Gojong
Gojong (Korece: 고종, 高宗) veya İmparator Gwangmu (광무제, 光武帝 Gwangmuje; 8 Eylül 1852-21 Ocak 1919),[1] Joseon Krallığı'nın 26. kralı[1] ve Kore'nin ilk imparatorudur. Saltanatı 13 Aralık 1863'ten 21 Ocak 1907 tarihine kadar sürmüştür.
| Gojong | |
|---|---|
| Kore İmparatoru | |
 | |
| Kore İmparatoru | |
| Hüküm süresi | 1897-1907 |
| Sonra gelen | Sunjong |
| Joseon Kralı | |
| Hüküm süresi | 1863-1897 |
| Önce gelen | Cheoljong |
| Doğum | 8 Eylül 1852 Unhyeon Sarayı, Hanseong, Joseon Krallığı |
| Ölüm | 21 Ocak 1919 Deoksu Sarayı, Keijo, Japon İmparatorluğu |
| Eş(ler)i | İmparatoriçe Myeongseong |
| Hanedan | Joseon |
| Babası | Prens Heungseon |
| Annesi | Prenses Sunmok |
Hayatı
değiştirGojong, 1863 yılında Kral Cheoljong'un ölümünün ardından tahta çıktığında henüz 11 yaşındaydı. Bu nedenle 1873 yılında yetişkin olana kadar devlet işleri babası Heungseon Daewongun tarafından yerine getirildi.[1] Heungseon Daewongun, Kore'yi güçlendirme ve dışarıya kapalı bir siyaset izlemekteydi. 1866'da Fransız ve 1871'de ABD seferi ile Japon gambotu Un'yō olayı, Kral Gojong da dahil olmak üzere çoğu Joseon yetkililerini zor durumda bıraktı. 1876 yılında Meiji Restorasyonu ile güçlenen Japonya Joseon'u üç limanını Japonya ile ticarete açılmasını ve Japon vatandaşlarına Kore üzerinde dokunulmazlık hakkı veren Ganghwa Antlaşması'nı imzalamaya zorladı.[2] 1882 yılında bazı ordu birlikleri düşük maaşlar ve itibar kaybı nedeniyle Imo Ayaklanması'nı çıkardıysa da ayaklanma General Yuan Shikai önderliğindeki Qing Hanedanı birlikleri tarafından bastırıldı ve Heungseon Daewongun Çin'e sürgüne gönderildi. 1884 yılında da Gojong'a karşı başarısız bir darbe girişimi düzenlendi.
1894 yılında çıkan Donghak Köylü Ayaklanması üzerine Gojong ayaklanmayı bastırmak için Çin'den yardım istedi. Bunun üzerine Qing Hanedanı 2,700 askerini Kore'ye gönderdi. Ancak Japonya, Qing Hükûmeti'nin Japonya'ya Tientsin Sözleşmesi'ne uygun bir şekilde haber vermediğinden dolayı Çin'e savaş ilan etti.[3] Savaşın Japonya tarafından kazanılmasının ardından yapılan Şimonoseki Antlaşması ile Çin, Kore üzerindeki tüm haklarından vazgeçti ve Japonya'nın Kore üzerindeki etkisi arttı. Ekim 1895 tarihinde Japonya'nın Kore temsilcisi olan Miura Gorō'nun planı ile adamları Gyeongbok Sarayı'nı basarak Kraliçe Min'i öldürüp cesedini ormanda yaktılar.[4] Bu suikast Kore'de Japon karşıtlığını arttırdı ve ülke çapında protesto gösterileri düzenlendi[5] Kral Gojong ve Prens Sunjong 1896'da Rus temsilciliğine sığındı. Ekim 1897'de Kral Gojong, Gyeongungung'a geri dönerek Kore İmparatorluğu'nun kuruluşunu ilan etti.
1904-1905 Rus-Japon Savaşı'nın Japonya tarafından kazanılmasının ardından Kore Eulsa Antlaşması ile tamamen Japonya'nın himayesine girdi. Antlaşma gereği Japonya Kore'de kalıcı olarak asker bulundurabilme ve Kore hükûmetine temsilci atama hakkına sahip oldu. Gojong, Kore üzerindeki egemenliğini yeniden sağlamak için 1907 Lahey Barış Sözleşmesi'ne temsilci göndermesi üzerine Japonya'nın baskısıyla oğlu Sunjong'un lehine tahttan çekilmeye zorlandı. Tahttan çekildikten sonra Japonlar tarafından Deoksu Sarayı'na hapsedildi. 22 Ağustos 1910 tarihinde de Kore Japon-Kore İlhak Antlaşması gereği resmen Japon İmparatorluğu'na ilhak edildi. Gojong 21 Ocak 1919 tarihinde 67 yaşında öldü. Kendisinin Japonlar tarafından zehirlenerek öldürüldüğü söylentilerinin yayılması Japonya'ya karşı 1 Mart Hareketi'nin ortaya çıkmasına neden oldu.[1]
Kaynakça
değiştir- ^ a b c d Kojong 7 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) Encyclopædia Britannica Online Academic Edition. 2 Mart 2017 tarihinde erişilmiştir.
- ^ Nahm, Andrew C. (1993). Introduction to Korean History and Culture, page 146-7. Seoul: Hollym Corporation. ISBN 0-930878-08-6
- ^ McClain, James L. (2002). Japan, a Modern History. New York: W.W. Norton & Company. ss. 1-724. ISBN 9780-3930-4156-9.
- ^ Byong-Kuk Kim, "Assassination of Empress Myongsong," Korea Times, 28 Aralık 2001
- ^ "아관파천" (Korece). Naver/Doosan Encyclopedia.
Dış bağlantılar
değiştir
- "Essays Trace US, Japan Roles in Joseon's Downfall" Korea Times, June 13, 200816 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Cheoljong |
Joseon Kralı 1863-1897 |
Sonra gelen: ' |
| Önce gelen: ' |
Kore İmparatoru 1897-1907 |
Sonra gelen: Sunjong |