Vikipedi

Maralköy

(Maral, Artvin sayfasından yönlendirildi)

Maralköy, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür. Bir Gürcü köyü olan Mindieti, tarihsel Maçaheli bölgesinin Türkiye tarafında kalan köylerinden biridir. Maralköy endemik flora ve faunaya sahip doğası ve Maral Şelalesi'yle de tanınır.

Maralköy
Köy
Harita
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin üzerinde Maralköy
Maralköy
Maralköy
Maralköy'ün Artvin'deki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArtvin
İlçeBorçka
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
Rakım764 m
Nüfus
 (2021)
 • Toplam271
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0466
İl plaka kodu08
Posta kodu08400

Tarihçe

değiştir

Maralköy'ün eski adı Mindieti'dir. Gürcüce bir yer adı olan Mindieti (მინდიეთი), Gürcü erkek adı Mindia'dan türemiş olup "Mindia'nın toprakları" anlamına gelir. Nitekim bazı Gürcü aile adları eskiden "et-i" (ეთ-ი) sonekiyle sonlanıyordu.[3] Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze de Gürcistan'ın doğusunda yaşayan Mindiaşvili (მინდიაშვილი) sülalesinin Mindieti köyünden göç etmiş olduğunu yazar.[4] Bu yer adı Türkçeye Mindiyet şeklinde girmiştir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defteri ile 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde Mindiyet (مندیت) olarak geçer.[5][6]

Mindieti köyünün bulunduğu Maçaheli bölgesi, tarihsel olarak Gürcistan'ın sınırları içinde yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Bugüne yıkık halde gelmiş olan Mindieti Kalesi de bu dönemden kalmış olmalıdır.[7][8] Eskiden ayrı birer köy olan Kavtareti ve İremeti, günümüzde Maralköy'ün sınırları içinde yer alır.

Mindieti köyü, 1593 yılından bir süre önce tutulduğu tahmin edilen Defter-i İcmal-i Liva-i Şavşad ve İmerhevi başlıklı icmal defterine göre Macahel livasının 19 köyünden biriydi ve köyden alınan vergi hasılatı 6.600 akçeydi. Ağustos 1655 tarihli cizye defterine göre ise köyde 14 Hristiyan hane bulunuyordu. Bu nüfus, Osmanlı Devleti'nin Hristiyanlardan aldığı cizye vergisi ödüyordu.[9]

Mindieti, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterine göre Çıldır Eyaleti'ne bağlı Macaheli sancağının köylerinden biriydi. Vergi tahsili ve askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunun tespit edildiği bu sayımda köyde 97 hanede 335 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince köyün toplam nüfusunun yaklaşık 670 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Büyük bir köy olan Mindieti'de iki muhtar ve bir imam bulunuyordu.[10]

Mindieti köyü, 1876 Trabzon vilayeti salnamesine göre Trabzon vilayetinin Lazistan sancağına bağlı Maçaheli nahiyesinin köylerinden biriydi. Bu salnamede köyde 110 hanede 350 kişi kaydedilmiştir. Salnamede belirtilmemiş olmakla birlikte, sadece erkek nüfusu kaydedilmiş olduğu 1835 nüfusuyla kıyaslandığında da anlaşılmaktadır. Bu durum üzerinden köyün bu tarihteki toplam nüfusun yaklaşık 700 kişiden oluştuğu anlaşılmaktadır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 4 eşek, 5 beygir, 20 öküz, 40 inek ve 351 keçi kaydedilmiştir.[6]

Mindieti köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 tarihli nüfus tespitinden Mindieti (Миндиэти) şeklinde kaydedilmiş olan yerleşim, Batum sancağının Aşağı Acara kazasına bağlı Zeda Hertvisi nahiyesinin altı köyünden biriydi. Nüfusu, 126'sı erkek ve 107'si kadın olmak üzere, 74 hanede yaşayan 233 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı Müslüman Gürcü anlamında "Acaralı" şeklinde kaydedilmişti.[11]

Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze, 1893 yılında Maçaheli bölgesinde bulunmuş ve Mindieti köyünden Rus idaresi sırasında 40 hanenin Osmanlı ülkesine göç ettiğini yazmıştır. Öte yandan buranın güzel bir köy olduğunu, el değmemiş ormanları bulunduğunu, bu karanlık ormanlarda çok balarısı olduğunu yazmıştır.[4][12] Mindieti bugün de aynı biçimde zengin flora ve faunaya sahip olduğu için Maçaheli’nin diğer köyleriyle birlikte biyosfer rezerv alanı (Camili Biyosfer Rezerv Alanı) ilan edilmiştir.[13][14] 1895 yılında Mindieti köyünde, 137'si kdın ve 167'si erkek olmak üzere, 73 hanede 304 kişi yaşıyordu.[15]

Mindieti köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu durum, 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Sovyet Rusya tarafından da kabul edildi. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Mindieti Türkiye'ye bırakıldı.

Mindieti köyü, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde bu livanın Borçka kazasına bağlı Maçahli nahiyesinin köylerinden biriydi. Köydeki 37 hanede, 145'i kadın ve 181'i erkek olmak üzere, 326 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Müslüman Gürcü olarak kaydedilmiştir.[16] Mindieti veya Mindiyet Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Maral olarak değiştirilmiştir.[17] 1940 genel nüfus sayımında Maral köyü, Çoruh vilayeti içinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 508 kişiye yükselmişti.[18] 1965 genel nüfus sayımında Maral köyünde 921 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 283 kişi okuma yazma biliyordu.[19]

Mindieti’de bilinen tarihsel yapılar Mindieti Kalesi ile bu köyün İremeti mahallesinde yer alan İremeti Camii ve Osaneti mahallesindeki Osaneti Köprüsü'dür. Mindieti’yle sınır köy olan Camili’deki Hertvisi Kalesi gibi Mindieti Kalesi de tamamen yıkıldığı için bugün bu yapının bütün özelliklerini ve tarihini tespit etmek mümkün değildir.[20] İremeti Camii ise, Osmanlı egemenliğinin geç döneminde, 1851 yılında inşa edilmiştir. Tek kemerli taş köprü olan Osaneti Köprüsü, 14 metre uzunluğunda ve 2 metre genişliğindedir.[21]

Coğrafya

değiştir

Maralköy, Artvin il merkezine 88 km, Borçka ilçe merkezine 56 km uzaklıktadır.[22]

Nüfus

değiştir
Yıllara göre köy nüfus verileri
2021 265[2]
2020 271[2]
2019 294[2]
2018 281[2]
2017 226[2]
2016 226[2]
2015 234[2]
2014 256[2]
2013 268[2]
2012 237[2]
2011 247[2]
2010 262[2]
2009 271[2]
2008 294[2]
2007 196[2]
2000 379[22]
1990 530[22]
1985 696[22]
1926 357
1922 326
1886 233

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Maralkoy, Turkey Page". Fallingrain.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Borçka Balcılı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  3. ^ "Tbetis Sulta Matiane (ტბეთის სულთა მატიანე), (Yayıma hazırlayan) Tina Enukidze, Tiflis, 1977, s. 162". 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2024. 
  4. ^ a b "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში), Tiflis, 1913, s. 195". 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024. 
  5. ^ Buşra Erkuzu, Çıldır Eyaleti Macahel Sancağı 2769 Numaralı Nüfus Defteri'nin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi, Siirt, 2023, s. 214. 13 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yüksek lisans tezi
  6. ^ a b Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 350, ISBN 9789157871117.
  7. ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 17. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
  8. ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 318, ISBN 978-9941-478-17-8.
  9. ^ Osmanlı Arşivlerinde Macahel (Hazırlayan Murat Kasap), İstanbul, 2021, s. 31-32. ISBN 978-605-70486-08
  10. ^ Buşra Erkuzu, Çıldır Eyaleti Macahel Sancağı 2769 Numaralı Nüfus Defteri'nin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi, Siirt, 2023, s. 139-149. 21 Temmuz 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yüksek lisans tezi
  11. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" - Sıra no: 1196". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024. 
  12. ^ "Zakaria Çiçinadze, "მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში" (Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü), Tiflis, 1912, s. 137". 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024. 
  13. ^ "Ertürk, Camili Biyosfer Rezervi"" (PDF). 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Nisan 2020. 
  14. ^ "Camili Biyosfer Rezerv Alanı"
  15. ^ "Tedo Sahokia, "მოგზაურობანი" (Yolculuklar), Tiflis, 1950, s. 163". 22 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2024. 
  16. ^ Nurşen Gök, “Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104.
  17. ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 121.
  18. ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 167" (PDF). 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  19. ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 88" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024. 
  20. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 318, ISBN 9789941478178.
  21. ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 13. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
  22. ^ a b c d "Maralköy Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Maralköy&oldid=34065432" sayfasından alınmıştır