Vikipedi

Kudüs Kuşatması (MÖ 587)

II. Nebukadnezar, MÖ 587 veya 586 yazında Kudüs'ü kuşattı ve bu kuşatma şehrin ve tapınağının yıkılmasıyla sonuçlandı.
Bu madde MÖ 587'de gerçekleşen kuşatma hakkındadır. Nebuchadnezzar'ın birinci kuşatması olan Kudüs Kuşatması (MÖ 597) ile karıştırılmamalıdır.
Başlığın diğer anlamları için Kudüs kuşatması sayfasına bakınız.

Kudüs Kuşatması ( y. 589-587), Yeni Babil İmparatorluğu Kralı II. Nebukadnezar'ın, Yehuda Krallığı'nın başkenti olan Kudüs'ü kuşatmasıyla gerçekleşen Yehuda isyanlarının son çatışmasıdır. Kudüs, 30 aylık bir kuşatmanın ardından düşmüş ve ardından Babilliler şehri ve Süleyman Mabedi'ni sistematik bir şekilde yok etmişlerdir.[1][2] Yahuda Krallığı dağılmış ve sakinlerinin çoğu Babil'e sürülmüştür .

Kudüs Kuşatması (MÖ 587)

Kudüs yanıyor (The Art Bible, 1896)
TarihMÖ 589–587
Bölge
Kudüs, Yehuda
Sonuç
Taraflar
Yehuda Krallığı Yeni Babil İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Zedekiah  Teslim II. Nebukadnezar
Güçler
Bilinmiyor Bilinmiyor
Kayıplar
Çok sayıda kişi öldürüldü, 4.200 kişi esir alındı Bilinmiyor

MÖ 7. yüzyılın sonlarında Yehuda, Babil'in vasal krallığı haline gelmiştir. M.Ö. 601'de, Yahuda Kralı Yehoyakim, peygamber Yeremya'nın güçlü itirazlarına rağmen Babil yönetimine karşı ayaklanmıştır.[2][3] Yehoyakim, bilinmeyen sebeplerden dolayı ölmüş ve yerine oğlu Yehoyakin geçmiştir.[4][5] MÖ 597'de Babilliler Kudüs'ü kuşatmış ve şehir teslim olmuştur.[2][6] Nebukadnezar Kudüs'ü yağmalamış ve Yekonya ile diğer önemli vatandaşları Babil'e sürmüş; Yekonya'nın amcası Zedekiah kral olarak tahta çıkarmıştır.[2][7] Daha sonra Mısırlıların cesaretlendirmesiyle Zedekiah ikinci bir isyan başlatmış ve Kudüs'ü geri almak için bir Babil ordusu gönderilmiştir.[2]

MÖ 587 veya 586 yılının Temmuz ayında, Babilliler Kudüs'ü ele geçirmişler, Birinci Tapınağı ve şehri yıkmışlardır.[1][2][8] Şehrin etrafındaki küçük yerleşim yerleri ve krallığın batı sınırına yakın olanlar yerler de yıkmışlardır.[8] İncil'e göre, Zedekiah kaçmaya çalışmış ancak Eriha yakınlarında yakalanmıştır. Oğullarının Riblah'da idam edilmesini izlemek zorunda kalmış ve ardından gözleri çıkarılmıştır.[9]

Kudüs ve tapınağının yıkılması, peygamberlik edebiyatında ve İncil geleneğinde iz bırakan dini, manevi ve siyasi bir krize yol açmıştır.[8][9] Yahuda Krallığı ortadan kaldırılmış ve merkezi Mizpa olan bir Babil eyaleti olarak ilhak edilmiştir.[2][8][9] Davut hanedanı da dahil olmak üzere Yahudi seçkinleri Babil'e sürgün edilmiştir.[8] MÖ 539 yılında Ahameniş İmparatorluğu'nun kurucusu Büyük Kiros'un Babil'i eline geçmesinin ardından, Kiros sürgündeki Yahudilerin Siyon'a dönüp Kudüs'ü yeniden inşa etmelerine bir ferman ile izin vermiştir. İkinci Tapınak MÖ 516 yılında tamamlanmıştır.

İncil anlatısı

değiştir

Nebuchadnezzar Kroniği, MÖ 597'deki Kudüs kuşatması hakkında bilgi verirken, MÖ 587'de Kudüs'ün yıkılmasıyla sonuçlanan kuşatmanın bilinen tek kayıtları, İbranice İncil'de yer almaktadır.[10]

Arka plan

değiştir
 
Yahudiler Babil'deki zindana götürülüyorlar. Şehir yanıyor, Ahit Sandığı alınıyor. Eduard Bendemann'ın (1872) orijinal resminden esinlenerek yapılmış ahşap gravür.

MÖ 601'de, saltanatının dördüncü yılında, II. Nebukadnezar Mısır'ı işgal etmeye çalışmış ancak başarısız olmuş ve ağır kayıplar vererek geri püskürtülmüştür.[9] Bu başarısızlık, arasında Kral Yehoyakim'in II. Nebukadnezar'a haraç ödemeyi bırakıp Mısır yanlısı bir tutum takındığı Yehuda Krallığı'nda bulunduğu Babil'e bağlı Levant Krallıkları arasında çok sayıda isyana yol açmıştır.

MÖ 597'de II. Nebukadnezar, Kudüs'ü kuşatmıştır.[9] Yehoyakim kuşatma sırasında ölmüş ve yerine ya sekiz ya da on sekiz yaşında olan oğlu Yehoyakim geçmiştir. Şehir yaklaşık üç ay sonra, MÖ 597 yılının 2 Adar (16 Mart) günü düşmüştür. II. Nebukadnezar hem Kudüs'ü hem de Tapınağı yağmalamış ve ganimetlerinin tamamını Babil'e götürmüştür. Yehoyakin ve sarayı ile diğer önde gelen vatandaşlar ve zanaatkarlar, Yahuda'nın Yahudi nüfusunun önemli bir kısmıyla birlikte; Krallar Kitabı'na göre, yaklaşık 10.000 kişi ülkeden sürgün edilmiş ve Babil İmparatorluğu'na dağıtılmışlardır.[9]

II. Nebukadnezar, Yehoyakin'in amcası Zedekiah'ı 21 yaşındayken Yahuda'nın vasal kralı olarak atamıştır.[9] Ancak Yeremya ve diğerlerinin güçlü itirazlarına rağmen, Zedekiah, II. Nebukadnezar'a haraç ödemeyi bırakarak ona karşı ayaklanmış ve Firavun Hophra ile bir ittifaka kurmuştur. II. Nebukadnezar, Kudüs'ü ele geçirmek amacıyla Yahuda'ya dönmüştür (Tekvin Kings).

Kuşatma

değiştir

II. Nebukadnezar, MÖ 589 yılının Ocak ayında Kudüs'ü kuşatmaya başlamıştır.[11][12] Birçok Yahudi, sığınmak için çevredeki Moab, Ammon, Edom ve diğer krallıklara kaçmışlardır.[13] İncil, kuşatma sırasında şehrin korkunç yoksunluklara katlandığını anlatır (Tekvin Kings; Tekvin Lamentations, Lamentations 5, Lamentations 9). Şehir, on sekiz veya otuz ay süren bir kuşatmanın ardından düşmüştür.[12] Zedekiah'ın hükümdarlığının on birinci yılında ( Tekvin Kings ; Tekvin Jeremiah ), Nebukadnezar Kudüs surlarını yıkarak, şehri fethetmiştir. Zedekiah ve takipçileri kaçmaya çalışmışlar ancak Eriha ovalarında yakalanmışlar ve Riblah'a götürülmüşlerdir.[12] Orada, Zedekiah'ın oğulları da dahil olmak üzere takipçileri idam edilmişlerdir. İnfazları izlemeye zorlandıktan sonra, Zedekiah'ın gözleri oyulmuş ve ölümüne kadar tutuklu kalacağı Babil'e sürgüne götürülmüştür (Tekvin Kings ; Tekvin Chronicles; Tekvin Jeremiah; Jeremiah 34:2–3; Jeremiah 39:1–7; Jeremiah 52:4–11).[9]

Sonrası

değiştir

İncil'e göre, Kudüs'ün düşmesinden sonra, Babil generali Nebuzaradan, onu tamamen yıkmak üzere görevlendirilmiştir. Şehir ve Süleyman Mabedi'ni yağmalanıp yıkılarak Yahudilerin çoğu Nebuzaradan tarafından Babil'e sürgün edilmiş; sadece topraklara bakmak için birkaç kişinin kalmasına izin verilmiştir (Tekvin Jeremiah). Arkeolojik kanıtlar, şehrin sistematik olarak yangınla yok edildiğini doğrulamaktadır.[1][8] Arkeolojik kanıtlar ayrıca krallığın batı sınırına yakın kasabaların ve Kudüs'ün yakın çevresindeki küçük köylerin yıkıldığını göstermektedir.[8]

Yahudi Gedalya, Yehuda'nın geri kalanını olan Yehud Eyaleti'nin valisi olarak atanmış ve Mispa'ya Keldani muhafızlar yerleştirilmiştir (Tekvin Kings; Tekvin Jeremiah). İncil, bu haberi duyan Moab, Ammon, Edom ve diğer ülkelere kaçan Yahudilerin Yahuda'ya geri döndüğünü anlatır (Tekvin Jeremiah). Gedalya iki ay sonra Netanya'nın oğlu İsmail tarafından öldürülmüş ve geride kalan halk ile geri dönenler güvenlik için Mısır'a kaçmışlardır (Tekvin Kings, Tekvin Jeremiah). Mısır'da Migdol'e (İncil'in nereden bahsettiği belirsizdir, muhtemelen Nil Deltası'nda bir yerdir), Tahpanhes'e, Memfis'e (Noph olarak adlandırılır) ve Teb yakınlarındaki Patros'a yerleşmişlerdir (Tekvin Jeremiah ).

Tarihlendirme

değiştir

Nebukadnezar'ın Kudüs'ü ikinci kez kuşatmasının ne zaman gerçekleştiği konusunda bazı tartışmalar vardır. İbranice İncil'e göre Kudüs, Zedekiah'nın on birinci yılının dördüncü ayında düşmüştür. Kudüs'ün ikinci kez Tammuz yaz ayında ( Tekvin Jeremiah kaydedildiği gibi) düştüğü kabul edilmektedir. Ancak bilim insanları bu tarihin MÖ 586 mı yoksa MÖ 587 mi olduğu konusunda fikir ayrılığına düşmüşlerdir. William F. Albright, Zedekiah'ın hükümdarlığının sonunu ve Kudüs'ün düşüşünü MÖ 587 olarak tarihlendirirken, Edwin R. Thiele MÖ 586 olarak önerir.[14] Rodger Young, 2004 yılında, ilgili olaylar için İncil ve Yeni-Babil kaynaklarından alınan ayrıntılara dayanarak, kuşatmanın sonunun MÖ 587 olduğunu belirlediği bir analiz yayınlamıştır.[15]

MÖ 586

değiştir
 
Bu kil tabletin üzerindeki yazıt, II. Nebukadnezar'ın Kudüs'ü fethetmesini ve MÖ 597'de Yehoyakim'in teslim olmasını vurgulamaktadır.

Thiele'nin hesaplaması, Zedekiah'ın hükümdarlığının tahta çıkış esasına göre sunulmasına dayanmaktadır ve bu esasın zaman zaman Yahuda kralları için kullanıldığını ileri sürmektedir. Bu durumda, Zedekiah'ın tahta çıktığı yıl sıfırıncı yıl olarak kabül edilirse ilk tam yılı MÖ 597/596, on birinci yılı, yani Kudüs'ün düştüğü yıl ise MÖ 587/586 olacaktır. Yehuda'nın hüküm yılları sonbahardaki Tişri'den itibaren sayıldığından, bu onun hükümdarlığının sonu olan Kudüs'ün ele geçirilmesini MÖ 586 yazına yerleştirecektir.[14][16]

MÖ 587

değiştir

1956 yılında yayınlanan tarihli eser Nebuchadnezzar Kroniği (BM 21946), Nebukadnezar'ın ilk kez Kudüs'ü ele geçirerek Yehoaykin'in hükümdarlığına Nebukadnezar'ın yedinci yılında Adar (16 Mart) MÖ 597 son verdiğini göstermektedir.[17] Tekvin Jeremiah iki kuşatmanın sona ermesinin göreceli dönemlerini sırasıyla Nebukadnezar'ın yedinci ve on sekizinci yılları olarak verir. (Aynı olaylar Kings Tekvin 2 Kings ve Kings Tekvin 2 Kings Nebukadnezar'ın tahta çıkış yılı da dahil olmak üzere sekizinci ve on dokuzuncu yıllarında gerçekleştiği şeklinde anlatılmaktadır.) Nebukadnezar'ın kuşatmanın sonu olarak on sekizinci yılın belirlenmesi, olayı MÖ 587 yazına yerleştirir ve bu da ilgili Yeremya, Hezekiel ve 2. Krallar İncil kaynağıyla tutarlıdır.[15][18]

Arkeolojik kanıtlar

değiştir

Kudüs

değiştir

Arkeolojik kanıtlar, Kudüs'ün MÖ 587 veya 586'da yıkıldığına dair İncil anlatısını desteklemektedir.[8][19] Yapılan arkeolojik araştırmalar, Babillilerin şehri sistematik olarak ateşle yok ettiğini ve şehir duvarının yıkıldığını göstermektedir.[1][8][20]

David Şehri'nde yapılan kazılarda Yanık Oda, Ahiel Evi ve Bullae Evi isimleri verilen üç konut yapısının kalıntıları, MÖ 586'da Babilliler tarafından çıkarılan bir yangından kalan yanmış ahşap kirişleri içermektedir.[21] Givati Otoparkı'ndaki bazı yapılarda ayrıca kül ve yanmış ahşap kirişler bulunmuştur; arkeologlar bunların MÖ 586'da şehrin yıkımına ait olduğunu düşünmektedirler. Babilliler ve Medler tarafından Asur topraklarındaki şehirlerin yıkımıyla ilişkilendirilen, yuvalı bronz üç loblu ok uçları, aynı şekilde ilk kez Güney Levant'ta II. Nebuchadnezzar'ın şehri yıkımıyla ilişkilendirilen yanmış katmanlarda ortaya çıkmıştır.[22] Yapılardan birinden alınan toprak örnekleri ve sıvalı zemin parçaları, yapının en az 600 °C sıcaklığa maruz kaldığını göstermektedir.[23] Bir dizi şarap küpünde vanilya kalıntıları bulunması baharatın şehrin yıkılmasından önce Kudüs elitleri tarafından kullanıldığını göstermektedir.[23]

Çevre bölgeler

değiştir

Arkeolojik araştırmalar ve incelemeler, Babillilerin Kudüs'ü kuşatmaya geldikleri dönemde, Kudüs'ü çevreleyen ve krallığın batı sınırında yer alan kasabaların çoğunun da tamamen yıkıldığını ortaya çıkarmıştır. Ancak, krallığın doğusunda ve güneyinde bulunan dış toplulukların o dönemde mi yok edildiği, yoksa krallığın idari yapısının çökmesi ve askeri gücünün kaybolmasından sonra devam eden bir süreçte mi yok olduğu belirsizdir.[8]

Kuzey Yahudiye dağlık bölgesinde bulunan Benyamin bölgesi, işgalden büyük ölçüde etkilenmemiş ve Mizpa'nın idari merkezi olduğu Yehud Babil eyaletinin merkezi olmuştur.[8]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b c d Finkelstein, Israel; Silberman, Neil Asher (2002). The Bible Unearthed: Archaeology's New Vision of Ancient Israel and the Origin of Its Sacred Texts. New York: Free Press. s. 307. ISBN 978-0-684-86912-4. OCLC 44509358. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2024. Intensive excavations throughout Jerusalem have shown that the city was indeed systematically destroyed by the Babylonians. The conflagration seems to have been general. When activity on the ridge of the City of David resumed in the Persian period, the-new suburbs on the western hill that had flourished since at least the time of Hezekiah were not reoccupied. 
  2. ^ a b c d e f g Bickerman, E. J. (2007). Nebuchadnezzar And Jerusalem. Brill. ISBN 978-90-474-2072-9. 29 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2024. 
  3. ^ Malamat, A. (1975, January). The twilight of Judah: in the Egyptian-Babylonian maelstrom. In Congress Volume Edinburgh 1974 (pp. 123–145). Brill.
  4. ^ Smit, E. J. (1994). "So how did Jehoiakim die?". Journal for Semitics. 6 (1). ss. 46-56. hdl:10520/AJA10318471_285. 29 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2024. 
  5. ^ Begg, C. (1996). "The end of King Jehoiakim: the afterlife of a problem". Journal for Semitics. 8 (1). ss. 12-20. hdl:10520/AJA10318471_366. 18 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2024. 
  6. ^ Geoffrey Wigoder, The Illustrated Dictionary & Concordance of the Bible Pub. by Sterling Publishing Company, Inc. (2006)
  7. ^ The Oxford History of the Biblical World, ed. by Michael D Coogan. Published by Oxford University Press, 1999. p. 350
  8. ^ a b c d e f g h i j k Lipschits, Oded (1999). "The History of the Benjamin Region under Babylonian Rule". Tel Aviv. 26 (2). ss. 155-190. doi:10.1179/tav.1999.1999.2.155. 29 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2024. The destruction of Jerusalem by the Babylonians (586 B.C.) is the most traumatic event described in biblical historiography, and in its shadow the history of the people of Israel was reshaped. The harsh impression of the destruction left its mark on the prophetic literature also, and particular force is retained in the laments over the destruction of Jerusalem and the Temple in its midst. [...] most of Judah's inhabitants remained there after the destruction of Jerusalem. They concentrated chiefly in the Benjamin region and the northern Judean hill country. This area was hardly affected by the destruction, and became the centre of the Babylonian province with its capital at Mizpah. [...] The archaeological data reinforce the biblical account, and they indicate that Jerusalem and its close environs suffered a severe blow. Most of the small settlements near the city were destroyed, the city wall was demolished, and the buildings within were put to the torch. Excavation and survey data show that the western border of the kingdom also sustained a grave onslaught, seemingly at the time when the Babylonians went to besiege Jerusalem. 
  9. ^ a b c d e f g h Smith-Christopher, D. L. (1 Ocak 1997), "Reassessing the Historical and Sociological Impact of the Babylonian Exile", Exile: Old Testament, Jewish, and Christian Conceptions, Brill, ss. 7-21, doi:10.1163/9789004497719_008, 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Mayıs 2022 
  10. ^ Lester L. Grabbe (2001). Did Moses Speak Attic?: Jewish Historiography and Scripture in the Hellenistic Period. A&C Black. s. 216. ISBN 978-1-84127-155-2. It is so easy to forget that 587 BC is exclusively a biblical date. 
  11. ^ Young, Rodger C. (2004). "When Did Jerusalem Fall?" (PDF). Journal of the Evangelical Theological Society. s. 29. 16 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ekim 2024. The first date is taken from Ezek 24:1, where it is said that the final siege of Jerusalem began in the tenth month of the “ninth year.” ... The tenth month of that year corresponds roughly to January 589 BC. 
  12. ^ a b c Malamat, Abraham (1968). "The Last Kings of Judah and the Fall of Jerusalem: An Historical – Chronological Study". Israel Exploration Journal. 18 (3). ss. 137-156. JSTOR 27925138. The discrepancy between the length of the siege according to the regnal years of Zedekiah (years 9–11), on the one hand, and its length according to Jehoiachin's exile (years 9–12), on the other, can be cancelled out only by supposing the former to have been reckoned on a Tishri basis, and the latter on a Nisan basis. The difference of one year between the two is accounted for by the fact that the termination of the siege fell in the summer, between Nisan and Tishri, already in the 12th year according to the reckoning in Ezekiel, but still in Zedekiah's 11th year which was to end only in Tishri. 
  13. ^ Tekvin Jeremiah
  14. ^ a b Edwin Thiele, The Mysterious Numbers of the Hebrew Kings, (1st ed.; New York: Macmillan, 1951; 2d ed.; Grand Rapids: Eerdmans, 1965; 3rd ed.; Grand Rapids: Zondervan/Kregel, 1983). 978-0-8254-3825-7, 978-0-8254-3825-7.
  15. ^ a b Young, Rodger C. (2004). "When Did Jerusalem Fall?" (PDF). Journal of the Evangelical Theological Society. ss. 21-38. 16 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Ekim 2024. The conclusions from the analysis are as follows. (1) Jerusalem fell in the fourth month (Tammuz) of 587 BC. All sources which bear on the question—Jeremiah, Ezekiel, and 2 Kings—are consistent in dating the event in that year. 
  16. ^ Leslie McFall, "A Translation Guide to the Chronological Data in Kings and Chronicles," Bibliotheca Sacra 148 (1991) 45.
  17. ^ D. J. Wiseman, Chronicles of Chaldean Kings in the British Museum (London: Trustees of the British Museum, 1956) 73.
  18. ^ Young, Robb Andrew (2012). Hezekiah in History and Tradition. BRILL. ss. 18-21. ISBN 978-90-04-21608-2. Simply put, the erroneous date of 586 B.C.E. stems from the biblical dating of the breaking down of the walls of Jerusalem and the exile of its populace "on the seventh day of the fifth month, which was the nineteenth year of king Nebuchadnezzar." ... The correct date of 587 B.C.E. for the Babylonian conquest of Jerusalem may be further substantiated by examination of the end of the exile of Jehoiachin. 
  19. ^ Lipschits, Oded (2019), "Jerusalem between Two Periods of Greatness: The Size and Status of the City in the Babylonian, Persian and Early Hellenistic Periods", The Hebrew Bible and History, Bloomsbury Publishing Plc, doi:10.5040/9780567672698.0032, ISBN 978-0-5676-7269-8, erişim tarihi: 23 Mayıs 2022 
  20. ^ Shalom, N.; Vaknin, Y.; Shaar, R.; Ben-Yosef, E.; Lipschits, O.; Shalev, Y.; Gadot, Y.; Boaretto, E. (2023). "Destruction by fire: Reconstructing the evidence of the 586 BCE Babylonian destruction in a monumental building in Jerusalem". Journal of Archaeological Science. Cilt 157. s. 105823. Bibcode:2023JArSc.157j5823S. doi:10.1016/j.jas.2023.105823. ISSN 0305-4403. 
  21. ^ Shiloh, Y. (1984). Excavations at the City of David I, 1978–1982: Interim Report of the First Five Seasons. Qedem, 17–24
  22. ^ Dugaw, Sean; Lipschits, Oded; Stiebel, Guy (2020). "A New Typology of Arrowheads from the Late Iron Age and Persian Period and its Historical Implications". Israel Exploration Journal. 70 (1). ss. 64-89. JSTOR 27100276. 26 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2024. 
  23. ^ a b Amir, Ayala; Finkelstein, Israel; Shalev, Yiftah; Uziel, Joe; Chalaf, Ortal; Freud, Liora; Neumann, Ronny; Gadot, Yuval (29 Mart 2022). "Residue analysis evidence for wine enriched with vanilla consumed in Jerusalem on the eve of the Babylonian destruction in 586 BCE". PLOS ONE (İngilizce). 17 (3). ss. e0266085. Bibcode:2022PLoSO..1766085A. doi:10.1371/journal.pone.0266085  . ISSN 1932-6203. PMC 8963535 $2. PMID 35349581. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kudüs_Kuşatması_(MÖ_587)&oldid=34431219" sayfasından alınmıştır