Hâşimoğulları (Hicaz)

Hâşimoğulları
الهاشميون

Hâşimîler
Hâşimoğulları; الهاشميون; Hâşimîler
	Hâşimî Arması
Ülke	Hicaz (1916-1925, günümüzde Suudi Arabistan); Suriye (1920); Irak (1921-1958); Ürdün Batı Şeriası (1948-1967); Ürdün (1921-günümüz);
Ana hanedan	Davu Avn, Benî Katade'nin, Benî Hasan'ın, Benî Haşim'in, Kureyş'in bir kolu (iddia)
Kuruluş	1916 - Hicaz; 1920 - Suriye; 1921 - Irak ve Ürdün;
Kurucu	Hüseyin bin Ali
Mal varlığı	Bkz. Kudüs kutsal mekanlarının Hâşimî vesayeti
Hanedan başkanı	Ürdün: II. Abdullah;
Devriliş	1920 - Suriye (Fransa-Suriye Savaşı); 1925 - Hicaz (Suudilerin fethi); 1958 - Irak (14 Temmuz Devrimi);
Son hükümdar	Ali - Hicaz; I. Faysal - Suriye; II. Faysal - Irak;
Unvan(lar)	Ürdün Kralı; Mavera-i Ürdün Emiri; Irak Kralı; Suriye Kralı; Halife; Hicaz Kralı; Arap Topraklarının Kralı; Arabistan Kralı; Mekke Emiri ve Şerifi;

Hâşimoğulları veya Hâşimîler (Arapça: هاشمي), Hüseyin bin Ali tarafından kurulan Arap ailesi. İslam peygamberi Muhammed'in mensup olduğu Benî Haşim ailesine bağlı bir Kureyş boyu olduğunu iddia etmektedirler.^[1] Ayrıca kan bağı ve kabile birlikteliği yoluyla Kızıl Deniz boyunca kurulan hanedanların sahibi olan boy. Sülale ismini İslam peygamberi Muhammed'in büyük-büyükbabası Haşim bin Abdimenaf'dan alır. I. Dünya Savaşı esnasında İngiliz desteğiyle Osmanlı Devleti'ne isyan etmiş, Arap Yarımadası'nın kontrolünü eline geçirmiş, fakat birkaç yıl sonra Suudi Hanedanlığı'na yine bir isyanla kaybetmişlerdir.

Tarihi

Mekke Emirliği

Haşimoğulları soyundan gelen Ürdün kraliyet arması

İslam peygamberi Muhammed'in soyu büyük-büyükbabası Haşim bin Abdimenafa kadar dayanır.^[2] İslam peygamberi Muhammed'in ölümünün ardından halifeliği ele geçirmek için Emevilerle süregelen bir mücadeleye girişmişlerdir. Emeviler, Haşimoğullarıyla aynı kabileden de olsa farklı bir boya bağlıydı. Emevilerin çöküşünün ardından, kökenleri Muhammed'in amcası Abbas bin Abdülmuttalib'e dayanan Abbasiler kendilerini Haşimilerin temsilcileri olarak tanıttılar. İslam peygamberi Muhammed'in babası o doğmadan önce ölmüş, onu aynı zamanda amcası da olan Haşimilerin şefi Ebu Talib bin Abdülmuttalib büyütmüştür.^[3]

10. yüzyıldan beri süregelen geleneksel antlaşmalara göre Mekke şerifi ve emirinin Haşimi soyundan gelmesi gerekmektedir. I. Dünya Savaşından önce Osmanlı kontrolünde olan Hicaz'ı Hüseyin bin Ali yönetmekteydi. 1908 yılında da Mekke Emiri olarak tayin edilmişti.

I. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında

Mekke Emiri Hüseyin bin Ali 1908 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Arap Ayaklanmasını başlattı.^[4] 1917 ve 1924 yılları arasında bağımsızlığını kazanan Hicaz bölgesini yönetti ve Birleşik Krallığın Dışişlerinden gelen destekle birlikte kendini kral ilan etti. Onun destekçileri kimi zaman Şerifyanlar olarak anıldı. Rakibi Abdülaziz El Suud 1925 yılında Hicaz'ı kendi topraklarına dahil etti. Öz oğlu Faysal bin Abdül Aziz'i de vali olarak atadı. Bölge daha sonra bugünkü Suudi Arabistan topraklarına katıldı.

Hüseyin bin Ali 5 oğla sahipti:

Hicaz tahtına Suudların eline geçene kadar oturmayı başaran Ali bin Hüseyin.
Ürdün Kralı olan I. Abdullah.
Önce Suriye ardından da Irak Kralı olan Faysal bin Hüseyin.
Ürdüne II. Faysal'ın yanına giden Prens Zeyid.
Genç yaşta ölen Hasan.

Günümüzde Haşimoğulları

Pek çok Müslüman ülkesini yöneten Haşimiler bugün Orta doğunun pek çok ülkesinde yaşamaktadır. Çoğunluğunun unvanı Seyyiddir. Beni Haşim'in soyundan gelenler peygamber kanı taşımakta ve dünyanın pek çok ülkesinde yaşamaktadır. Ancak bu kişiler belli bir kayıt altına alınmadığından dolayı günümüzde asıl hane olan Benî Haşim'e mensup olduğunu belirtenler seyyid olduklarını ancak iddia etmektedir. Fas kraliyet ailesi soyunu Ali bin Ebu Talib'e dayandırmakta ancak Hanedan isminde Haşimoğulları ibaresini kullanmamaktadır.

Aile mensupları

Kaynakça

^ Vachon, Boudreau & Cogné 1998, s. 236.
^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2011.
^ Time-Life Books, What Life Was Like: In the Land of the Prophet, p. 17
^ T. E. Lawrence (1926), Seven Pillars of Wisdom, reprinted 2000 Penguin classics, p. 53