Vikipedi:Vikipedi'ye katkı sağlamak
 | Burası bir bilgilendirme sayfasıdır. İçerikte Vikipedi topluluğunun projede uygulanmasına olumlu baktığı düsturlar ve teamüller açıklanmaktadır. Topluluğun etraflı incelemesinden geçmediği için Vikipedi'nin politika ya da yönergelerinden biri değildir. |
| Vikipedi'ye katkıda bulunmak (Başlangıç) |
|---|
 |
| Politika ve yönergeler |
| Başlarken |
| Dizin |
| Madde yazma |
| Topluluk |
| İçindekiler |
| İnteraktif yardım |
Bu sayfa, Vikipedi'yi anlamak, yorumlamak ve düzenlemekle ilgili bilgileri içermektedir. Ansiklopedide arama ve dolaşım konuları hakkında ayrıntılı bilgi için Yardım:Dolaşım sayfası kullanılabilir.
Vikipedi'nin amacı
Amacımız; karşılıklı saygı ve yardımlaşma atmosferinde tüm alanlardaki bilgileri barındıran, web tabanlı özgür içerikli ansiklopedi oluşturmak. Vikipedi maddelerinin varoluş amacı ise; bir konu hakkındaki ana bilgilerin tarafsız bakış açılarıyla kapsamlı bir şekilde özetini oluşturmak. Editörler uygun bir tarzla basit, net ve gerçekleri olduğu gibi yazmaları konusunda cesur olmaya teşvik edilir. Maddeler; deneme benzeri, münazarasal, tanıtım veya fikir beyanı şeklinde değil, ansiklopediye uygun olacak şekilde resmi bir tonda ve tarzda yazılmalıdır. Beş temel taş politikası, önemli Vikipedi politikalarının özetini barındıran en yaygın örnektir.
Başlangıç
Yeni Vikipedist, aynı zamanda katkıda bulunan olarak; Vikipedi adındaki projenin büyüklüğü ve kapsamı karşısında kendinizi biraz bunalmış hissedebilirsiniz. İlk bakışta herşeyi anlamayabilirsiniz. Bu canınızı sıkmasın, düzenleme yaparken genel olarak sağduyunuzu kullanmanız kabul edilebilir bir durum. Vikipedi sizin sadece madde oluşturmanıza, düzenlemenize veya güncellemenize izin vermekle kalmaz, bunları yapmanızı ister. Vikipedi'yi bozamayacağınızı, mükemmelliyetin şart olmadığını ve Vikipedi'nin her zaman taslak olacağını belirten bir çok politika olduğunu unutmayın. Ortaklaşa düzenleme demek; tamamlanmamış veya az bilgi içeren ilk taslakların zamanla mükemmel maddeye evrilebileceği anlamına gelir.
Başlangıç ve öğretimler
- Başlangıç ve öğretim listeleri konularını görmek için bakınız: Yardım:İçindekiler/Başlarken
Amacımıza ulaşmak için bir çok nasıl yazılır ve bilgi sayfası mevcuttur. Bu maddenin yanı sıra proje kapsamında bir çok başka başlangıç (öğretim) maddesi bulunmaktadır. Vikipedi:Hoş geldiniz maddesi, adım adım buranın ne olduğu ve buraya nasıl katkıda bulunulabileceğini anlatan bir kılavuzdur.
Hesap oluşturma
Vikipedi'yi okumak için hesap oluşturmak gerekmez. Hatta Vikipedi'de düzenleme yapmak için de hesap oluşturmak gerekmez. Herkes neredeyse tüm maddelerde istediği zaman düzenleme yapabilir. Tüm bunlara karşın hesap oluşturmak ücretsizdir ve bazı yararları (örneğin; sayfa oluşturmak, medya yüklemek ve IP adresi görünmeyecek şekilde düzenleme yapmak gibi) vardır. Kısa süre içinde hesap oluşturmak için Hesap oluştura tıklayın ve bir kaç gerekli alanı doldurun. Bu sayede giriş yapmış, hesabınızı oluşturmuş ve bu sayfaya yönlenmiş olacaksınız.
Topluluk protokolleri ve sözleşmeler
- Politika ve yönergeler: Vikipedi:Nezaket ve Vikipedi:Görgü kuralları
- Nasıl yazılır kılavuzları: Yardım:Politikalara ve yönergelere giriş ve Vikipedi:Temel kurallar özeti
Vikipedi katı ve seri kurallar uygulamaz ve düzenleme yapmadan önce herhangi bir sayfayı okumayı gerektirmez. Buna karşın bazı standartlar ve davranışsal beklentilerin uygulanması gerekebilir. Tüm Vikipedistlerin genel görgü kurallarına uyması gerekir. Vikipedi topluluğu, bir çok farklı ülkeden farklı kültüre sahip, farklı bakış açılarını, düşünceleri, oluşumları hatta daha geniş çeşitlemeleri içeren kişilerden oluşur. Vikipedistler, birbirlerine karşı saygı çerçevesinde davranmalı, birlikte çalışmalı; kabul edilemez, rahatsızlık verici, eğilimli ve dürüst olmayan davranışlardan kaçınmalıdır.
Politikalar, yönergeler ve biçem kılavuzları; ilkeleri açıklığa kavuşturmak ve fikir ayrılıklarını çözümlemek amacıyla topluluk tarafından düzenlenir. Bu kurallar Vikipedi'nin ilkeleridir, kanun değildirler. Değişen ağırlıklara göre her politika ve yönergenin oluşumunun altında ilkeler yatar. Tüm konuları kapsama, kontrol edici yasa oluşturma veya uygulama alanlarının esnek olmamaları amaçlanmamıştır. İçerikleri anlaşılmalı ve sağduyu ile yaklaşılmadır. Vikipedi çevrimiçi bir ansiklopedidir ve çevrimiçi bireyler topluluğu tarafından yüksek kaliteli ansiklopedi olarak inşa edilir ve kullanılır. Bu yüzden Vikipedi'nin ne olmadığı ile ilgili ve sıklıkla yapılan hatalardan kaçınılması için gereken şeyler vardır.
Tartışmalar ve fikir birliği
- Kılavuz sayfası: Vikipedi:Tartışma sayfası
- Nasıl yazılır sayfası: Yardım:Tartışma sayfalarına giriş ve Yardım:Tartışma sayfaları
Vikipedi maddelerinin arka planında, ansiklopediyi oluşturabilmek için uğraşan geniş bir gönüllü editör topluluğu bulunur. Editörlerin bazı durumlarda farklı düşüncelere sahip olması ise olağandır. Bu tür tartışmalı durumlarda fikir birliğine gidilmesi amaçlanmalıdır. Her konunun kendine ait tartışma sayfası mevcuttur ve madde başlığının hemen üzerinde bulunan Tartışma yazısına tıklanarak erişilebilir (örneğin Tartışma:Evrim). Editörler konunun geliştirilebilmesi için fikirlerini orada sunabilirler. Siz de bu tartışmalara katılabilirsiniz! Yaptığınız herhangi bir değişiklik geri alındığında çözüme gitmek veya sebebini anlamak için tartışma sayfasını kullanın! Yaygın olarak kullanılan Cesur ol, geri al, tartış döngüsü; uzlaşmak, geri almaları anlamak, kilit konuları çözüme ulaştırmak için yardımcı olur. Bazı editörler geri almaları rekabete dönüştürebilir, anlayışlı ve sakin olun. Tartışırken karşınızdakinin iyi niyetli olduğunu varsayarak nezaket kuralları çerçevesinde tartışmanız ve tartışmanın bu yönde sürmesini sağlamanız önemlidir. Değişiklik savaşından (yapılan değişikliği sürekli olarak geri almaktan) kaçınılması gerekir. Bu gibi yapıcı olmayan durumlar için üç geri dönüş kuralı bulunur ve uyulmaması sonucunda engellemeye sebebiyet verebilir. Yapıcı olmayan düzenlemeler her zaman için kasti yapılmayabilir. Özellikle yeni kullanıcılar Vikipedi'nin işleyişini veya amacını bilmiyor olabilir.
Diğer ad alanlarının da tartışma sayfası vardır. Buna oluşturulduğu anda atanan kullanıcı sayfaları da dahildir. Genellikle editörlerin birbirleri ile iletişime geçebilmesi ve sayfanıza mesaj yazabilmesi için kullanılır. Birisi size bu şekilde mesaj bıraktığında, Vikipedi sayfalarından herhangi birini yenilediğinizde veya bir sonraki girişinizde bildirim kısmında veya da sayfanızda mesajı görebilirsiniz.
Vikipedi de daha bir çok tartışma sayfası çeşidi bulunur. Örneğin; Silinmeye aday sayfalarda, editörler maddelerin silinmesini, birleştirilmesini veya kalmasını tartışırlar. Sayfa taşınmasını gerektiren maddeleri tartışırlar. Bunların yanı sıra ana tartışma alanlarından biri olan Köy çeşmesinde Vikipedi'deki yeni teklifler, politika teklifleri ve teknik sorunlar gibi çeşitli konular hakkında tartışılabilir.
Katkıda bulunmanın temelleri
Vikipedi; binlerce editörden kiminin araştırmacı yeteneği, kiminin teknik kabiliyeti, kiminin yazma becerisi en önemlisi de yardım etme istekleriyle katkı sağladıkları ve ortaya çıkardıkları bir üründür. Maddelerin sahibi yoktur, bu yüzden düzeltebileceğiniz bir sorun görürseniz düzeltebilirsiniz. Herkes bildiği veya araştırmaya gönüllü olduğu konular hakkında madde tashih etmeye, içerik eklemeye, yeni konu oluşturmaya teşvik edilir. Bunu yaparken herkesin anlayabileceği çok teknik olmayan terimler, kelimeler veya açıklamaların kullanılması, okuyucuların anlamasına yardımcı olmak açısından önemlidir. Eğer maddeler çok fazla teknik terim içerir veya yeterli şekilde anlaşılabilir açıklamaya sahip olmaz ise yeniden yazılması önerilir.
İş birliği grupları
Vikiprojeler, Vikipedi'yi ekip olarak geliştirmek için katkı veren topluluk katılımlarıdır (herkesin katılımına açıktır). Bu gruplar genellikle belirli bir konuya: örneğin; kadınları içeren maddeler, veya belirli bir işleme: örneğin; yeni sayfaları inceleme odaklanabilir. Vikiprojeler grupların veya organizasyonların belirli bir konuda ortak çalışması için merkez işlevi görür. Bazı gruplar ise Vikipedi işleyişi ile ilgili eğitimler veya düzenlemelere yoğunlaşır: Vikiproje:Vikipedi gibi.
Bakım görevleri, haberler, ve tartışmalar
| İnceleme bekleyenler |
|---|
Topluluk portalı Vikipedi ile ilgili haberlerin, tartışmaların, grup çalışmalarının ana merkezlerinden biridir. Yeni mesajlarınızı burada paylaşabilir, fikir birliği gerektiren konularda görüşlerinizi belirtebilir, sorunlar hakkında bildirimlerde bulunabilirsiniz. Yazılan mesajlar ilerleyen zamanlarda çıkabilecek anlaşmazlıkları gidermek için bir adım olarak düşünülebilir.
Yardımcı olunabilecek düzenleme bakımları arasında; inceleme bekleyen değişiklikleri inceleme, istenilen maddeleri oluşturma, değişiklik taleplerine yardımcı olma ve çevrilmesi istenen maddeleri çevirmek gibi farklı işler bulunur. Diğer bakım işleri arasında ise; bozuk yönlendirmeleri düzenleme, vandalizm içeriklerini düzeltme, yeni gelenleri karşılama, kırmızı bağlantıları kaldırma, kategorisiz sayfaları kategorileme, imla ve noktalama hatalarını düzeltme, ve özgür lisanslı resimleri Wikimedia Commons'a taşımak gibi arka planda yapılabilecek bir çok işlemler bulunur.
Düzenleme araçları
Vikipedi'de düzenleme yapmak için düzenleme araçları ve değişiklik araç çubuğu'nun yanı sıra işlemleri basitleştiren, verimli çalışmasın sağlayan veya ek fonksiyonlara erişim sağlayan bir çok "Küçük araç", "Araçlar", "Kodlar" ve "Bot"lar bulunur. "Vikipedi Küçük Araçları", JavaScript ve CSS ile oluşturulan yardımcı araçlardır ve tercihleriniz kısmından aktifleştirilebilirler. Vikipedi kullanıcı betikleri JavaScript araçlarından oluşan koleksiyonlar bütününü içerir ve kullanıcının common.js dosyasını kaydetmesi ile tercihlere bağlı olarak Vikipedi arayüzünde değişiklikler erişim verir. "Vikipedi Botları" ise tekrarlayan veya sıradan işlemleri otomatik veya yarı otomatik olarak yapılmasına yardımcı olan araçlardır ve kullanılabilmesi için başvuru yapılarak izin almayı gerektirir.
Bağışta bulunun
Vikipedi'nin çalışmaya devam etmesi ve yeterince hızlı olması için; daha fazla sunucu kapasitesi, bant genişliği ve diğer teknik servislere ihtiyacı vardır. Kâr amacı gütmeyen yan kuruluşumuz olan Vikipedi Vakfı'na yapılan maddi yardımlar çok değerlidir. Lütfen, http://wikimediafoundation.org/fundraising sayfasını ziyaret ediniz.
Vikipedi'yi tanıtın
Fikirler için Tanıtım'a bakınız.
Diğer kullanıcılara yardım edin
Yeni kullanıcılar bile, yerel kütüphanenizde bulunan referans masası ile aynı işlevi gören yardım masasındaki sorulara cevap verebilirler. Burayı, Google cevaplar'ın Vikipedi versiyonu gibi düşünebilirsiniz. Vikipedi'de uzman olmanıza gerek yoktur, zira:
- Kullanıcılara, aradıkları cevapları mevcut Vikipedi maddelerinde bulmaları için yardım edebilirsiniz.
- Eğer cevabını bildiğiniz bir sorunun cevabı Vikipedi'de yoksa, hem soruyu soran kişiye yardım eder, hem de o bilgiyi, gelecekteki okuyucuların yararı için Vikipedi'ye ilave edebilirsiniz.
- Eğer ilginç bir sorunun cevabını bilmiyorsanız Vikipedi dışındaki kaynaklarda araştırabilir ve hem soruyu soranın, hem de gelecekteki Vikipedi okuyucularının yararına olmak üzere Vikipedi'yi geliştirebilirsiniz.
Nereden başlamalıyım?
Yapılması gereken şeylerin listesini yaparak başlayın
Böyle bir listeyi Topluluk portalı sayfasında bulabilirsiniz. Öte yandan, Vikipedi:Haftanın işbirliği/Yardım sayfaları projesine de katılmak isteyebilirsiniz.
Bildiğiniz konulardan başlayın
Başlıklarına göre konuların listesini bulmak için bakım gereken sayfaları ziyaret edin. Genelde konu hakkında bilgisi olanların katkılarına ihtiyaç duyulur.
Bildiğiniz her şeyin bir listesini yapın. Doğrulanamayan veya Vikipedi'de bulunması gerekmeyenlerin üstünü çizin. Sonra listede kalan maddeleri yazmak için doğru yerleri bulun. Git veya ara butonunu tıklayın, veya da bağlantıları takip ederek dolaşın. Ziyaret ettiğiniz sayfalarda "Sayfaya bağlantılar" bağlantısını tıklayın.
Bildiğiniz şeyler...
- Daha önceden araştırma yapmış olduğunuz konular. Daha önce hiç tez, makale ya da kompozisyon yazmış mıydınız? Bu çabalarınızın ürünlerini, ilgili Vikipedi maddelerine eklemeyi düşünebilirsiniz. Şüphesiz makalelerinizin ham metnini doğrudan Vikipedi'ye aktarmayacaksınız. Öncelikle, içeriğini eklemek istediğiniz madde büyük ihtimalle zaten Vikipedi'de vardır. İkinci olarak, Vikipedi bir ansikopedidir. Ansiklopedi tarzında yazılmamış maddeler ya bu stilde yazılmalı ya da {{tl:düzenle}} şablonu ile etiketlenmelidir. Ayrıca unutmayın ki, Vikipedi orijinal araştırmaların yayımlanacağı bir yer değildir; eğer ortaya yeni bir teori atıyor veya yeni bir keşif yapıyorsanız, bunu ilan etmek için başka bir yer bulmanız gerekecektir. Burası, daha önce başka yerde yayımlanmış fikir ve bilgilerin özetlendiği bir yerdir.
- Güncel olaylar. Vikipedi maddelerinin, güncel gelişmeleri yansıtabilmeleri için sürekli geliştirilmeleri gerekir. Vikipedi'nin bir diğer görevi de, insanların güncel olayları ve konuları anlayabilmeleri için temel bilgileri yayımlamaktır. Eğer yeni bir haber duyarsanız, Vikipedi'nin bu konuyu nasıl ele almış olduğunu kontrol edin. Fakat unutmayın ki Vikipedi bir ansiklopedidir ve eğer kendi haber hikâyelerinizi yazmak istiyorsanız Vikihaber'i kullanmanız gerekecektir.
- Yabancı diliniz var mı? Makalelerinize diller arası bağlantıları ekleyin. Birkaç madde çevirisi yapın. Ya da yapılması gereken şeyler listesindeki çeviri görevlerinden birine bakın.
- Okulunuz ya da üniversiteniz. İlgili maddeyi üniversiteler listesinden bulun.
- Belirli ülkeler, bölgeler, şehirler, ilçeler ve köyler. Belki orada yaşadınız ya da orayı ziyaret ettiniz. İlgilendiğiniz bir yerle başlayabilirsiniz. Fakat unutmayın, Vikipedi bir seyahat rehberi değildir. Bunun için Wikitravel'i ziyaret edin.
- Tarih, eğlence, spor alanlarında en sevdiğiniz konu nedir?
- En sevdiğiniz kitaplar hangileri?
- Yerel politikacılarınız ya da dini liderleriniz hakkında ne biliyorsunuz?
- Vikipedi sayfalarında hakkında bir madde olması gereken bir kişinin hayranı mısınız?
- Hangi müzik türünü seviyorsunuz?
Araştırma yaparak başlayın
İştahınızı bilgi ile besleyin. Hakkında çok az şey bildiğiniz fakat hep merak ettiğiniz bir konu seçin. Herhangi bir konu hakkında çok şey biliyorsanız o alandaki en iyi kaynaklar daha da çok şey biliyordur ve hem size yazmanızda hem de diğer okuyuculara faydalı olacaktır.
Hem kitap hem dergi olarak, çevrimiçi ve basılı kaynaklar bulmaya çalışın. Vikipedi'yi geliştirmenin bir yolu da iyi kaynaklar kullanmaktır. Vikipedi büyüyüp geliştikçe bu çok önemli hale gelecekir. Kullandığınız kaynaklara madde içinde atıfta bulunun. Yararlandığınız kaynaklara atıfta bulunmakla hem telif hakkı ihlallerini önlemiş hem de intihal (eser hırsızlığı) yapmamış olursunuz. Araştırma yapmak, hakkında pek fazla bir şey bilmeseniz de, ekleme yapcağınız maddeyi geliştirmenize yardımcı olur.
Bilmediğiniz şeylerin bir listesini yapın ve bunu yeni bir konu hakkında araştırma yapmak için kullanın. Araştırmalarınız sonucu daha çok şey öğrendikçe, burada Vikipedi'de öğrendiklerinizi yazın. Aslında bu, çalışmalarınızda iyi bir yardımcıdır; çünkü sizi not tutmaya, bilgilerinizi organize etmeye, ve öğrendiklerinizi kendi cümlelerinizle ifade etmeye zorlar. "Yeni makaleler oluşturun" sayfasını rehber olarak kullanabilirsiniz.
Kamuya açık alandaki kaynaklardan bir şeyler bulun, onu güncelleyin, ona bağlantılar ekleyin ve buraya koyun, fakat telif hakkı ihlali olmadığından emin olun, bkz. Vikipedi Telif Hakları).
Hakkında bir şeyler öğrenmek isteyebileceğiniz konular:
- Tarihte bugün hangi ilginç olaylar yaşanmış? Doğum gününüzde hangi ilginç olaylar yaşanmış? Google tarihte bugünü ve ardından tarihi yıldönümleri listesini ziyaret edin.
Programcılar aranıyor
Programlamadan anlayan kullanıcılar, kendi kendine çalışabilen botlar yaratmak ve Vikipedi'yi çalıştıran yazılımı geliştirmek için gereklidir.
Ayrıca bakınız
|
- Information and resources by the Wikimedia Foundation
- The Bookshelf - A vast collection of high-quality, freely licensed, user-generated informational material about Wikipedia.
Vikipedi editör dolaşımı | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
