu kırmızı
78 Almura Tetri Acara Beyaz
79 Bağis Kurdzeni Acara Beyaz
80 Brola Acara Beyaz
81 Gorgouli Acara Beyaz
82 Tetra Acara Beyaz
83 Turvandi Acara Beyaz
84 Kaikatsişvliseuli Tetri Acara Beyaz
85 Kviristava Acara Beyaz
86 Klarculi Acara Beyaz
87 Beyaz Livanura Acara Beyaz
88 Mtsvane Acaruli Acara Beyaz
89 Mtsvanura Acara Beyaz
90 Orcohuli Acara Beyaz
91 Shalturi Acara Beyaz
92 Şavşura Acara Beyaz
93 Tsvite Acara Beyaz
94 Tsvite Acara Beyaz
95 Çeçibera Acara Beyaz
96 Cavahetura Acara Beyaz
97 Kibura Acara Pembe
98 Kakaça Şavi Guria Kırmızı
99 Kumuşa Guria Kırmızı
100 Maganakuri Guria Kırmızı
101 Kamdikori Guria Kırmızı
102 Mahatura Guria Kırmızı
103 Mtredispeha Guria Kırmızı
104 Mtsvivani Guruli Guria Kırmızı
105 Samçhevari Guria Kırmızı
106 Çepeşi Guria Kırmızı
107 Akido Guria Siyah
108 Aladasturi Guria Siyah
109 Bahvas Kurdzeni Guria Siyah
110 Berdzula Guria Siyah
111 Vorona Guria Siyah
112 Kamuri Şavi Guria Siyah
113 Kotshana Guria Siyah
114 Mtevandidi Guria Siyah
115 Naşeneba Guria Siyah
116 Opoura Guria Siyah
117 Ocaleşi Guriis Guria Siyah
118 Rtshili Guria Siyah
119 Saperavi Guriis Guria Siyah
120 Shilatubani Guria Siyah
121 Şavçhavera Guria Siyah
122 Çhaveri Guria Siyah
123 Tsanapita Guria Siyah
124 Tsivçhavera Guria Siyah
125 Çumuta Guria Siyah
126 Hemhu Guria Siyah
127 Huşia Şavi Guria Siyah
128 Cani Guria Siyah
129 Cani Nakaşidzis Guria Siyah
130 Cani Tsihuri Guria Siyah
131 Tsispererula Guria Gri
132 Badagi Guria Koyu Pembe
133 Atinauri Guria Beyaz
134 Dordğo Guria Beyaz
135 Vatistsvera Guria Beyaz
136 Zenatura Guria Beyaz
137 Tetri Kurdzeni Guria Beyaz
138 Tetri Çhavera Guria Beyaz
139 Tkvlapa Guria Beyaz
140 Kaknatela Guria Beyaz
141 Kamuri Tetri Guria Beyaz
142 Kapistoni Tsitsiliani Guria Beyaz
143 Katuri Guria Beyaz
144 Keşelavas Tetri Guria Beyaz
145 Maisa Guria Beyaz
146 Mauri Tetri Guria Beyaz
147 Sakmiela Guria Beyaz
148 Saknatuna Guria Beyaz
149 Samarhi Guria Beyaz
150 Kakutura Guria Beyaz
151 Çhinkilouri Guria Beyaz
152 Çaçietis Tetra Guria Beyaz
153 Huşia Tetri Guria Beyaz
154 Tsivçhavera Vardisperi Guria Pembe
155 Tsitlani Guria Pembe
156 Kordzala Guria-Acara Kırmızı
157 Gomis Tsiteli İmereti Kırmızı
158 Maçanauri İmereti Kırmızı
159 Rabatis Tsiteli İmereti Kırmızı
160 Adanasuri İmereti Siyah
161 Betsoura İmereti Siyah
162 Bzvanura İmereti Siyah
163 Gabehoura Şavi İmereti Siyah
164 Didtsava İmereti Siyah
165 Dondğlabi Şavi İmereti Siyah
166 Endeladziseuli İmereti Siyah
167 Vertkviçalis Şavi İmereti Siyah
168 Klertmagara İmereti Siyah
169 Krahuna İmereti Siyah
170 Kundza Şavi İmereti Siyah
171 Kupraşviliseli İmereti Siyah
172 Mamukas Vazi İmereti Siyah
173 Mamukas Sapere İmereti Siyah
174 Marguli Sapere İmereti Siyah
175 Mağlari İmereti Siyah
176 Mağranuli İmereti Siyah
177 Maçanori İmereti Siyah
178 Mgaloblişvili İmereti Siyah
179 Melaniaseuli İmereti Siyah
180 Mtredisperi İmereti Siyah
181 Obçuri Şavi İmereti Siyah
182 Otshanuri Sapere İmereti Siyah
183 Rko Şavi İmereti Siyah
184 Samaçria İmereti Siyah
185 Samçaça İmereti Siyah
186 Kvelouri İmereti Siyah
187 Ğoristvala İmereti Siyah
188 Şavbarda İmereti Siyah
189 Şavkurdzena İmereti Siyah
190 Şemodgomis Şavi İmereti Siyah
191 Dzaganidze İmereti Siyah
192 Dzelşavi Adgilobrivi İmereti Siyah
193 Dzveli Obçuri İmereti Siyah
194 Dzveli Samaçro İmereti Siyah
195 Dziganori İmereti Siyah
196 Dzirageuli Şavi İmereti Siyah
197 Çankilouri İmereti Siyah
198 Hiteri Uğia İmereti Siyah
199 Ğrubla İmeruli İmereti Duman rengi
200 Haristavala Kolhuri İmereti Koyu Pembe
201 Bazaleturi İmereti Beyaz
202 Gabehouri Tetri İmereti Beyaz
203 Gomis Tetri İmereti Beyaz
204 Dondğlabi Tetri İmereti Beyaz
205 Vertkviçalis Tetri İmereti Beyaz
206 Tita İmeruli İmereti Beyaz
207 Tklapa İmereti Beyaz
208 Thlapa İmereti Beyaz
209 Kapistoni Gağmouri İmereti Beyaz
210 Kapistoni Tetri İmereti Beyaz
211 Kikoça Tetri İmereti Beyaz
212 Krahuna Tetri İmereti Beyaz
213 Mtsvane İmeruli İmereti Beyaz
214 Mçknara Dondğlabi İmereti Beyaz
215 Natela İmereti Beyaz
216 Ohtauro İmereti Beyaz
217 Rko Tetri İmereti Beyaz
218 Utsnobi Tetri İmereti Beyaz
219 Kartuşla İmereti Beyaz
220 Kvişhuri / Goruli Mtsabe İmereti Beyaz
221 Çiğvinauri İmereti Beyaz
222 Çhinkouri İmereti Beyaz
223 Tsitska İmereti Beyaz
224 Pembe İmereti Pembe
225 Dampala Kaheti Siyah
226 Vazisubnis Tsiteli Kaheti Siyah
227 Tavkveri Didimartsvala Kaheti Siyah
228 Tavkveri Palanteli Kaheti Siyah
229 Ğvinis Tsiteli Kaheti Siyah
230 Şavthils Kaheti Siyah
231 Şavi Kurdzeni Kaheti Siyah
232 Çitistvala Şavi Kaheti Siyah
233 Tskobila Kaheti Siyah
234 Haristavala Şavi Kaheti Siyah
235 Pembe Kaheti Koyu Pembe
236 Beyaz Kaheti Beyaz
237 Mtsvivani Adresli Kaheti Beyaz
238 Mtsvivani Kahuri Kaheti Beyaz
239 Mtsvivani Patalanteuli Kaheti Beyaz
240 Mtsvane Kahuri Kaheti Beyaz
241 Mhargrdzeli Kaheti Beyaz
242 Mhargrdzeli Kviteli Kaheti Beyaz
243 Okroula Kaheti Beyaz
244 Rkatsiteli Kaheti Beyaz
245 Sapena Kaheti Beyaz
246 Saçurçhle Kaheti Beyaz
247 Sirgula Kaheti Beyaz
248 Supris Tetri Kaheti Beyaz
249 Hihvi / Cananura Kaheti Beyaz
250 Vardispera Kaheti Pembe
251 Marceni Vardispera Kaheti Pembe
252 Aphazuri Leçhumi Siyah
253 Belariani Leçhumi Siyah
254 Çubuğo Leçhumi Siyah
255 Sairmula Leçhumi Beyaz
256 Tshvedianis Tetra Leçhumi Beyaz
257 Hihvi Leçmuhis Leçhumi Beyaz
258 Kldis Tsiteli Mesheti Siyah
259 Tshenisdzudzu Şavi Mesheti Siyah
260 Bejana Mesheti Beyaz
261 Tavdakiduli Mesheti Beyaz
262 Tita Meshuri Mesheti Beyaz
263 Saparuli Mesheti Beyaz
264 Tshenisdzudzu Tetri Mesheti Beyaz
265 Haristvala Meshuri Mesheti Beyaz
266 Tavtsetshla Mesheti Pembe
267 Aleksandrouli Raça Siyah
268 Arabeuli Şavi Raça Siyah
269 Bahva Raça Siyah
270 Berbeşi Raça Siyah
271 Kintsmagara Raça Siyah
272 Nakutvnili Raça Siyah
273 Natsara Raça Siyah
274 Dzelşavi Raçuli Raça Siyah
275 Hoteuri Raça Siyah
276 Hrogi Raça Siyah
277 Aleksandrouli Raça Beyaz
278 Arabeuli Tetri Raça Beyaz
279 Beglaris Kurdzeni Raça Beyaz
280 Peruani Raça-Leçhumi Siyah
281 Ğvanura Raça-Leçhumi Siyah
282 Kvira Raça-Leçhumi Siyah
283 Kornistvala Raça-Leçhumi Siyah
284 Dzveli Aleksandrouli Raça-Leçhumi Siyah
285 Urişula Raça-Leçhumi Koyu Kırmızı
286 Gabaşa Raça-Leçhumi Beyaz
287 Tsvtsiteli Raça-Leçhumi Beyaz
288 Utskveti Raça-Leçhumi Beyaz
289 Paçhata Raça-Leçhumi Beyaz
290 Pitra Raça-Leçhumi Beyaz
291 Kakitauri Raça-Leçhumi Beyaz
292 Dzveli Tetra Raça-Leçhumi Beyaz
293 Tsminda Tetri Raça-Leçhumi Beyaz
294 Zakatalis Tsiteli Saingilo Kırmızı
295 Zakatalis Şavi ) Saingilo Koyu Pembe
296 Belaknuri Saingilo Beyaz
297 Devistvali Saingilo Beyaz
298 Didmtevana Saingilo Beyaz
299 Ugvaro Samegrelo Kırmızı
300 Çhorokuni Samegrelo Kırmızı
301 Çitaşi Samegrelo Kırmızı
302 Abşiluri Samegrelo Siyah
303 Godaaturi Samegrelo Siyah
304 Vernahi Samegrelo Siyah
305 Ketiluri Samegrelo Siyah
306 Kertoli Samegrelo Siyah
307 Koloşi Samegrelo Siyah
308 Kutala Samegrelo Siyah
309 Maçkvaturi Samegrelo Siyah
310 Muhişha Samegrelo Siyah
311 Ocaleşi Samegrelo Siyah
312 Paneşi Samegrelo Siyah
313 Pumpula Samegrelo Siyah
314 Usahelo Tziteli Samegrelo Siyah
315 Uçaçuburi Samegrelo Siyah
316 Uçahardani Samegrelo Siyah
317 Çhaberdzula Samegrelo Siyah
318 Çhuşi Samegrelo Siyah
319 Beyaz Samegrelo Beyaz
320 Çergvali Samegrelo Beyaz
321 Çeşi Samegrelo Beyaz
322 Çeçkişi Samegrelo Beyaz
323 Çeçipeşi Samegrelo Beyaz
324 Çehardani Samegrelo Beyaz
325 Çiçkişli Samegrelo Beyaz
326 Çhuçeşi Samegrelo Beyaz
327 Tzalencihis Tetri Samegrelo Beyaz
328 Çvitiluri Samegrelo Beyaz
329 Çuberi Samegrelo Beyaz
330 Diğmura Kartli Kırmızı
331 Kapita Kartli Kırmızı
332 Kartları Çroğa Kartli Kırmızı
333 Tziteli Vazi Kartli Kırmızı
334 Asuretuli Şavi Kartli Siyah
335 Borçalo Kartli Siyah
336 Buza Kartli Siyah
337 Burdzğumi Kartli Siyah
338 Ganaharuli Kartli Siyah
339 Enagetis Tziteli Kartli Siyah
340 Tavkveri Kartlis Kartli Siyah
341 Marneulis Şavi Kartli Siyah
342 Pirğebula Şavi Kartli Siyah
343 Saperavi Atenis Kartli Siyah
344 Saperavi Bejaşvilis Kartli Siyah
345 Saperavi Mecvrishevis Kartli Siyah
346 Partala Şavi Kartli Siyah
347 Kişuri Şavi Kartli Siyah
348 Ktsiis Şavi Kartli Siyah
349 Ğariba Şavi Kartli Siyah
350 Şavkapito Kartli Siyah
351 Çinuri Şavi Kartli Siyah
352 Ğrubela Kartlis Kartli Duman rengi
353 Danaharuli Kartli Koyu Kırmızı
354 Adreuli Kartli Beyaz
355 Andreuli Kartli Beyaz
356 Andriaseuli Kartli Beyaz
357 Andriuli Kartli Beyaz
358 Aragvispiruli Kartli Beyaz
359 Budeşuri Tetri Kartli Beyaz
360 Gorula Kartli Beyaz
361 Gorula Mtsvane Kartli Beyaz
362 Grdzelmtevaniani Kartli Beyaz
363 Dakidula Kartli Beyaz
364 Enagetis Teteri Kartli Beyaz
365 Virakurdzeni Kartli Beyaz
366 Kaspuri Tetri Kartli Beyaz
367 Lavi Kartli Beyaz
368 Marneulis Adreula Kartli Beyaz
369 Melikuda Kartli Beyaz
370 Mkvrivi Kurdzeni Kartli Beyaz
371 Muha Mtsvane Kartli Beyaz
372 Mtsvane Avrehi Kartli Beyaz
373 Pirğebula Tetri Kartli Beyaz
374 Saadreo Tetri Kartli Beyaz
375 Sabatono Kartli Beyaz
376 Sionis Tetri Kartli Beyaz
377 Partala Tetri Kartli Beyaz
378 Kişuri Tetri Kartli Beyaz
379 Kişuri Mshvilmartsvala Kartli Beyaz
380 Kişuri Saadreo Kartli Beyaz
381 Ktsiis Tetri Kartli Beyaz
382 Ğaribi Tetri Kartli Beyaz
383 Şaba Kartli Beyaz
384 Şirakeni Kartli Beyaz
385 Çinuri Kartli Beyaz
386 Çiniru Avrehi Kartli Beyaz
387 Çitistvala Kartlis Kartli Beyaz
388 Tskeni Kartli Beyaz
389 Çroğa Kartlis Kartli Beyaz
390 Çkapa Kartli Beyaz
391 Çkartala Kartli Beyaz
392 Haristavala Kartlis Kartli Beyaz
393 Cvari Kartli Beyaz
394 Kehva Kartli Pembe
395 Pirğebula Vardisperi Karti Pembe
396 Tatanauri Kartli Pembe
397 Kurtas Vardisperi Kartli Pembe

Kaynakça

değiştir