Vikipedi

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihî Alanı'ndaki şehitlikler ve eserler listesi

(Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı şehitlikleri ve eserleri sayfasından yönlendirildi)

Gelibolu Yarımadası'ndaki anıt ve düzenlemelerin bugünkü görünümünü alması 1970 yılında Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı'nın kurulması ve devamında 19.06.2014 yılında Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığının faaliyete geçmesiyle oluşmuştur. Öncesinde,1916 Şevki Paşa haritasının hazırlanması ve Muharebeler sırasında ve hemen sonra yapılmış birkaç mütevazı anıt ve tekil şehitlikler dışında, 1940'lara varıncaya kadar Gelibolu Tarihi alanında önemli bir faaliyet olmadı. 1940'larda Nuri Yamut Anıtı (1943), Çanakkale Şehitler Abidesi proje yarışması (1944) ve başka girişimlerle başlayan ilgi 1970'lere kadar yavaş bir tempoyla sürdü. 1973 yılında Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı ilanı anıtlarla ilgili faaliyetlerde gelişmeler yaşanmasına olanak sağladı.

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı
TürTarihi Alan
KonumEceabat ilçesi, Çanakkale, Türkiye
KoordinatlarKilye Mevkii
Yüzölçümü33.000 hektar
Açılış19.06.2014
İşletmeciÇatab Yönetimi
DurumFaaliyette
Resmî sitecatab.ktb.gov.tr
GYTMP sınırlarını gösteren harita
  İlçe merkezi
  Muharebe bölgeleri
  Milli Park içinde kalan Eçeabat ilçesi yerleşimleri
  Milli Park Dışında kalan Eçeabat ilçesi yerleşimleri
  Çanakkale Şehitleri Abidesi'nın bulunduğu yer
* Kırmızı hat: ilçe sınırları * Yeşil hat: milli park sınırları

1980'lere gelene kadar "TMP" (Türkiye Milli Parklar Genel Müdürlüğü) yönetimi birkaç anıt yarışması düzenledi. Bu kapsamda önemli miktarda anıtı da hayata geçirdi. Ancak, 1980'lerde Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü devreye girdi ve "Sembolik Şehitlikler, Kahramanlık Anıtları" akımı başlatarak, Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı'nın sınırları içinde yirminin üzerinde eser ortaya çıkardı. 2005 yılında ise Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı'nın içerisinde önemli faaliyetler gerçekleştirilerek, Tarihi Milli Park içerisinde yeni şehitlik yapıldı. Şehitlik ve eserlerle ilgili köklü bakım ve renovatif çalışmalar yapıldı. Tarihi Alan içerisindeki yolların bakım ve asfaltlanması gerçekleştirildi.

Çatab logosu

değiştir

Çevre ve Orman Bakanlığı'nın Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı'nın tanıtımında etkinlik sağlamak için düzenlenen 'Logo Yarışması'nda 416 eser arasından birinciliği Ayşen Tuğba Doruk'un eseri kazandı. (Yarışmada ikincilik ödülünü Murat Bektaş, üçüncülüğü ise Barış Atiker kazandı.) Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Prof. Dr. Mustafa Kemal Yalınkılıç, tasarımın teknik özelliklerinin yanı sıra tarihi yarımadanın niteliklerini veren detayları da içermesinin jüri tarafından dikkate alındığını söyledi.

Açıklamada şöyle denildi: "Logoda yer alan renklerin bayrak kırmızısı ve beyaz olması bayrağımıza çağrışım yapmaktadır. Asker figürü, 1. Dünya Savaşı’nda Çannakkale cephesinde Türk askerinin kıyafeti ile verilerek tarihi olaya gönderme yapılmaktadır. Boğazda kararlılıkla duran Türk askeri illüstrasyonu Çanakkale’nin geçilmediğini ve geçilemeyeceğini vurgulamaktadır. Gelibolu Yarımadası aynı zamanda askerin arkasına açılan bir melek kanadı gibi yerleştirilerek şehitlerimizin ruhaniyetine gönderme yapılmaktadır."[1]

Türk şehitlik ve anıtları envanteri

değiştir

Gelibolu Yarımadası Barış Parkı Uluslararası Fikir ve Tasarım Yarışması hazırlıkları bağlamında, TMP içindeki Türk şehitlik ve anıtları teker teker tespit edilmiş ve bir katalog çalışmasındaa ayrıntılı olarak verilmişti.

Toplam ellibeş (55) adet Türk şehitlik ve anıtı hakkında Katalog çalışmalarındaki bilgilerin izleyen bölümde tekrar ayrıntılı sunulmasında yarar görülmektedir. Çünkü, bu şehitlik ve anıt stoğu TMP’ın temel kaynak değeri olup, bu bilgi ve veri tabanının TMP UDGP çalışması bağlamında "TMP Türk Şehitlik ve Anıtlar Envanteri" olarak derlenmesi ve zaman içinde güncelleştirilip, zenginleştirilerek kullanılması gerekmektedir. Bu, TMP yönetimine düşen önemli bir görevdir. (kaynaklar daha sonra eklenecektir)

Tanıtım Merkezleri

değiştir
 
Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı
Kabatepe Tanıtma Merkezi
 
Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı
Şehitler Abidesi
 
Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı
Dur Yolcu Kitabesi
 
57. Alay Şehitliği
 
Çanakkale İlinin ilçeleri
  1. Milli Park idare ve ziyaretçi merkezi - (Kilitbahir bölgesi)
  2. Kilye Koyu ana tanıtım merkezi - (Kilitbahir bölgesi)
  3. Kabatepe tanıtım merkezi - (Conkbayırı bölgesi)
  4. Alçıtepe tanıtım merkezi - (Seddülbahir bölgesi)
  5. Seddülbahir tanıtım merkezi - (Seddülbahir bölgesi)

Dinlenme Noktaları

değiştir
  1. Kabatepe Kamp ve Günübirlik Kullanım Alanı ve Tesisleri
  2. Jandarma İskelesi Ziyaretçi Dinlenme Noktası
  3. Mortokoyu Ziyaretçi Dinlenme Noktası

Anıtlar

değiştir
No 360° İsim bölge Katalog Yapım Tescil Yeri Sembolik anıt
01 - Alçıtepe Garnizon Anıtı Seddülbahir Aa40 bilinmiyor 14.11.1980 Alçıtepe Köyü, sınırı ask. alan sembolik anıt
02 360° 9 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Atatürk Anıtı Conkbayırı Anıtları Aa19 bilgi yok 14.11.1980 Conkbayırı sembolik anıt
03 - Büyük Kemikli Anıtı Conkbayırı Aa36 bilinmiyor 17.06.1991 Büyükkemikli Burnu sembolik anıt
04 360° 7 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Conkbayırı Mehmetçik Anıt Yazıtları Conkbayırı Aa18 bilgi yok 14.11.1980 Conkbayırı sembolik anıt
05 - Dumlupınar Anıtı[2] Gelibolu Katalog dışı 2003 23.02.2003 Gelibolu ilçesi sahili sembolik anıt
06 - İlk Şehitler Anıtı Seddülbahir Aa26 1986 17.06.1991 Seddülbahir Kalesi girişi sembolik anıt
07 - Kabatepe Arıburnu Sahil Anıtı Conkbayırı Aa22 1985 17.06.1991 Arıburnu güneyi sembolik anıt
08 - Kabatepe Tanıtım Merkezi Anıtı Conkbayırı Aa08 bilgi yok bilgi yok Kabatepe tanıtım merkezi sembolik anıt
09 360° 25 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kanlı Sırt Anıtı Conkbayırı Aa10 bilinmiyor 14.11.1980 Kabatepe-Conkbayırı, Kanlısırt sembolik anıt
10 360° 12 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Mareşal Fevzi Çakmak Harp Karargâh Anıtı Seddülbahir Aa44 1941 14.11.1980 Alçıtepe Köyü, 2.7 km doğu sembolik anıt
11 360° 19 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Mehmet Çavuş Anıtı Conkbayırı Aa15 1934 14.11.1980 Cesaret tepe yolu sembolik anıt
12 360° 3 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Mehmetçiğe Saygı Anıtı Conkbayırı Aa09 bilgi yok bilgi yok Kabatepe-Conkbayırı, Kanlısırt sembolik anıt
13 360° 8 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Seyit Onbaşı Anıtı Kilitbahir Aa02 bilgi yok bilgi yok Kilitbahir, Havuzlar yolu sembolik anıt
14 360° 2 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Son Ok Anıtı Seddülbahir Aa41 1948 14.11.1980 Alçıtepe Köyü, 500 m batı sembolik anıt
15 - Su Yatağı Anıtı Conkbayırı Aa17 bilgi yok 14.11.1980 Conkbayırı-Kemalyeri yolu sembolik anıt
16 360° 10 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Tarihe Saygı Anıtı ve Parkı[3][4][5] Eceabat Katalog dışı 2008 17.03.2008 Eceabat iskelesi yanı sembolik park
17 - Türk Askerine Saygı Anıtı Conkbayırı Aa14 1992 bilgi yok 57 Alay Şehitliği karşısı sembolik anıt
18 360° 21 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Zığındere Nuri Yamut Anıtı Seddülbahir Aa43 1943 14.11.1980 Alçıtepe Köyü, 2.6 km batı sembolik anıt

Şehitlikler ve anıtlar

değiştir
No 360° İsim bölge Katalog Yapım Tescil Yeri Gerçek şehitlik
01 - Damakçılık Bayırı Şehitliği ve Anıtı Conkbayırı Aa23 bilinmiyor bilgi yok Damakçılık Bayırı'nın kuzeybatısı bilgi yok
02 - Gözetleme Tepe Şehitliği ve Anıtı Seddülbahir Aa39 1939 bilgi yok Alçıtepe Köyü, 4.5 km kuzeyi gerçek şehitlik
03 - Kireçtepe Şehitliği ve Anıtı (Jandarma Şehitliği) Conkbayırı Aa35 1916 14.11.1980 Kireçtepe Sırtları, Kapanca Tepe gerçek şehitlik
04 - Rumeli Mecidiye Şehitliği ve Anıtı Kilitbahir Aa01 1969 14.11.1980 Kilitbahir Namazgah Tabyası gerçek şehitlik
05 360° 6 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sargıyeri Anıtları ve Şehitliği Seddülbahir Aa42 1943 14.11.1980 Alçıtepe Köyü, 1 km batı sembolik şehitlik
06 360° 10 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yahya Çavuş Şehitliği ve Anıtı Seddülbahir Aa29 1962 14.11.1980 Ertuğrul Koyu sembolik şehitlik
07 - Yusufçuk Tepe Anıtları (Mestan Tepe Şehitlikleri) Conkbayırı Aa34 bilinmiyor 14.11.1980 Yusufçuktepe bilgi yok

Şehitlikler

değiştir
No 360° İsim bölge Katalog Yapım Tescil Adres Gerçek şehitlik
01 360° 3 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 57. Alay Şehitliği Conkbayırı Aa13 1992 bilgi yok Kılıçbayır’ın güney ucu sembolik şehitlik
02 360° 10 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 57. Alay Yarbay Hüseyin Avni Şehitliği Conkbayırı Aa13 1992 bilgi yok Kılıçbayır’ın güney ucu sembolik şehitlik
03 Akbaş Şehitliği GYTMP Sınırı Aa31 bilinmiyor 14.11.1980 Akbaş Limanı koyu bilgi yok
04 Alçıtepe (Kirte) Şehitliği Seddülbahir ?? ?? ?? ?? ??
05 360° 24 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Anafartalar Şehitliği Conkbayırı Aa33 bilgi yok 14.11.1980 B.Anafarta Köyü, 250 m batı gerçek şehitlik
06 - Balkan Harbi Şehitliği Gelibolu ?? ?? ?? ?? ??
07 360° 15 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Çamburnu Şehitliği Eceabat Aa06 1962 14.11.1980 Eceabat, Çamburnu bilgi yok
08 - Çamtekke Şehitliği (Kumköy Şehitliği) Conkbayırı Aa32 bilinmiyor bilinmiyor B.Anafarta Kumköy yolu gerçek şehitlik
09 360° 21 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Çataldere Şehitliği Conkbayırı Aa49 2006 bilgi yok Conkbayırı yolu üzerinde bilgi yok
10 - İsimsiz Topçu Şehitliği Seddülbahir Aa45 bilinmiyor bilgi yok Alçıtepe Köyü-Alçıtepe yolu bilgi yok
11 - İsimsiz Topçu Yüzbaşı Şehitliği Eceabat Aa05 bilinmiyor 14.11.1980 Kilitbahir, 800 m kuzeyi bilgi yok
12 - İsimsiz Yüzbaşı Şehitliği Eceabat Aa07 bilinmiyor 14.11.1980 Eceabat, Çamburnu TMP Merk. bilgi yok
13 - İstihkam Yüzbaşı Tahir Bey Şehitliği Eceabat - - - - -
14 - Gelibolu Şehitliği Gelibolu - - - - -
15 360° 25 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. GYT Milli Parkı Sembolik Şehitliği Conkbayırı - - - - -
16 360° 18 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Havuzlar Şehitliği Kilitbahir - - - - -
17 - Karayörük Deresi Şehitliği Conkbayırı - - - - -
18 360° 8 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kaymakam (Yarbay) Hasan Bey Şehitliği Seddülbahir - - - - -
19 360° 12 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kesikdere Şehitliği Conkbayırı - - - - -
20 - Kocadere Hastane Şehitliği Conkbayırı - - - - -
21 - Ortaköy Şehitliği Gelibolu - - - - -
22 - Sancaktar Kerami Şehitliği Gelibolu - - - - -
23 - Seddülbahir Cephane Şehitliği Seddülbahir - - - - -
24 - Soğanlıdere Hava Şehitliği Kilitbahir - - - - -
25 360° 2 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Soğanlıdere Hastane Şehitliği Kilitbahir - - - - -
26 360° 18 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Şahindere Şehitliği Kilitbahir - - - - -
27 360° 9 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Üsteğmen Nazif Çakmak Şehitliği Conkbayırı anıtları - - - - -
28 - Yalova Şehitliği GYTMP Sınırı - - - - -
29 360° 23 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yüzbaşı Mehmet Şehitliği Conkbayırı - - - - -

Diğer eserler ve alanlar

değiştir
No 360° İsim bölge Katalog Yapım Tescil Adres Gerçek şehitlik
01 360° 23 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Arıburnu Yarları Conkbayırı - - - - -
02 360° 25 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Anzak Koyu Conkbayırı - - - - -
03 - Anzak Koyu Yazıtı (Arıburnu Sahil Kitabesi) Conkbayırı - - - - -
04 - Anzak Tören Alanı Conkbayırı - - - - -
05 360° 9 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Atatürk’ün Saatinin Parçalandığı Yer Conkbayırı anıtları - - - - -
06 360° 19 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Atatürk’ün Gözetleme Yeri Conkbayırı - - - - -
07 - Büyük Kemikli ve Küçük Kemikli Burnu Conkbayırı - - - - -
08 360° 12 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Conk Bayırı Siperleri Conkbayırı anıtları - - - - -
09 - Dur Yolcu Kitabesi Eceabat - - - - -
10 - Ertuğrul Koyu Seddülbahir - - - - -
11 360° 29 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kemal Yeri Yazıtı Conkbayırı - - - - -
12 - Lağım Tüneli Conkbayırı - - - - -
13 - Mesudiye Topu Conkbayırı - - - - -
14 360° 7 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Seyirtepe Manzara Seddülbahir - - - - -
15 - Sfenk Conkbayırı - - - - -
16 360° 25 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Şehitler Abidesi Seddülbahir - - - - -
17 - Talat Göktepe Anıtı Conkbayırı - - - - -

Mezarlar ve mezarlıklar

değiştir
No 360° İsim bölge Katalog Yapım Tescil Adres Gerçek şehitlik
01 - Alman Hemşire Madam Erika Mezarı GYTMP Sınırı - - - - -
02 - Asteğmen Halit Efendi Mezarı Conkbayırı - - - - -
03 - Binbaşı Ali Zeynel Abidin Mezarı Conkbayırı - - - - -
04 - Conkbayırı Şehitlik Mezarı Conkbayırı - - - - -
05 - Er Halil İbrahim Mezarı Seddülbahir - - - - -
06 360° 25 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Meçhul Asker Mezarı Seddülbahir - - - - -
07 360° 18 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Mustafa Efendi Mezarlığı (Şahindere Şehitliği) Kilitbahir - - - - -
08 - Müftü Efendi Mezarı Conkbayırı - - - - -
09 - Üsteğmen Ali Rıza Efendi Mezarı Conkbayırı - - - - -
10 - Üsteğmen Hasan Tahsin Efendi Mezarı Conkbayırı - - - - -
11 - Yarbay Halit Bey Mezarı Büyük Anafarta - - - - -
12 - Yarbay Ziya Bey Mezarı Büyük Anafarta - - - - -

Yabancı mezarlık ve anıtlar

değiştir
Ana madde: Anzak Mezarlıkları
Ayrıca bakınız: İngiliz Milletler Topluluğu Harp Mezarlıkları Komisyonu

Gelibolu Yarımadası üzerinde toplam 36 adet yabancı anıt ve mezarlık bulunmaktadır. Bunlardan 34 adedi Anzak'lara ait olurken, bir adedi Fransa'ya ve bir adedi de İngilizlere ait. Son olarak Yeni Zelanda'ya ait bir adet Ulusal Şehtilik Anıtı mevcut. Bu anıt ve mezarlıklar, Lozan Antlaşması'nın 124-136 nolu maddeler arasındaki anlaşma hükümleri ile koruma altına alınmış[6] ve bakım-onarımını merkezi Londra’da bulunan İngiliz Milletler Topluluğu Harp Mezarlıkları Komisyonu'na[7] bağlı Çanakkale’deki İngiliz Milletler Topluluğu Harp Mezarlıkları Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. Yabancı anıt ve mezarlıkların bulunduğu topraklar hiçbir şekilde yabancılara ait değildir, sadece onlara tahsisli topraklardır. Anlaşma hükümleri gereği anıt ve mezarlıkların olduğu yerlerde bayrak ve asker bulunduramazlar. Yabancı anıt ve mezarlıklar Çanakkale Savaşı sonucu düşmanın ulaşabildiği en son hat üzerine inşa edilmişlerdir.

Avustralya Hükûmetine bağlı olan "Departement of Veterans' Affairs",[8] yani 'Şehitlikler Departmanı İlişkileri'nin resmi internet sitesinde burada yayımlanan bilgiye göre alttaki liste şekillendirilmiştir. Anzaklar kendi mezarlıklarının bulunduğu yerleri 2 isimledirmeyle adlandırıyorlar; North Graves, yani 'Kuzey mezarlıklar' ve South Graves, yani 'Güney mezarlıklar'.[9] Gelibolu Yarımadası'nda bulunan bütün bu yabancı mezarlıklar "Anzak Mezarlıkları" olarak isimlendiriliyor Avustralya Şehitlikler Departmanı tarafından.

Kuzey cephesi mezarlık ve eserleri

değiştir
No 360° İsim bölge Katalog Yapım Tescil Adres Ölü sayısı
01 - 4th Battalion Parade Ground Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
02 - 7th Field Ambulance Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
03 - Arı Burnu Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
04 360° 23 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Avustralya Anzak Siperleri Conkbayırı - - - - -
05 - Azmak Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
06 - Baby 700 Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
07 - Beach Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
08 - Canterbury Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
09 - Chanak Consular Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
10 360° 10 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Chunuk Bair Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
11 360° 10 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Courtney and Steele's Post Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
12 360° 8 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Embarkation Pier N.2 Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
13 - Green Hill Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
14 - Hill 10 Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
15 - Hill 60 Mezarlığı ve Anıtı Conkbayırı - - - - -
16 - Johnston's Jolly Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
17 - Lalababa Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
18 360° 4 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Lone Pine (Tek Çam) Anıt ve Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
19 - N.Z No 2 Outpost Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
20 - No 2 Outpost Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
21 - Plugge's Plateau Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
22 360° 24 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Quinn's Post Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
23 - Shell Green Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
24 - Shrapnel Valley Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
25 - The Farm Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
26 360° 24 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Nek Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
27 - Twelve Tree Copse Mezarlığı ve Anıtı Conkbayırı - - - - -
28 360° 24 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Walkers Ridge Mezarlığı Conkbayırı - - - - -
29 360° 9 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yeni Zelanda Ulusal Şehtilik Anıtı Conkbayırı anıtları - - - - -

Güney cephesi mezarlık ve eserleri

değiştir
No 360° İsim bölge Katalog Yapım Tescil Adres Ölü sayısı
01 360° 25 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Fransız Anıtı ve Mezarlığı Seddülbahir - - - - -
02 360° 24 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Cape Helles Anıtı Seddülbahir - - - - -
03 - Lancashire Landing Mezarlığı Seddülbahir - - - - -
04 - Pink Farm Mezarlığı Seddülbahir - - - - -
05 - Redoubt Mezarlığı Seddülbahir - - - - -
06 - Skew Bridge Mezarlığı Seddülbahir - - - - -
07 - Twelve Trees Copse Mezarlığı Seddülbahir - - - - -
08 - V Beach Mezarlığı Seddülbahir - - - - -
09 - Wylie Grove Mezarlığı Seddülbahir - - - - -

Anadolu yakası şehitlikleri

değiştir
No İsim bölge Katalog Yapım Tescil Adres Gerçek şehitlik
01 18 Mart Tabelası Çanakkale ilçesi - - - - -
02 Anadolu Hamidiye Şehitliği ve Anıtı Çanakkale ilçesi - - - - -
03 Biga Şehitliği ve Anıtı Biga - - - - -
04 Çardak Arıburnu Şehitliği Lapseki - - - - -
05 Hasan Mevsuf Şehitliği ve Anıtı Çanakkale ilçesi - - - - -
06 Hastane Bayırı Şehitliği ve Anıtı Çanakkale ilçesi - - - - -
07 İntepe Hava Şehitliği Çanakkale ilçesi - - - - -
08 Köse Burnu Tabya Şehitliği ve Anıtı Çanakkale ilçesi - - - - -
09 Kumkale Şehitliği Çanakkale ilçesi - - - - -
10 Lapseki Şehitliği Lapseki - - - - -

Tabyalar

değiştir
Ana madde: Türkiye'deki tabyalar

Tarihi ve turistik açıdan önemli bir yere sahip olan Çanakkale'de il genelinde 19 tabyanın bulunduğu bildirildi. Çanakkale'de 3 yıl önce vefat eden araştırmacı-yazar Ramazan Eren tarafından derlenen Çanakkale ve yöresindeki Türk devri eserlerinin anlatıldığı kitapta, il genelinde 19 tabyanın bulunduğu ifade ediliyor. Tabyaların büyük kısmı çetin muharebelere sahne olan Çanakkale il merkeziyle Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı'nda bulunuyor. Bu Tabyalarının büyük kısmının halen ayakta olduğu belirtiliyor.

Bu tabyalardan en eskilerinden birinin de 1839 ile 1861 yılları arasında Sultan Abdülmecid tarafından yaptırılan Anadolu Mecidiye tabyası olduğunun belirtildiği kitapta, tabyanın 1882 yılında Sultan II. Abdülhamid tarafından onarılarak yeni surlar ilave edildiği anlatılıyor. Bunun dışında en eski tabyalardan birisinin de 1853-1856 yılları arasında Osmanlı ile Rusya arasındaki Kırım Savaşı sırasında boğaz trafiğinin güvenliğini sağlamak için yaptırılan Bolayır tabyalarının olduğunun ifade edildiği kitapta, Çanakkale’nin adeta bir tabya zengini il olduğu dile getiriliyor. Bu arada, Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı’nda uzun devreli gelişim planı çerçevesinde yeniden restore edilen tabyaların pırıl pırıl hali takdir topluyor.

Avrupa Yakası

değiştir
  1. Domuzdere Tabyası - (Alçıtepe bölgesi)
  2. Değirmenburnu Tabyası - (Kilitbahir bölgesi)
  3. Ertuğrul Tabyası - (Seddülbahir bölgesi)
  4. Kayalık Tepe Tabyası - (Conkbayırı bölgesi)
  5. Namazgâh Tabyası - (Kilitbahir bölgesi)
  6. Rumeli Hamidiye Tabyası - (Kilitbahir bölgesi)
  7. Rumeli Mecidiye Tabyası ve Şehitliği - (Kilitbahir bölgesi)
  8. Yıldız Tabyası - (Kilitbahir bölgesi)

Anadolu Yakası

değiştir
  1. Anadolu Hamidiye Tabyası
  2. Anadolu Mecidiye Tabyası
  3. Çataltepe Tabyası
  4. Çimenlik Tabyası
  5. Dardanos Tabyası
  6. İntepe Tabyası
  7. Karanlık Liman Tabyası
  8. Mesudiye Tabyası
  9. Orhaniye Tabyası
  10. Topçular Tabyası
  11. Turgut Reis Tabyası

Kaleler

değiştir
Ana madde: Türkiye'deki kaleler
Ayrıca bakınız: Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığı
  1. Akbaş Kalesi - (Kilitbahir bölgesi)
  2. Bigalı Kalesi - (Kilitbahir bölgesi)
  3. Çamburnu Kalesi - (Kilitbahir bölgesi)
  4. Çimenlik Kalesi - (Çanakkale merkez, anadolu yakası)
  5. Çimpe Kalesi - (Gelibolu bölgesi)
  6. Harapkale - (Seddülbahir bölgesi)
  7. Kilitbahir Kalesi ve Sarıkule - (Kilitbahir bölgesi)
  8. Kilye Kalesi - (Kilitbahir bölgesi)
  9. Seddülbahir Kalesi - (Seddülbahir bölgesi)

Müzeler

değiştir
Ana maddeler: Türkiye'deki müzeler ve Türkiye'deki müzeler listesi
  1. 10 Ağustos 1915 Anafartalar Savaş Koleksiyonu - (Özel)
  2. Anafartalar Harp Hatıraları Müzesi - (Özel)
  3. Büyük Anafarta Köyü Barış Müzesi - (Özel)
  4. 1915 Seddülbahir Savaş Malzemeleri Galerisi - (Özel)
  5. Alçıtepe Çanakkale Savaşları Galeriyesi - (Özel)
  6. Bigalı Köyü Atatürk Evi Müzesi - (Kültür ve Turizm Bakanlığı)
  7. Çamburnu Ziyaretçi Merkezi Milli Parklar Müzesi - (Orman Bakanlığı)
  8. Çanakkale Askeri Deniz Müzesi ve Parkı - (Resmi)
  9. Çanakkale Şehitleri Anıtı Harp Müzesi - (Kültür ve Turizm Bakanlığı)
  10. Gelibolu Savaş Müzesi - (Resmi)
  11. Gelibolu Panorama Müzesi - (Resmi)
  12. Kabatepe Tanıtım Merkezi Müzesi - (Orman Bakanlığı)
  13. Kilitbahir Namazgah Tabyaları Müzesi - (Kültür ve Turizm Bakanlığı)
  14. Kilitbahir Kalesi Sarıkule Müzesi - (Kültür ve Turizm Bakanlığı)
  15. Kilitbahir Kültür Evi - (Kilitbahir Muhtarlığı)
  16. Kilye Koyu Ana Tanıtım Merkezi Müzesi - (Osman Bakanlığı)
  17. Salim Mutlu Savaş Hatıraları Müzesi - (Özel)
  18. Şehitlik Abidesi Savaş Eserleri Müzesi - (Resmi)

Ayrıca bakınız

değiştir

Virtüel tur

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  2. ^ "DESSOYAD Dumlupınar Anıtı kısa bilgiler". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2011. 
  3. ^ "Eceabat Tarihe Saygı Anıtı 1". 30 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2011. 
  4. ^ "Eceabat Tarihe Saygı Anıtı 2". 26 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2011. 
  5. ^ "Wikimapia Eceabat Tarihe Saygı Anıtı". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2011. 
  6. ^ Türk Tarih Kurumu’nun 124-136 nolu maddeleri içeren pdf dokümanı 19 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 6 mart 2011 tarihinde erişilmiştir)
  7. ^ "CWGC Komisyonu'nun görevleri". 21 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2011. 
  8. ^ "Avustralya Şehitlikler Departmanı İlişkileri". 25 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2011. 
  9. ^ "Kuzey ve Güney mezarlıklar listesi". 6 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2011. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çanakkale_Savaşları_Gelibolu_Tarihî_Alanı%27ndaki_şehitlikler_ve_eserler_listesi&oldid=34021689" sayfasından alınmıştır