Kömürcü / Kaletepe Höyüğü
Kömürcü / Kaletepe Höyüğü, Niğde İli, Çiftlik İlçesi'ne bağlı Kömürcü Köyü yakınlarındaki Kaletepe olarak bilinen kayalık tepede yer alan bir höyüktür. Göllü Dağı'nın doğu yamacındaki höyük 150 x 150 metre boyutlarındadır. İki yanından birer dere akmaktadır.[2]
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Kömürcü / Kaletepe Höyüğü |
| il: | Niğde |
| İlçe: | Çiftlik |
| Köy: | Kömürcü |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | Tescilli[1] |
| Tescil No ve derece: | 1462 / 1 |
| Tescil tarihi: | 30.03.2001 |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Kazılar
değiştirHöyük, 1993-95 yılları arasında sürdürülen Aksaray, Niğde ve Nevşehir illerinde İleri Obsidiyen Yüzey Araştırması sırasında saptanmıştır. Ertesi yıl höyükte sistemli bir yüzey toplaması yapılmıştır. Daha sonra 1997 yılında başlanılan kazı çalışmaları 2002 yılına kadar Prof. Dr. Nur Balkan-Atlı ve Dr. Didier Binder başkanlığında sürdürülmüştür.[3] Kazılar üç bölgede yapılmıştır. P kazı alanı iki derenin arasında, M kazı alanı doğuya düşen derenin yukarı kesiminde, Paleolotik kazı alanı ise obsidiyen işliği olarak tanımlanan üçüncü dere alanında belirlenmiştir.[2] Kömürcü – Kaletepe Höyüğü'nde gerçekleştirilen bu kazı çalışması Anadolu'da yapılan ilk obsidiyen işliği kazısıdır.[4]
Söz konusu kazılar arkeoloji literatüründe Kömürcü/Kaletepe Obsidiyen Atölyesi Kazısı olarak geçmektedir ve Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ hakkında önemli bilgiler sağlamıştır.[5] Kazılarda ulaşılan sonuçlar Kömürcü / Kaletepe'nin Türkiye'deki şu ana kadar bilinen en eski Paleolitik süreci temsil ettiği yönündedir.[6]
Tabakalanma
değiştirP alanında yapılan kazılar burada Paleolitik Çağ ve Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ yerleşimlerinin olduğunu ortaya koymuştur.[2] 2006 yılı kazılarında 8 metre derinlikte 19 tabaka açığa çıkmıştır. Bu tabakalardan onbeşi Alt Paleolitik'in esas olarak Acheul tipi,[not 1] dördü ise Orta Paleolitik'in esas olarak Moistier tipi tabakalardır.[6]
Buluntular
değiştirYüzey toplamalarında Neolitik Çağ'dan iki vurma düzlemli (naviform) çekirdekler, prizmatik baskı çekirdekler, iki yüzlü baskı tekniği ile yongalanmış oval uçlar ile Paleolitik Çağ'dan el baltaları, levallois yonga ve çekirdekler ele geçmiştir.[7] Naviform çekirdekler Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem için belirleyici bir tiptir.[3] Kömürcü / Kaletepe'de bulunan naviform çekirdekler ileri derecede bir ustalaşmanın ve standartlaşmanın örnekleridir ve benzerlerine Suriye – Filistin bölgesinde çakmak taşından ve az sayıdaki örneklerde rastlanmaktadır.[8]
Değerlendirme
değiştirMevsimsel koşullar nedeniyle yaz aylarında çalışılan bir işlik olduğu anlaşılmaktadır. Birçok dönem boyunca kullanılan bu işlikte uzman işçilerin çalıştığı, gelişkin ve standartlaşmış bir teknolojinin kullanıldığı belirtilmektedir. Bununla birlikte bu işliklerde üretilen ürünler Orta Anadolu'nun çağdaş yerleşimlerinde görülmemektedir.[5] Anadolu için görece daha sıradan bir hammadde olan obsidiyen, Levant için zor ulaşılan bir malzemedir. Bununla birlikte birçok yerleşmede az sayıda da olsa obsidiyen aletler ele geçmiştir. Bu durum söz konusu aletlerin Anadolu'dan, işlenmiş olarak getirilmiş olduğunu düşündürmektedir. Nitekim bu aletlerin kimyasal incelemesi kaynağının Kapadokya olduğunu göstermektedir. Kömürcü / Kaletepe işliğinden gelen aletlerin bulgulandığı Kuzey Suriye'de Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ yerleşmelerinden bazıları, Dja (GÖ 9200), Mureybet (GÖ 8600), Halula (GÖ 8600, 8300), Shillourokambos (GÖ 8800, 8600) olarak görülmektedir.[9]
Kömürcü Kaletepe Höyük 3. Tabakadan alınan örneklerin tarihlemesi MÖ 8600 – 8300 tarihlerini vermektedir. Bu tarihler, Orta Anadolu'nun en eski Neolitik Çağ tarihleridir.[2]
Dış bağlantılar
değiştirNotlar
değiştir- ^ Acheul, Alt Paleolitik Dönem'de Homo Erectus tarafından üretilen yontma taş teknolojisini tanımlar. En geniş alanda bulunan aletler olup aynı zamanda bir milyon yıldan daha uzun süre üretilmişlerdir. En eski Acheul alet Afrika'da bulunmuş olup 1,6 milyon yıl öncesine aittir. Arkeo tr 10 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
değiştir- ^ "TAY – Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2012.
- ^ a b c d "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2012.
- ^ a b Semra Yıldırım-Balcı, Orta Anadolu Obsidiyen Teknolojisi: Aşıklı Höyük Modeli, Tekno-Kültürel Kökeni ve Evrimi İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı Prehistorya Bilim Dalı Doktora Tezi Sh.: 65
- ^ Semra Yıldırım-Balcı, Sh.: 33
- ^ a b Fazlı Açıkgöz, Arkeolojik Buluntular Işığında Niğde Tarihi 26 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Niğde Kültür ve Turizm Müdürlüğü
- ^ a b "Current Archaeology In Turkey". 1 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2012.
- ^ Semra Yıldırım-Balcı, Sh.: 64
- ^ 21. Kazı Sonuçları Toplantısı (1999) Cilt 1, Sh.: 42
- ^ 21. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 46