Kulbastı
Kulbastı – Türk, Altay ve Kafkas mitolojilerinde kötü bir varlık ve onun neden olduğu ızdırap verici, korkunç görüntü, halüsinasyon.
Özellikleri
değiştirGulyabani ile bağlantılı bir kavramdır. Aleybanı (Alyabani) ve Kuleybanı (Kulyabani) bir ikili oluştururlar. Aleybanı, Albastı'nın Fars kültürüyle etkileşiminin bir ürünüdür. Aynı şekilde Gulyabani de Kulbastı/Gulbastı'nın ("Ghoul"un) bir yansımasıdır. Ortadoğu kültürlerinde Gul insanları aldatan ve sonra da öldüren kötü ruh veya canavar olarak yer alır. Issız yerlerde ve çöllerde insanların üzerine binerek öldürdüğü düşünülür.[1] Bazı toplumlar kadın kılığında olduğuna, bazıları ise gündüzleri mezarda uyuyup geceleri dolaştığına inanırlar.[2] Tüylü, çok büyük ve pis kokulu olduğu söylenir. Sümer, Türk, Fars, Arap ve Mezopotamya kültürlerinin tamamında ortak bir motif haline gelmiştir. Kökeninin tam olarak nerede olduğunu tespit etmek çok zordur. Ayrıca birebir “Kulbastı” biçimiyle Adıge diline de geçmiştir. Sümercede yer alan tabirler ile bağlantısı olduğu açıktır.
- Ala Hul: Şeytani Tanrı.
- Dingir Hul: Şeytani Tanrı.
- Mulla Hul: Şeytani İblis.
- Utuk Hul: Şeytani Ruh.
- Gigim Hul: Şeytani Ruh.
- Gidim Hul: Şeytani Hayalet.
- Maskım Hul: Şeytani Cin.[3]
Etimoloji
değiştir(Kul/Gul) kökünden türemiştir. Kullanmak fiili ile aynı kökten gelir. "Gul" sözcüğü vahşi hayvan anlamına da gelir. Moğolca "Gal" (ateş) ve Türkçe Al/Hal/Hul köküyle de ilgilidir.[kaynak belirtilmeli]
Dipnotlar
değiştir- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca (Gulyabani)" (PDF). 3 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ocak 2012.
- ^ "Sümerian Dictionary". 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2012.
Ayrıca bakınız
değiştir| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |